مفهوم «ولاء» و گونه های متفاوتِ آن، سیر تاریخی آن از جاهلیت تا دوران اسلامی، موالی و جایگاه اجتماعی و اقتصادیِ آنان و نقشی که در برخی نهضت ها داشته اند، و کارهای کوچک و بزرگی که بر عهده? آنان بوده است؛ از جمله مطالبی است که در این کتاب مورد بررسی قرار می گیرد. پس از مطالعه? آنچه در کتاب آمده است به خوبی می توان دریافت که نگاه عرب به «ولاء» و «مولی»، نگاهی نابخردانه نبوده و نهاد «ولاء» نهادی نابسامان به شمار نمی رفته بلکه خاستگاه، جایگاه، قواعد و ضوابط، آثار و ثمرات ویژه ای داشته است.