یادداشت محسن خیابانی

        تعیین اینکه آیا «ماتیلدا» برای کودکان و یا حتی نوجوانان مناسب است، چندان در حوزۀ صلاحیت من قرار نمی‌گیرد؛ اما بسیاری از کودکان و نوجوانان امروزی را دیده‌ام که نمی‌توانند رابطۀ تاریک ماتیلدا و والدینش را هضم بکنند. البته در دنیا هستند پدران و مادرانی که فرزندان خود را مورد اذیت و آزار قرار می‌دهند ولی مجادلات «ماتیلدا» با والدینش، در دیدی ظاهری، چندان به مجادلات والدین و فرزندان در دنیای واقعی، شباهت ندارد. همچنین این سوال پیش می‌آید که آیا پرداختن به این مجادلات در قالب رمان کودک، کار درستی هست یا نه؟
در هر صورت، «ماتیلدا» اثری شیرین است و رولد دال، از پس ساختن دنیایی عجیب و غریبی برآمده که کار هر کسی نیست. کتاب دربارۀ دختربچۀ باهوشی است که توسط والدینش و برخی بزرگسالان دیگر، مورد بی‌توجهی و ظلم قرار می‌گیرد و او باید راه حلی برای حل مشکلاتش با این بزرگسالان، بیابد. شخصیت‌پردازی ماتیلدا در رمان، روی مرز باریکی حرکت می‌کند. او به‌راحتی می‌توانست به کودکی پررو و دل‌به‌هم‌زن تبدیل شود یا حتی پذیرفتنش به‌عنوان یک «کودک» توسط خواننده، مشکل بشود، اما نویسنده به‌خوبی می‌داند که صرف داشتن «دانش» نمی‌تواند به «آگاهی» واقعی بیانجامد و چیزی به نام «تجربه» هست که در گذر سال‌ها ما را از کودکی و نوجوانی عبور می‌دهد و به بزرگسالی می‌رساند.
«ماتیلدا» به‌تجربه‌ای لذت‌بخش برای اغلب خوانندگانش تبدیل می‌شود، ولی اگر کسی نتواند دنیایی که نویسنده ساخته را قبول کند، احتمالاً برای همیشه خواندن «رولد دال» را کنار خواهد گذاشت، از این رو «ماتیلدا» شروع مناسبی برای آشنایی با این نویسندۀ بزرگ نیست و آثاری از قبیل «چارلی و کارخانۀ شکلات‌سازی»، «آقای روباه شگفت‌انگیز» و «داروی شگفت‌انگیز جورج» برای این مهم، مناسبتر هستند.