یادداشت ایمان نریمانی

        کتاب ملک گرسنه با عنوان فرعی «تقویم شمس تبریزی» اثری نوآورانه و متفاوت از نهال تجدد است که با نگاهی تازه و خلاقانه به زندگی شمس تبریزی می‌پردازد.

این کتاب در سه بخش با عنوان‌های «پیش از او»، «با او»، و «پس از او» سامان یافته است؛ بخش‌هایی که هر کدام مرحله‌ای از سیر زندگی شمس تبریزی را روایت می‌کنند: از کودکی و ترک خانواده، تا ملاقات با مولانا، و نهایتاً جدایی اجباری از او.

ویژگی برجسته‌ی این اثر، شیوه‌ی روایت آن است. ملک گرسنه به اول‌شخص مفرد نوشته شده و گویی این خودِ شمس است که از زبان خویش، سرگذشت، سلوک و دریافت‌های عرفانی‌اش را بازمی‌گوید. با این تمهید روایی، مخاطب حس نزدیکی و صمیمیت بیشتری با شخصیت شمس می‌یابد و درونیات و اندیشه‌های او را بی‌واسطه درک می‌کند.

نهال تجدد برای نوشتن این اثر پژوهشی عمیق در متون عرفانی و منابع تاریخی انجام داده است. او با استفاده‌ی دقیق و هدفمند از منابعی همچون «مقالات شمس تبریزی» (تصحیح محمدعلی موحد)، «دیوان کبیر» و «مثنوی معنوی» مولانا (با تصحیحات بدیع‌الزمان فروزانفر و محمدعلی موحد)، و نیز متونی مانند «ما فیه»، «رساله‌ی سپهسالار»، «ابتدانامه سلطان ولد»، «منطق‌الطیر» عطار و «مناقب‌العارفین» بهره برده است. حتی از متونی فراتر از ادبیات فارسی مانند «سفرنامه‌ی ابن بطوطه» برای تفسیر شهرهایی که شمس به آن‌ها سفر کرده استفاده کرده است.

آنچه این اثر را متمایز می‌کند، شیوه‌ی خاص نگارش آن است: نویسنده بخش عمده‌ی گفت‌وگوها و روایت‌ها را مستقیماً از متون عرفانی استخراج کرده و با ارجاع دقیق، در کنار هم نشانده است. این کار، هم به لحن تاریخی و اصالت زبانی متن کمک کرده و هم اجازه داده که شخصیت‌های تاریخی از خلال کلمات و تفکرات خودشان، با مخاطب امروز ارتباط برقرار کنند.

در واقع، هنر نویسنده در اینجا نه خلق روایت، بلکه انتخاب و چیدمان هوشمندانه‌ی متون کهن برای بازسازی یک زندگی‌نامه‌ی روایی است؛ چیزی شبیه به تدوین یک فیلم مستند از دل تصاویر پراکنده‌ی آرشیوی.