بالاخره و بعد از پنج‌سال، از قفسهٔ کتابخانه بیرون آمد!
از جهت خواندن و چشیدنِ طعم نثر قاجاری ارزشمند است.
اما چون این سفرنامه‌ها، توسط افراد غالبا متمول دورهٔ قاجار نوشته شده، رنگ‌وبویی از زندگی عامهٔ مردم وجود ندارد. روایت‌ها اکثرا از مهمانی‌ها ‌و جشن‌ها و کنسرت‌ها و باغهای حکومتی است. و البته طبیعت چنین سفرنامه‌هایی نیز هست.
دوستش داشتم. به قدر و اندازهٔ خودش البته :)
        

          روایت مسافران فرنگ از لندن دو قرن پیش، زیاد جذاب نیست. چیزهای اعجاب‌آوری که اشراف ایرانی در سفرهایشان تعریف می‌کنند، برای ما عادی هستند و توصیف کتابخانه‌ها، تیاترها، شعبده‌بازی‌ها، آتش‌بازی‌ها، شهرنشینان خوش‌لباس، دختران مشهور خواننده، دختران مغازه‌دار، دیوانه‌خانه، دوئل، تأمین اجتماعی خانواده سربازان، بوی ذغال‌سنگ در هوای شهر و ... امروز دیگر برای ما لطفی ندارد.

در سفر ناصرالدین شاه به لندن، برایم جالب بود که هر جا می‌رفته جمعیت بزرگی برایش هورا می‌کشیدند و حتی در مراسم برایش شاه شاه می‌گفتند. آتش‌بازی ویژه‌ای با شکل شیر و خورشید برای شاه ایران اجرا می‌کنند و وقتی حضرت والا برای مردم شاخه گلی پرت می‌کند، جمعیت برای گرفتن آن، روی هم می‌ریزند.

نگاه شگفت‌زده مسافران فرنگ در این کتاب، برایم دردناک است. اینکه بزرگان مملکت ما می‌رفتند انگلستان و احساس حقارت می‌کردند، می‌تواند جالب توجه باشد ولی به نظر من تلخ است. شاید به این دلیل که فکر می‌کنم هنوز هم این احساس حقارت وجود دارد و مردم ما به خارج از ایران مثل بهشت نگاه می‌کنند. من حتی از اینکه خارجی‌ها را زیادتر تحویل می‌گیریم و برایشان مهمان‌نوازتر می‌شویم، غصه می‌خورم. یک جور دیگرش هم این است که احساس می‌کنم گاهی واژه‌های انگلیسی را به کار می‌بریم که متخصص جلوه کنیم.
        

          کتاب مثل همه‌ی آثار این مجموعه به خاطر اینکه سفر افراد متنفذ به لندن بوده، خیلی نگاه مردمی نداشته
هر چند دیتاهای خوبی میده، و متنش برام جذابه ولی خیلی چیز زیادی از مردم کوچه بازار دستت نمیاد، تو این مجموعه فقط بمبئی از این لحاظ خوب بود
        

          تا اینجا سه روایت متفاوت از آدمهای مختلف که طی سالهای متفاوت به لندن سفر کرده اند خوانده‌ام. فعلا چیزی که برایم خیلی جالب است تفاوت زاویه دیدشان است. هرچند که یک سری چیزها در هر سه روایت یکسان بود اما در هرکدامشان تاکید روی بعضی از آنها بیشتر بود. یکی از به قاعده بودنِ تمام چیزها در لندن در شگفت است و دیگری از زیبایی زنان و دختران و لباس هایشان به وجد آمده است. تا اینجای کار من هم مانند آنها انگار که از کوره‌دهاتی به یک شهر بی نظیر  و البته با آب و هوای نامساعد سفر کرده‌ باشم، انگشت به دهان مانده‌ام و دارم لذت می‌برم. فعلا باید بیشتر بخوانم و ببینم در ادامه چه می‌شود.
*
امروز روایت ناصرالدین شاه را خواندم. واقعا بامزه بود. خیلی ترغیب شدم که خاطرات خارجی ها از سفرشان به ایران را بخوانم و مقایسه کنم.
*
بالاخره کتاب را تمام کردم. از تکرار بعضی چیزها در تمام  سفرنامه‌ها خسته می‌شدم. دوست داشتم نظرات متنوع تری بخوانم. مخصوصا که همه‌ی شان به زیبایی زیاد زنان انگلیس اشاره می‌کردند و فکر می‌کردم اگر یک زن هم به لندن سفر کرده بود آیا این زنان زیبا اینقدر به چشمش می‌آمدند؟
من اصلا فمینیست نیستم و اصلا این حرف ها را قبول ندارم اما خیلی دوست دارم سفرنامه های زنانه را هم بخوانم و ببینم تفاوت دیدگاه ها و نقطه نظرشان  با همان نوع سفرنامه ی مردانه چگونه است.
فعلا ترجیح میدهم از ایم سفر کوتاهم به لندن  در زمان قاجار لذت ببرم تا بعدا هم بقیه کتاب های این مجموعه را بخوانم هم سفرنامه هایی پیدا کنم که هم تجربه مردانه داشته باشند و هم تجربه زنانه.
اگر شما چنین چیزی سراغ داشتید ممنون میشوم به من هم معرفی کنید.
        

          من کتاب رو کامل نخوندم.
چیزی که در ادامه نوشتم بر اساس تجربه خوندن جلد دیگیری از این مجموعه و یک سوم همین کتاب هست.

توی پرانتز بگم که این رو من تازه دارم سعی می‌کنم یادبگیرم و شاید بد نباشه به شما هم بگمش؛ من دارم سعی می‌کنم از یک کتاب اون بخش‌هایی رو بخونم که واقعاً برای من کاربردی هست و اگر فهمیدم کتابی مناسب من نیست دست از تلاش کردن بی نتیجه برداردم. البته می‌دونم که این قاعده برای همه کتاب‌ها کارساز نیست.

بریم سروقت خود کتاب. 
خوندن سفرنامه‌ها تجربه لذت بخشی هست واقعاً؛ مخصوصاً اگر امکان سفر برامون وجود نداشته باشه. این مجموعه امتیازی که به نسبت سایر سفرنامه‌ها داره این هست که امکان سفر در زمان و مکان رو همزمان برای شما فراهم می‌کنه ؛) البته همین امتیازش رو من دوست نداشتم و برای همین بود که کتاب رو تمام نکردم. 

یک امتیاز دیگه‌ای که این سفرنامه داره هم این هست که یک سفرنامه، نوشته شده توسط یک مسافر نیست و چند تکه از سفرنامه‌های افراد مختلف هست.

دو مورد هم من خیلی دوست داشتم موقع خوندن این کتاب و جلد دیگه‌ی این مجموعه داخل کتاب باشه که نیست هم همینجا می‌گم: یک اینکه یک توضیح کوتاه از شخصی که ما سفرنامه‌ش رو می‌خونیم می‌تونست خیلی جالب و کمک کننده باشه. و دوم هم اینکه وجود/ اضافه کردن نقشه، تصویر و نقاشی از مثلاً لندن اون زمان می‌تونست جذابیت این کتاب رو چند برابر کنه.
        

          خوب بود. کتاب مجموعه‌ای از چند سفرنامه‌ی دوره‌ی قاجاره در مورد شهر لندن. خوندنش خوش می‌گذره. خیلی هم نباید عجله‌ای خوندش. واسه کوتاه کردن مسیر و گذروندن زمان استراحت کتاب مناسبیه. 
اون وسط‌مسطا سفرنامه‌ی ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه هم هست. مواجهه‌ی ایرانی‌ها با مترو، تئاتر، باغ وحش و خیلی چیزهای دیگه نوشته‌های باحالی رو باعث شده. شاید تئاتر یکی از پرتکرارترین بحث‌هایی باشه که توی این سفرنامه‌ها بهش پرداخته‌ن. گریزی نیست از این که خیلی سفرنامه‌ها شبیه هم هستن؛ به خاطر همین هم پیشنهاد من اینه که خیلی تندتند کتاب رو جلو نبرید تا براتون خسته‌کننده نشه.
اما کاش ترتیب سفرنامه‌ها هم یه نظمی داشت. به شخصه دوست داشتم این‌ها بر اساس زمان مرتب شده باشند تا سیر تغییر لندن و نگاه ایرانی‌ها بهش رو ببینم. مفصل‌تر بودن لغات پایان‌ کتاب، یه توضیح حداقلی درمورد مسافران و چیزهای دیگه می‌تونست کتاب رو بهتر کنه. 
خلاصه که آره. وقت به خیر.
        

          کلا سفرنامه رو دوست دارم. با وجود اینکه خیلی از سفرنامه های کتاب برای بیشتر از ۲۰۰ سال پیش هست بازم دلم خواست که به لندن سفر کنم و جاهایی که ازش تعریف شده بود رو از نزدیک ببینم. منتها کاش این سفرنامه ها تجمیع شده بودن و در قالب یک داستان با نثر روان تر و همراه باعکس منتشر میشد. چون بعضی از جمله های کتاب واقعا قابل درک نبود
        

          خدا پرسید میخوری یا میبری؟؟ گفتم میخورم
چه میدانستم لذت ها رو میبرند و حسرت ها رو میخورند!-زنده‌یاد حسین پناهی

زنان زیبا، امارت‌های آنچنانی، خیابان‌های نورانی، تئاترهای خفن، مجالس عیش و رقص در لندن چنین است و چنان!!!
حسرت و عقب‌ماندگی‌های دوران قاجار و دیگر هیچ.

گفتار اندر معرفی کتاب
آسمان لندن زیاده می‌بارد، کتابی‌ست متشکل از یازده فصل که در هر فصل سفرنامه‌ی یک شخص که در بین سال‌های ۱۱۷۸ لغایت ۱۲۸۳شمسی قاجار به لندن سفر نموده‌ و از ماجراهای آن یادداشتی نوشته است، با همان سبک نوشتاری آن دوران توسط آقایان «علی‌اکبر شیروانی» و «محمدمهدی پرچکوهی» بازنویسی و نهایتا توسط «نشر اطراف» چاپ و منتشر گردیده است.

لیست فصول(سفرنامه‌ها) به شرح زیر است:
اول: سفر «میرزا صالح» در مهر ۱۱۹۴
دوم: سفر «میرزا فتاح خان» در خرداد ۱۲۱۸
سوم: سفر «حاجی‌پیرزاده» در تیر ۱۲۶۶
چهارم: دوسفر «ناصرالدین شاه» در سال‌های۱۲۵۲ و ۱۲۵۷
پنجم: سفر «رضاقلی میرزا» در خرداد ۱۲۱۶
ششم: سفر «ابوطالب خان» در بهمن ۱۱۷۸
هفتم:سفر «مظفرالدین شاه» در مرداد۱۲۸۲
هشتم: سفر «حاج سیاح» در شهریور ۱۲۸۳
نهم: سفر «اعلیحضرت اقدس همایون» در مرداد ۱۲۶۶
دهم: سفر «ابولحسن‌خان» در آذر ۱۱۸۸
یازدهم: سفر «صحاف‌باشی» در خرداد ۱۲۷۶

نکات مهم و پررنگ نهفته در کتاب
اول، نویسندگان کتاب تمام تلاش خود را خرج حفظ سبک و لحن نوشتار آن دوران نموده‌اند و این سبک قلم برای من گاهی شیرین و خواندنی و گاهی هم ملال‌آور و کسل‌کننده میشد.

دوم، نمی‌دانم چرا هر چند کتابی که می‌خوانم یکبار باید بدین نتیجه برسم که «تاریخ به طرز اجتناب‌ناپذیری تکرار می‌گردد» و در این کتاب متوجه شدم، موضوع فقط به سادگی دیدن ندیده‌ها برای این یازده شخص نیست بلکه مربوط به حسرت‌های آنان است و این حسرت‌ها از آن‌ها به چندنسل پس از آن‌ها که باشیم نیز منتقل گردیده است.

سوم، شخصا اهل سفرنامه خوانی نیستم اما خودم عاشق سفرم و وقتی به سفر می‌روم دوست دارم به جای آنکه تمام وقتم را صرف تماشای ساختمان‌ها، سینما و باغ وحش کنم به دل مردم آن شهر بروم و در کنار آن‌ها به معنی واقعی نفس بکشم و زندگی کنم، چیزی که حتی یکبار در این کتاب ندیدم و نور شهر لندن آن‌قدر برای چشمان این افراد به مانند خورشید بود که کور شده بودند و چیزی جز آن نمی‌دیدند.

چهارم، در بخش‌هایی از کتاب اشاراتی به نکاتی می‌‌شد، برای مثال به اهل کتاب و فرهنگ بودن مردم لندن در آن دوران و این مهر دیگری‌ست بر اینکه برای مردم حق خود را بستانند و به آزادی حقیقی برسند، نخست باید خود را از جهالت برهانند، کاری که در برهه‌ای از تاریخ در ایران داشت به وقوع می‌پیوست اما به یکباره مردم ایران با کتاب بیگانه شدند و نتیجه آن شده که هم‌اکنون ملت همیشه در صحنه‌ی جامعه‌ی عقیم شده‌ی ایران در جهل مطلق فرو رفته‌اند.

کارنامه
نخستین سفرنامه‌ای بود که می‌خواندم و طبق استانداردهای شخصی‌سازی شده‌ی خود برای نمره دادن به کتاب‌ها نمی‌توانم آن‌را با کتابی مورد مقایسه قرار دهم اما در کل آن‌قدر به دلم نچسبید که حتی یک ثانیه به پنج‌ستاره فکر کنم و آن‌قدر هم بد نبود که به یک و دو ستاره فکر کنم، بدین ترتیب بین سه و چهارستاره مردد بودم که با توجه به نقدهایی که بدان وارد دانستم سه ستاره برایش منظور می‌نمایم.

بیست و پنجم مهرماه یک‌هزار و چهارصد