«در باب تسلای خاطر» تلاش میکند رنج انسان را از سطح تجربهی شخصی فراتر ببرد و آن را در بستر تاریخ، فرهنگ و اندیشه بررسی کند. نویسنده با انتخاب چهرههایی شاخص از دورههای مختلف—از ایوب و سیسرون تا هاول و سیسلی ساندرز—تلاش کرده نشان دهد درد، اندوه و بحران اموری همگانی و همیشگیاند و مواجهه با آنها نیز بههمان اندازه متنوع و انسانی است.
نکتهی قابل توجه این است که نویسنده بهجای پرداختن به تجربههای روزمرهی افراد گمنام، سراغ کسانی رفته که معمولاً در حافظهی جمعی با قدرت، شهرت یا موفقیت شناخته میشوند. از این جهت، کتاب نهتنها از رنج آنها پرده برمیدارد، بلکه تصورات قالبی دربارهی این افراد را نیز به چالش میکشد. همین انتخاب هوشمندانه باعث میشود مخاطب در خلال خواندن، متوجه شود که درد امری نخبهکش یا عامیستیز نیست و هر کسی بهنوعی با آن دستبهگریبان است.
یکی از فصول برجستهی کتاب که چنین رویکردی را بهخوبی نمایندگی میکند، بخش مربوط به کارل مارکس است. روایت زندگی و دغدغههای مارکس بهگونهای ارائه شده که مخاطب را ترغیب میکند به سراغ آثار و اندیشههای او برود؛ بدون آنکه نویسنده در دام سادهسازی یا اسطورهسازی از او بیفتد.
کتاب در رساندن پیام خود موفق عمل میکند: اینکه تسلا و تسکین امری یگانه و نسخهپذیر نیست. هر فرد بهشیوهای خاص به صلح درونی میرسد—یکی از راه نوشتن، دیگری با سفر، برخی در سکوت یا موسیقی. این نگاه چندلایه و نسبیگرایانه به تسلای خاطر، از نقاط قوت ساختاری و محتوایی اثر است.
با این حال، نمیتوان از ضعفهای کتاب نیز چشمپوشی کرد. برخی فصلها بهلحاظ حجم و ساختار، بیش از اندازه کشدار و توصیفیاند و مخاطب را درگیر جزئیاتی میکنند که نه کمکی به پیشبرد مضمون میکنند و نه تأثیر عاطفی یا فکری خاصی دارند. این مسئله میتواند باعث دلزدگی برخی مخاطبان شود، بهویژه اگر پیشزمینهی فلسفی نداشته یا انتظار متنی خوشخوانتر را داشته باشند.
ترجمهی کتاب روان و بیتکلف است. انتخاب واژگان، ساختار جملات و حفظ انسجام معنایی در سراسر متن از کیفیتی برخوردار است که خواندن کتاب را برای فارسیزبانان ممکن و قابل پیگیری نگه میدارد.
در نهایت، «در باب تسلای خاطر» کتابی است برای آندسته از مخاطبانی که هم با مسئلهی رنج انسانی درگیرند و هم تمایل دارند آن را در چارچوبی فلسفی، تاریخی و انسانی تحلیل کنند. اگر از علاقهمندان به فلسفه نیستید، این کتاب احتمالاً برایتان کسالتآور خواهد بود؛ اما اگر در جستوجوی نگاهی ژرفتر به مسئلهی رنج و تسلا هستید، این اثر میتواند نقطهی شروعی جدی باشد.