به گفتة صاحب نظران، در جریان پانزده سال انقلاب و اتفاق های مشروطه تا نهضت جمهوری، هیچ سخنی نتوانسته مانند سخن «دهخدا» و «عارف» در دل های مردم تأثیر گذاشته و آن ها را به خیزش و تکاپو وا دارد. دهخدا و عارف، در زمان خویش، اشخاصی تأثیرگذار بودند. دهخدا از خبره ترین و فعال ترین استادان ادبیات فارسی در روزگار معاصر است که بزرگ ترین خدمت به زبان فارسی را، با نگاشتن «لغت نامه»، در این دوران انجام داده است. «عارف قزوینی»، نیز از بزرگان شعر ملّی و انقلابی در دوران مشروطه است که در سخنوری، شعر، موسیقی و خوشنویسی تبحر داشته است. کتاب حاضر مشتمل است بر معرفی این دو چهره ی نامدار قزوینی و بررسی آثار گوناگون، شرایط زندگی، شرح حال آنان در ذیل ۲۳ عنوان.