فکر نگارش این کتاب طی چند جلسه گفت و گو با "محمد محسن سازگارا "شکل گرفت .بحث اصلی در این گفت و گو، علل مغفول ماندن مفهوم نظام اقتصاد آزاد (بازار رقابتی) و اهمیت تعیین کننده آن برای توسعه اقتصادی و سیاسی در محافل روشنفکری و کارشناسی جامعه ایران بود" .سوال های اصلی و اساسی کتاب این است که" :چرا خردورزی دنیای مدرن نتوانسته در کشور ما ریشه دواند؟"، "چرا تجربه های متعدد جهت استقرار حکومت قانون، ایجاد نهادهای مدرن و در نتیجه پیشرفت سیاسی و اقتصادی با شکست مواجه شده است؟ "و "چرا آرمان های یک سال گذشته، مانند :حکومت قانون هنوز تحقق نیافته و امروز به صورت یکی از اهداف اصلی اصلاحات سیاسی مطرح می شود .""نگارنده در بخشی از پاسخ خود می گوید" :مهم ترین عنصر تشکیل دهنده اندیشه مدرن و به تبع آن جامعه مدرن یعنی مفهوم و منزلت فرد (ارزش ها، آزادی ها و حقوق فردی) همیشه مورد غفلت اکثر اندیشمندان ایرانی قرار گرفته است .مدرنیته نزد ما ایرانیان محصول تحول و فراگرد درونی نیست بلکه امری اکتسابی است .ما در این اکتساب دست به التقاط زده ایم و در این التقاط بیشتر ظواهر و نتایج مدرنیته را نصیب خود کرده ایم و از مولفه اصلی آن یعنی خردورزی مبتنی بر اصالت و کرامت انسانی غافل شده ایم .در نتیجه این غفلت، نهضت ضد استبدادی و آزادی خواهی مشروطیت به جای آن که نهادهای ناظر بر آزادی و حقوق فردی را در جامعه تاسیس و تحکیم کند، در عمل به تدریج به یک جریان استقلال طلبانه و ملی گرایانه تبدیل می شود ... یکی دیگر از ویژگی های اندیشه معاصر ایران، بی اعتنایی و نیز تحقیر و تخفیف جنبه اقتصادی دنیای مدرن به عنوان موضع روشنفکری بوده است ."عناوین برخی از فصل ها عبارت اند از" :آزادی خواهی"، "اندیشه اقتصادی و جایگاه آن در جامعه مدرن"، "سازمان سیاسی جامعه"، "معاش و تلاش و چگونگی نظام اقتصادی جامعه "و "حکومت قانون ."