یادداشت کمیل ریحانی

        بررسی و تحلیلِ علمی، منطقی، منصفانه و بی‌طرفانهٔ تاریخ، مهم‌ترین رکن بازخوانیِ تاریخ است؛ به‌ویژه در موضوع تاریخ اسلام که محل گفتگو و حتی جدال‌های بسیار شده است.
این کتاب از معدود کتاب‌هایی است که این رویکردِ علمی، منطقی، منصفانه و بی‌طرفانه را رعایت کرده است. از نگاه یک به‌اصطلاحِ «بچه‌شیعه» شاید در این کتاب، بسیار موارد خلافِ اعتقاد شیعه یافت شود که البته هم می‌شود؛ اما رویکرد مادلونگ چنان است که هر ذهنِ منصف را به تفکر و تحلیل وامی‌دارد و از موضع‌گیریِ جزمی و مطلق‌گرا برحذر.

مادلونگ از نویسندگان مداخلِ موضوعات اسلام و امامان شیعه در دانشنامه‌های معتبر جهان مانند ایرانیکاست. نویسنده در این مداخل نیز، رویکرد خویش در کتاب جانشینی پیامبر را دنبال کرده؛ اما کافی است مداخل همین موضوعات از نویسندگان دیگر در دانشنامه‌هایی مانند دانشنامهٔ اسلام بریل ویراست یک و دو را بررسی و مطالعه کنیم تا ببینیم ارزش کار مادلونگ در رویکرد علمی، منصفانه و بی‌طرفانهٔ تاریخی در کجاست.