نویسنده در کتاب حاضر به تبیین چهرة تاریخی، جغرافیایی و فرهنگی «غار  اسپَهبَد خورشید» ـ واقع در شهرستان سوادکوه ـ پرداخته است. در این مسیر پس از پرداختن به پیشینة تاریخی سیاه کوه و معرفی غارهای آن، از نگاه باستان شناختی غار  اسپَهبَد خورشید مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه سرگذشت  اسپَهبَد خورشید پسر «دادمهر ضرخان» بازگو و ماجرای عصیان خلیفه بر  اسپَهبَد و انقراض سلسلة «گیل گاو باره» شرح داده شده است. شایان ذکر است گزارش نخستین همایش معرفی و شناخت غار  اسپَهبَد خورشید در بخش پیوست کتاب درج شده است.