((مانی و دین او)) شامل دو سخنرانی از سید حسن تقی زاده است که در 24/8/1328 و 12/11/ 1329ه .ش در انجمن ایران شناسی ایراد شده است .سخنرانی اول به مطالبی درباره ظهور مانی، تاریخچه دین مانی، چگونگی شکل گیری و گسترش دین مانی و نیز نوشته ها و رساله های وی اختصاص یافته، در سخنرانی دوم، با اشاره به ماهیت دین مانی، مناسک دینی مانویان تشریح شده است .