نقش روشنفکر

نقش روشنفکر

نقش روشنفکر

3.7
7 نفر |
4 یادداشت

با انتخاب ستاره‌ها به این کتاب امتیاز دهید.

در حال خواندن

0

خوانده‌ام

12

خواهم خواند

13

ناشر
نشر نی
شابک
9789643125707
تعداد صفحات
174
تاریخ انتشار
1398/9/26

توضیحات

        
ادوارد سعید، یکی از اساتید برجسته ی ادبیات و نظریه های مدرن، یکی از کارشناسان مسائل سیاسی بین المللی، و یکی از جنجالی ترین روشنفکران معاصر، در این کتاب سعی دارد راه «درست اندیشیدن» درباره ی مسائل و مباحث سیاسی و اجتماعی را به ما بیاموزد. برای رسیدن به این هدف، وی میان مسئولیت های فردی و وفاق اجتماعی تمایزی قائل می شود که برای همه، به ویژه مدعیان «روشنفکری» مفید است.سعید در همان حال که می کوشد به مسائل عینی اجتماعی بپردازد، ما را درگیر مسائل پیچیده ی فلسفی، به خصوص فلسفه ی اخلاق،  می کند. گرچه، در نزد وی، روشنفکر انسانی است گیتی باور که نباید اجازه دهد باورهای ایدئولوژیک و مذهبی در قضاوت ها و کارهای تحقیقاتی اش دخالت کنند، ولی انتظار اخلاقی جهانشمول و، تا حدودی، مذهبی را نیز از روشنفکر دارد.حمید عضدانلو در سال 1327 در تهران متولد شد . مدرک کارشناسی ارشد علوم سیاسی و دکتری مطالعات تطبیقی در گفتمان جامعه را از دانشگاه مینه سوتای امریکا دریافت کرد. از وی مقالات و کتاب های متعددی در حوزه ی جامعه شناسی و علوم سیاسی به چاپ رسیده است. وی در حال حاضر در دانشکده ی جامعه شناسی دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن تدریس می کند. رساله ای درباره ی حکومت اثر جان لاک، با ترجمه ی وی، در بهار 1387 از سوی وزارت ارشاد به عنوان کتاب برگزیده ی فصل شناخته شد.
      

لیست‌های مرتبط به نقش روشنفکر

یادداشت‌ها

          حتما ترجمه‌ی دیگر این کتاب را خواهم خواند، قسمت مفیدی که فصل آخر برای من داشت این بود که «به روشنفکری که مدعی است فقط برای خود،‌ یا آموزش محض، و یا فقط بخاطر علم مجرد می‌نویسد، نه می‌شود و نه باید باور داشت» حالا باید تلاش کنم برای اینکه می‌دانم توانایی بازی کردن نقش روشنفکر را ندارم و پذیرفتن مسئولیت آن سخت و پیچیده است حداقل موجودی سیاسی و گیتی باور باشم، سعید خودش، اینکه چه کسانی توانایی بازی کردن نقش روشنفکر را دارند و اگر ندارند خواندن این مطالب چه کارکردی دارد و اینکه کار روشنفکری باید ویژگی جهان‌شمولی داشته باشد را درنظر داشته و توضیح داده است

آنطور که من فهمیدم به طور خلاصه روشنفکر باید آنطور که قدرت‌ها می‌خواهند نباشند و مواظب به خدمت خدایان همواره ناکامِ این دین یا آن دین رفتن باشند و همواره یک طرف را شیطان و یک طرف را فرشته‌ی خیررسان نبینند و تاریخی و پیوسته و پیچیده‌تر بیاندیشند؛ سعید کمک می‌کند آن‌ها که وفاداری‌شان موکول به حمایت و پشتیباتی این و آن است و سنگ محک و ترازوی اندیشه‌شان کیسه‌ی پول را بشناسیم و منفعت‌های آماتور بودن را بهتر ببینم البته خود سعید این موارد را با مثال‌های مختلف و جزییات بیشتر صیقل داده است

یک مقدار سرشاخ شدن با قسمت‌های تاریخی و فکری این کتاب سخت بود ولی کلیتی را می‌شد بعد از چند فصل با محور نقش، تعریف و ویژگی‌های روشنفکر حدس زد و فهمید که بهترین قسمتش هم روشنفکر در تبعید و همیشه در معرض طرد و طعنه و بی‌تفاوتی هست که زندگی دشواری دارد و قسمت‌های مربوط به تک‌رشته‌کاری و روشنفکران حرفه‌ای و آماتور

باید در مورد جبر تاریخ و تاریخی بودن چیزها بیشتر بخونم

خیلی دلم می‌خواد بدونم اسم آن فرد ایرانی در فصل آخر کتاب چی بود؟ خودم به یاد احسان نراقی افتادم ولی هنوز شک دارم...
        

5

          کتاب شامل شش سخنرانی پیرامون روشنفکران و نقش آنان در جامعه است. هرچند به نظر می رسید که ترجمه قدری کژتابی در متن ایجاد کرده باشد ولی در مجموع متن قابل استفاده بود. متن شامل مولفه های و المان هایی بود که سعید با بهره گیری از متون متعددی که درباب نقش روشنفکران به نگارش درآمده است جمع کرده بود. 
از نکات حائز اهمیت این کتاب تمرکز روی افرادی است که به نظر سعید نقش روشنفکری را به درستی ایفا کرده اند؛ افرادی ذوق ورز و به تعبیرش «تبعیدی» که تقریباً میتوان گفت هیچ گاه در ساختار قدرت و حتی در درون جامعه هضم نمی شوند و واقعاً خرمگس های جامعه اند!
بیش از هرچیز تصویر سعید از نسبت روشنفکر با دو نهاد بسیار حائز اهمیت می نمود: جامعه و دانشگاه. خصوصاً تعریضی که سعید به تخصص گرایی می زند و آن را «روشنفکری حرفه ای» می نامد بسیار جذاب بود؛ افرادی که همواره تلاش می کنند مشروعیت سخنانشان را از درون نهادهای رسمی چون دانشگاه بدست آورند عملاً نسبت خود را با حقیقت (حال به هر معنایی که می توان از آن مراد کر) از دست می دهند.
برای من کتاب از آن حیث اهمیت داشت که ترمی فراموش شده را مجدداً برایم احیاء کرد و با رنگ و لعابی که به آن زده شد، قابلیت تفکر مجدد در درون آن را میسر ساخت
        

2

          به نام او 

ادوارد سعید نامی آشنا در میان روشنفکران و متفکران سده اخیر است، سعید فلسطینی‌الاصل سالها در ایالات متحده آمریکا زندگی کرد و در دانشگاه کلمبیای این کشور به تدریس مشغول بود و کتابهای متعددی نوشت که از میان آن  «شرقشناسی» و  «فرهنگ و امپریالیسم» از باقی آثار او مهمتر است و به‌نوعی نمایانگر نظریات اوست. سعید با شرقشناسی بابی تازه در بررسی نظریه استعمار در دنیای مدرن باز کرد.
 
نشانه‌های روشنفکران یکی از کتابهای معروف او است که با عنوان دیگری نیز ترجمه شده است: نقش روشنفکر
این کتاب دربردارنده متن پیاده‌شده شش سخنرانی او در سال هزار و نهصد و نود و سه است. سعید در این سخنرانی‌ها به ترسیم چهره روشنفکر در جهان امروز می‌پردازد شاید لب مطلب او همان‌چیزی است که محمد افتخاری مترجم بر پشت کتاب آورده است:
"روشنفکر موجودی‌ست تبعیدی، حاشیه‌نشین، ذوق‌ورز و پدیدآورنده زبانی که می‌کوشد حقیقت را در برابر قدرت بیان کند... موجودی غیرخودی و آدمی که نمی‌تواند همرنگ جامعت باشد."

سعید در شش فصل این کتاب به بسط این چند جمله می‌پردازد و این خصوصیتها را با ذکر مثالهای متعدد شرح می‌دهد. فی‌المثل با فرق قائل شدن بین روشنفکران آنها را به حرفه‌ای و ذوق‌ورز تقسیم‌بندی می‌کند او روشنفکر حرفه‌ای را وابسته به نهادهای قدرت می‌داند که نظراتش در چهارچوب تعاریف مشخصی است روشنفکر ذوق‌ورز دقیقا در طرف مقابل قرار دارد. سعید بر این عقیده است که روشنفکر در هر رشته‌ تحصیلی که باشد حق دارد به بیان حقیقت بپردازد و این امر برای او ایجاد محدودیت نمی‌کند.

خلاصه اینکه نشانه‌های روشنفکران کتاب خوشخوانی‌ست که آن را یک روشنفکر ذوق‌ورز نوشته است.
        

18

          اقلیتی به اندازه یک نفر
ادوارد سعید به عنوان یک روشنفکر فلسطینی-امریکایی مسیحی در این کتاب نقش روشنفکر را از جنبه های مختلف بررسی میکند. در نسبت با عموم مردم، در نسبت با همکاران خود و از همه مهمتر در نسبت با قدرت ها. در همه این موارد اصرار بر کناره گیری روشنفکر از حرفه ای گری و همکاری با قدرتها دارد و بشارت میدهد که نتیجه این آزادگی برای روشنفکر چیزی جز لعن و قرار گرفتن در اقلیتی واقعا کوچک نیست! همان طور که خودش مدام به اقلیتی کوچک تر منتقل شده: از حقوق فلسطینیان دفاع کرده و از سیاستهای امریکا انتقاد کرده، رژیمهای عرب را نقد کرده، با سلمان رشدی گفتگو کرده و ... از بهترین بخشهای این کتاب بخش "روشنفکر در تبعید" است که از بصیرت خاص زندگی در تبعید حرف میزند و مشخص است به زیست خودش به عنوان یک فلسطینی آواره شده بسیار متکی است. یک بخش بسیار درخشان دیگر هم "حرفه ای ها و آماتورها" است که همه روشنفکران را به همیشه آماتور ماندن( به معنای عدم وابستگی شغلی) توصیه میکند

 نقل قول از کتاب:

نیازمند تأیید یک رئیس یا مقام صلاحیت دار هستید؟ می خواهید شهرت خود را به عنوان آدمی متعادل، عینی نگر، و میانه رو حفظ کنید؟ امیدوارید که برای مشاوره دعوت شوید؟ در یک هیئت یا کمیته آبرومند حضور داشته باشید، و همچنان در مسیر اصلی و قابل اعتماد باقی بمانید؟ روزی این امید را دارید که درجه افتخاری، جایزه ای بزرگ، و شاید حتی یک مقام سفارت به شما اعطا شود؟
برای روشنفکر، این عادات ذهنی به تمام معنا فساد آورند. اگر چیزی بتواند زندگی پرشور و شوق روشنفکر را فاسد و خنثی کند و در نهایت بکشد، درونی شدن همین عادات است. من شخصا در یکی از دشوارترین مسائل دوره معاصر، فلسطین، با این عادات دست به گریبان بوده ام، جایی که ترس از اظهارنظر صادقانه درباره یکی از بزرگترین ناعدالتیهای تاریخ مدرن باعث شده که بسیاری از کسانی که حقیقت را می دانند و در موقعیتی هستند که می توانند به آن خدمت کنند، لرزان و مرتعش حرکت کنند، و بر چشم و دهان خود پوشش بگذارند. علیرغم ضایع و بدنام شدن، که هر طرفدار صریح حقوق و خودمختاری فلسطین برای خود کسب می کند، حقیقت استحقاق آن را دارد که توسط یک روشنفکر جسور و دلسوز گفته و نمایانده شود.
        

1