آیا برای رسیدن به عدالت انسان مجاز به انجام هر کاری است ؟ یا باید به اخلاق پایبند بود چراکه جدایی از اخلاق خود پدید اورنده استبداد است ؟
تردید میان عشق و و ظیفه که شخصیت کالیایف اون رو به تصویر میکشه ، تهی شدن از عشق و احساس نفرت که شخصیت استپان به دلیل سختی زیاد به اون دچار شده بود و باعث شد بااحساس نفرت هر عملی رو برای تحقق هدف مجاز بداند حتی کشتن دو کودک را ، معنای عشق حقیقی و فدا کردن خود برای یک ارمان که به زیبایی شخصیت دورا اون رو به تصویر میکشه مسائلی است که کامو در این نمایشنامه به اون میپردازه و دراخر شخصیت الکسی که نماد شناخت و اراده انسان برای انجام دادن یا ندادن کاری است
واما در اخر سوالات بنایدینی چون : قاتل ظالم خود ظالم دیگری است؟ حتی اگر هدف آن ارمانی باشد؟ایا ستمگری که جهانی را میسازد تا فردی مجبور به قتل و کشتار شود بالاترین مجازات را مرتکب شده ؟
در این نمایشنامه شاهکار به سوالات بنیادین بشریت راجب اخلاق ، ترور و آزادی خواهی اشاره شده به شخصه اعتقاد دارم اخلاق هرگاه فراموش شود باعث کشیده شدن بشریت به راهی غیر از انسانیت میشود ، شخصیت کالیایف خود را بی چشم داشت فدا کرد ، نه تنها جانش را بلکه لذت زندگی که میتوانست آن را تجربه کند ، و این یعنی خود عشق ، انجام هرعملی بی چشم داشت برای کسانی که دوستشان داری ، برای آرمانی که به آن اعتقاد داری و ساخت زندگی بهتر حتی اگر خودت جزو آن زندگی نباشی تفسیر زیبایی از عشق است
