یادداشت حامد خسروشاهی

        کتاب «به تماشا نمی‌شود» محصول باشگاه روایت حوزه هنری آذربایجان شرقی است که در پی سانحه‌ی سقوط بالگرد رئیس‌جمهور و همراهانش در ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ تدوین شده. نویسندگان این مجموعه با نگاهی روایی، لحظاتی از عملیات جست‌وجو، فضای حزن‌انگیز شهر تبریز، تشییع پیکر شهدا و واکنش‌های مردمی را ثبت کرده‌اند. با اینکه برخی از این روایت‌ها مانند «یکی از خود ما» (حکیمه برتینا)، «ایران ۱۳۲۰ ـ ایران ۱۴۰۳» (زهرا ناصری) و «جای خالی را پر کنید» (زینب علی‌اشرفی) به واسطه‌ی زاویه دید متفاوت، پیوندهای هنرمندانه با بسترهای فرهنگی و اجتماعی، و لحن باورپذیرشان در ذهن مخاطب ماندگار می‌شوند، اما مجموعه در کلیت خود با چالش‌هایی جدی روبه‌روست. بخش عمده‌ای از نوشته‌ها، که به‌عنوان تکلیف کلاسی دوره‌های روایت‌نویسی به ذهن متبادر می‌شود، از نظر کیفیت و انسجام روایی یک‌دست نیستند و گاه به تکرار مضامین، توصیف‌های کلیشه‌ای و شعارزدگی و خاطره‌نویسی دچار شده‌اند. چینش زمانی روایت‌ها نیز که ترجیح دبیر محترم مجموعه بوده، باعث شده روایت‌های پرکشش در لابه‌لای متن‌های یکنواخت گم شوند و ضرباهنگ کتاب افت کند. 
با وجود این چالش‌ها، «به تماشا نمی‌شود» در نهایت روایتی است از یکی از مقاطع حساس و تراژیک حیات جمهوری اسلامی ایران؛ لحظه‌ای که احساسات عمومی، فقدان یک رئیس‌جمهور و یک امام جمعه محبوب و استاندار پرکار و وزیر امور خارجه انقلابی، و حضور پررنگ مردم در میدان، تبدیل به خاطره‌ای جمعی شد. همین تلاش برای ثبت تجربه زیسته یک جامعه در میانه‌ی اندوه و همدلی، هدف اصلی کتاب است. امید که نویسندگان این مجموعه، که اکنون در آغاز راه روایت‌گری‌اند، در آینده نه‌چندان دور به مستندنویسان و نویسندگانی محبوب، دقیق و پرکار بدل شوند و در حافظه فرهنگی این سرزمین نقش‌آفرینی کنند.