آنچه در عالم امکان به عنوان موجود مطرح می گردد در یکی از اقسام سه گانه «عقل»، «نفس» و «طبیعت» مندرج است. البته هر یک از این اقسام سه گانه دارای مراتب متفاوتی است. حکمای مسلمان برای عقل چهار مرتبه قائل شده اند؛ «عقل بالقوه»، «عقل بالفعل»، «عقل بالملکه» و «عقل متضاد». انسان تنها موجودی است که به واسطه داشتن عقل می تواند بیندیشد و به باور برسد. در این کتاب مبانی درک ماهیت تصور و ادراک بیان و معنای قوه و فعل در این جهان و برعکس آن در ماورای این جهان بازگو می شود. همچنین مبحث مصداق سلب اشیا به واسطه یک موجود خارجی یا خودش در کتاب تشریح می شود و اثبات می گردد که انکار عقل بدون کمک عقل امکان پذیر نیست.