در این کتاب روند تاریخی و زمینه های اجتماعی ظهور دولت های جدید ـ دموکراسی ـ در غرب، همچنین شکل گیری حکومت های امپراتوری در جهان اسلام بررسی و تبیین می شود . برای این منظور، نگارنده طی سه بخش کلی، ضمن بیان ویژگی های "قدرت "و "جامعه " در جهان غرب و سرزمین های اسلامی، مقایسه ای میان شکل گیری و ساختار قدرت و جامعه در دو تمدن غربی و اسلامی به دست می دهد .وی نسبت به الگوبرداری برخی کشورهای مسلمان از جهان غرب، نه تنها خوش بین نبوده، بلکه در پاره ای موارد آن را زیان بار ارزیابی می کند، و بر همین اساس یادآور می شود" :خطای توسعه گرایی این بود که عمل تقلید را امری خوب و طبیعی محسوب کرده و از استدلال تاخیر یا عدم آمادگی برای توجیه شکست ها و خسران های توسعه سوء استفاده می کرد ." عناوین بخش های کتاب از این قرار است" :اندیشه در باب تجدد "(تقابل دو نوع پویایی فرهنگی، چیرگی گام به گام تجدد سیاسی غرب، آیا جامعه شناسی سیاسی جهان شمول امکان پذیر است)، "تنوع و تکثر راه های توسعه سیاسی "(استراتژی دولتی، تجدد اسلامی، آیا تجدد غیر از تجدد اروپایی وجود دارد)، و "دو نوع منازعه سیاسی "(اعتراض و بازسازی سیاسی در اسلام) .