یادداشت نرگس حمیدی پور
1403/6/18
بهراستی که فقط ذهن یک جامعهشناس است که میتواند اینگونه گودرز را به شقایق ربط دهد و از بهظاهر سطحیترین و روزمرهترین امور مادی زندگی تحلیلی اینچنین ارائه دهد! در این کتاب عباس کاظمی با وامگیری از نظرات بنیامین در "پروژه پاساژها" و با ادبیاتی جامعهشناختی و زیست در مطالعات فرهنگی، سراغ مطالعهی اشیا در ایران بعد از انقلاب رفته است. او در فصل اول از زندگی اجتماعی و فرهنگی اشیا مینویسد و برای شرح این دیدگاهها از انسانشناسی فرهنگ مادی کمک میگیرد و از همین نظرگاه اهمیت فرهنگ مادی را برای خواننده روشن میسازد. او در مقدمه خود را وامدار سنت بنیامین معرفی میکند اما در هیچکجای توضیحات نظریاش نگاه بنیامین را شرح نمیدهد. پس از نشاندادن اهمیت زندگی مستقل اشیا، به سراغ زندگی سیاسی اشیا در ایران انقلابی و پساانقلابی میرود. به نظر من این روش که کل تحلیل او بر آن سوار شده، مهمترین کاریست که کاظمی انجام داده است؛ یعنی مطالعهی پدیدهها در طول تاریخ و تغییراتی که کنار تاریخ این اشیا در جامعه رقم خورده است. نویسنده جامعهی انقلابی را از انقلاب ۵۷ تا شروع دولت سازندگی، یعنی ۱۳۶۸ تعریف میکند. او در این برهه، پیکان، صف، دیوارنگارهها، لباس جین، کراوات و ویدیوهای ممنوعه را بررسی میکند و با روایت سرنوشت آنها، سرگذشت جامعهی ایرانی را توصیف میکند. در فصل بعدی و جامعهی پساانقلابی که با تاسی از نگاه خود او میتوان آن را جامعهی مصرفی نیز نامید، از پدیدههای دیگری که ما را به این جهان متصل میکنند، سخن میگوید. کنکوریشدن جامعه، بچهپولدارهای اینستاگرامی، ایدئولوژیکشدن شادی، خشونت در زندگی روزمره، زندگی زیرزمینی، خانه و جدایی از چیزهایی هستند که او در این بخش و جامعهی پساانقلابی ایران آنها را واکاوی کرده است. کاظمی در این کتاب ارجاعات زیادی به اندیشمندان مختلفی دارد که نشان توانمندی و دانش او در حوزههای گوناگون مرتبط با اثر است. او نمونههای کاملاً عینیای را به میدان آورده است اما شاید مهمترین ایرادش این باشد که جزئیات و مثالهایش در محدودهی پایتخت باقی ماندهاند و برخی از آنها نمیتواند به جامعهی غیرتهرانی ایران بچسبد. به هر روی، اثریست ارزشمند و نزدیک و ملموس با فرهنگ کنونی ایران؛ با ادبیاتی نیک و به دور از قلمبهسلبمگیهای نظری جامعهشناسان مقلد.
(0/1000)
نظرات
1403/6/19
آره تعمدی بود اون حرکت :) و واقعاً کتابیه که هم پتانسیل تخریب داره و هم ستایش.
1
سید امیرحسین هاشمی
1403/6/18
1