یادداشت امیرعباس شاهسواری

        کتابی به شدت عالی درباره ابوریحان بیرونی
این حجم از تتبع و تحقیق واقعا جای ستایش دارد و  غبطه برانگیز است. کتاب زندگی ابوریحان و آرا فلسفی او را بررسی می کند و همچنین خدمات او در علوم مختلف چون ریاضیات و نجوم و جغرافی و تاریخ و گاه‌شماری و کانی شناسی و جواهر شناسی است.
واقعا کتاب بسیار جامعی است و از منابع بیشمار ایرانی و خارجی استفاده کرده بود. دکتر سید حسین نصر بر این کتاب تقریظ زده است و این کتاب را کار عظیمی برای ایران دانسته است. واقعا هم کار تحقیقی بزرگی است و می گویند مرحوم دکتر اذکائی تنها بیرونی شناس عصر ما بود و پس از او کسی نیامده است.
اما دو انتقاد 
یکی اینکه چرا این کتاب باید در بازار ناپیدا باشد، از سال ۱۳۸۷ که توسط انتشارات طرح نو تجدید دوباره به زیور طبع آراسته شده 
دیگر آراسته نشده!!! و من این کتاب را از دسته دوم فروشی ها به دست آوردم. نه تنها این کتاب بلکه بسیاری از مآخذ این کتاب نیز دیگر در بازار نیست، کتاب ابوریحان بیرونی اثر جلال‌الدین همایی یا فیلسوف ری از دکتر مهدی محقق و .... خب یک سوال اگر این کتاب ها توی بازار نیستند؟ پس چه کتاب هایی توی بازار هستند ؟
نمی دانم
دومین نقدم محتوایی است. در یادداشت پروفسور سید حسین نصر بر این کتاب، اینکه ابوریحان را فیلسوف دهری پنداشته اند، نپذیرفته و من نیز اینکه ابوریحان عرب ستیز است را نمی پذیرم
آخر چطور کسی که تمام آثارش به عربی است به جز التفهیم که آن هم  آموزش ریاضی و هندسه برای نوآموزان است و از قضا دوباره نسخه عربی آن را نوشته و در جایی می گوید زبان علم عربی است و فارسی تنها زبان شعر و هجو می تواند باشد ...چطور این آدم می تواند ضد عرب باشد. رگه هایی از تفکر شعوبیه در آثار مرحوم دکتر اذکائی دیده می شود، اصلا لقب ایشان سپیتمان است و کتاب را 
به دکتر آریان پور؛ استادس، هدیه کرده است که یک مارکسیست تمام عیار بوده است و ....دلایل بسیاری برای این ادعا در کتاب وجود دارد که تصویری بی دین و یا یک پلورال یا یک مسلمان که مذاهب خمسه برایش تفاوتی نداشته (مثلا ذیل سنگ خماهن در کتاب جواهر الجواهر می گوید: اهل تسنن خماهن سیاه می پوشند و شیعیان خماهن سفید و من هردو را در دست می کنم که من را 
هردو گروه از آن خود بپندارند) اما حقیقتا باید نقش تقیه را جدی گرفت. زیرا که سلطان محمود اگر بویی از تشیع از فردی می شنید دمار  از روزگارش در می آورد و ابوریحان که فردی باهوش بوده، مجبور  است که برای بقائش تقیه کند. خصوصا که سلطان محمود ابونصر عراق استادش را گردن زده و ابوریحان را هم می خواسته گردن بزند و .....
در کل کتاب عالی بود و خدا بیامرزد دکتر پرویز اذکائی را بابت این تلاش واقعا ماندگار و زیبای ایشان
و امیدوارم که این کتاب دوباره تجدید چاپ بشود...