همان گونه که دیوان شمس تبریزی و دیوان مثنوی مولانا، سنایی غزنوی، منطق الطیر عطار نیشابوری و... آئینة تمام نمای ادبیات دینی و عرفانی تمدن ایران محسوب می شود، مجموعة مذهبی شیخ صفی الدین اردبیلی نیز بهترین مکان برای بررسی بازتاب ادبیات عرفان اسلامی در معماری و تزئینات وابسته به آن است. به سخن دیگر اگر معماری و هنرهای این مجموعه را آئینه ادبیات و عرفان ایران بدانیم سخن بیهوده نگفته ایم. بنابراین بازتاب این عرفان تنها در تفکر طریقتی خاصی اردبیله خلاصه نمی شود، بلکه آثار این تفکّر در ابعاد مختلف تمدّنی و فرهنگی، ادبیات، سیاست، هنر معماری و... نمود عینی پیدا کرده است. با این که هنرهای تزئینی مجموعه در ظاهر متنوّع و از کثرت برخوردار هستند، اما همة آن ها در معانی به وحدت متعالی نظر داشته و با آموزه ها و اصول مذهب تشیع و هنر عاشورایی پیوند دارند. کتاب حاضر هنرهای شیعی در مجموعه تاریخی و فرهنگی شیخ صفی الدین اردبیلی با مدنظر قرار دادن عرفان صفوی به بررسی جامعه تزئینات کتیبه ای و غیرکتیبه ای مجموعه مذهبی اردبیل، به عنوان کانون اصلی نهضت ملّی ایران و بزرگترین مجموعه خانقاهی، آرامگاهی جهان اختصاص دارد.