یادداشت 🎭 🎬 محمد رضا خطیب 🎭📚

        زنان تروا و توئستس نوشته سنکا ... از یونان باستان به روم باستان
بعد از افول یونان باستان که بر اثر جنگهای پلوپنزی شکل گرفت و بعد هم سلطه اسکندر ، دوران آتن قرن پنجم و اوایل قرن چهارم که پر بود از فلاسفه و نمایشنامه نویس و ... دیگه تکرار نشد و جای خودش رو داد به روم...
حکومت روم همیشه به یونان به چشم یک الگو نگاه می‌کرد و سعی داشت که اون دوران پرشکوه یونان رو توی روم تکرار کنند برای همین دست به تقلید و اقتباس از تمام آثار یونانی زدن... از مجسمه ها و معماری گرفته تا همین نمایشنامه ها
چند نمایشنامه نویس برجسته وجود داشتند که از روی آثار یونانی اقتباس و بازنویسی کردند که متاسفانه هیچکدوم به دست ما نرسیده جز چند اثر از سنکا
سنکا کسی بوده که چند نمایشنامه یونان باستان رو و مخصوصا آثار اوریپید رو بازنویسی کرده ولی خب اصلا در حد و اندازه های آثار سه غول بزرگ تراژدی نویس یونان یعنی اوریپید و سوفوکل و ایسخولوس نیست...

کتاب حاضر دو نمایشنامه از سنکاست :

نمایشنامه اول زنان ترواست که اقتباسی از اثر اوریپیده... 
زنان تروا رو احتمالا دو نمایشنامه نویس دیگه یونان یعنی آیسخولوس یا همون آشیل و سوفوکل هم نوشتند که متاسفانه امروز در دسترس نیستند اما اثر اوریپید به صورت کامل موجوده ( جز چند دیالوگ که جا افتاده ) نشر بیدگل هم با ترجمه بسیار خوبی روونه بازار کرده
این اثر بهترین کار اوریپیده و در اون زشتی ها جنگ رو نشون داده... در یادداشتی که برای کتاب زنان تروا از اوریپید نوشتم کاملا درباره نمایشنامه توضیح دادم که پیشنهاد میکنم اون رو بخونید و اینجا دوباره تکرارش نمیکنم... درباره زنان تروای سنکا می خوام حرف بزنم...
این اثر به نوعی اومده دو نمایشنامه هکوب و زنان تروای اوریپید رو یکی کرده و تغییرات جزئی هم توشون داده اما در کل داستان همونه ولی نظریات خود سنکا هم در لا به لای دیالوگ ها و مخصوصا همسرایان به خوبی مشهوده...

اثر بعدی توئستس هستش که این هم از روی یکی از آثار اوریپید برداشته شده ولی اصل اثر یعنی نمایشنامه اوریپسد متاسفانه امروز موجود نیست و ما فقط اثر سنکا رو داریم
هر دوی این نمایشنامه ها توسط نویسندگان قبل از سنکا هم اقتباس شده بودند که متاسفانه اونها هم مفقود هستند و نمیتونیم ببینیم سنکا چقد از این آثار تاثیر گرفته...

داستان تئوستس ، داستان درگیری در خاندان آترئوسه یعنی پدر آگاممنون و منلائوس که نقش اصلی های جنگ تروان...داستانش خیلی مفصله اما اصل داستان اینه که بین دو برادر درگیری بر سر تاج و تخته و یکی از برادران که همون آترئوسه ، پسران تئوستس برادرشو میکشه و از گوشت تنشون برای برادرش غذا درست میکنه و به خوردشون میده ( شبیه داستان آستیاگس نیای کوروش و هارپاگون در تاریخ ایران ) 
این اثر خیلی رقت انگیزه و میگن تاثیر زیادی در شکسپیر برای نوشتن نمایشنامه وحشتناک تیتوس آندرونیکوس گذاشته.
کلا سنکا تاثیر خیلی زیادی بر نمایشنامه نویسان دوره رنسانس داشته که با یک مقایسه میشه ردپای سنکا رو خیلی خوب توی اون نمایشنامه ها دید...

از نکات منفی سنکا نوشتن دیالوگ های طولانی مخصوصا از زبان همسرایانه که گاهی واقعا اعصاب خرد کن میشه...

ترجمه اثر هم به شدت خوبه و عبدالله کوثری دیگه معرف حضور همه هست...

پیشنهاد میکنم ابتدا آثار  یونانیان و بعد سنکا رو بخونید... اما سنکا هیچوقت با پای سوفوکل  و اوریپید و آشیل نمیرسه...