معرفی کتاب دیوان عطار نیشابوری: متن انتقادی بر اساس نسخه‌های خطی کهن اثر مهران افشاری

دیوان عطار نیشابوری: متن انتقادی بر اساس نسخه‌های خطی کهن

دیوان عطار نیشابوری: متن انتقادی بر اساس نسخه‌های خطی کهن

مهران افشاری و 2 نفر دیگر
4.0
6 نفر |
1 یادداشت

با انتخاب ستاره‌ها به این کتاب امتیاز دهید.

در حال خواندن

0

خوانده‌ام

12

خواهم خواند

5

شابک
9786009437016
تعداد صفحات
982
تاریخ انتشار
1392/12/25

توضیحات

        «د?وان عطار ن?شابوری» با عنوان فرع? «متن انتقادی براساس نسخه ھای خط? کھن» با تصح?ح مھدی مدا?ن? و مھران افشاری و نظارت عل?رضا امام?، توسط نشر چرخ منتشر شده است.
در پشت جلد این کتاب آورده شده: فریدالدین محمد عطار نیشابوری شاعر و عارف بزرگ سده ششم هجری از مفاخر فرهنگ و ادبیات ایران است. اما متاسفانه آنچه از دیوان او تا پیش از این منتشر شده است معتبر و قابل اعتماد نیست زیرا آن چاپها اشعاری را در بر دارد که عطار نیشابوری هرگز آنها را نسروده و همچنین ضبطهایی نادرست از سخن عطار نیشابوری است که مصححان آن را طی بیش از بیست سال با دقت و حوصله بر اساس هفت نسخه خطی کهن فراهم کرده اند. همچنین این کتاب را یک نمونه برجسته عالی در تاریخ تصحیح متون ادب فارسی می توان محسوب کرد که معیارهای علمی تصحیح در آن به دقت رعایت شده است. مقدمه مفصل و تحلیلی کتاب در شناخت سبک شعر و شاعری عطار و واژه نامه پایانی و کشف الابیات دیوان بر ارزش آن افزوده است.
      

لیست‌های مرتبط به دیوان عطار نیشابوری: متن انتقادی بر اساس نسخه‌های خطی کهن

یادداشت‌ها

این یادداشت مربوط به نسخۀ دیگری از این کتاب است.

          فریدالدین عطار نیشابوری (۵۴۰–۶۱۸ ه.ق) از بزرگترین شاعران عارفِ فارسی زبان و از چهره‌های برجستهٔ ادبیات صوفیانه است. دیوان او مجموعه‌ای از غزلیات، قصاید، رباعیات و سایر قالبهای شعری است که مفاهیم عرفانی، اخلاقی و فلسفی را با زبانی نمادین و عمیق بیان میکند. در تحلیل دیوان عطار میتوان به چند محور اصلی اشاره کرد:

### ۱. **محتوا و درونمایه‌های عرفانی**  
- **عشق الهی و سیروسلوک**: عطار در دیوان خود، عشق را به عنوان محور اصلی سفر روحانی انسان به سوی خداوند مطرح میکند. او عشق مجازی را پله‌ای برای رسیدن به عشق حقیقی میداند.  
- **رهایی از خودپرستی**: مفاهیمی مانند فنا (نابودی نفس) و بقا (رسیدن به جاودانگی الهی) در اشعار او بارها تکرار میشوند.  
- **نقد دنیا و مادیات**: عطار دنیا را فریبنده و گذرا میداند و انسانها را به بازگشت به اصل خویش (خدا) فرامیخواند.  

### ۲. **سبک و زبان شعری**  
- **سادگی و روانی**: اشعار عطار در مقایسه با شاعران پیچیدهگوی بعدی (مانند مولوی یا حافظ)، زبانی ساده و بی پیرایه دارد، اما در عین سادگی، سرشار از معانی چندلایه است.  
- **نمادپردازی**: استفاده از نمادهایی مانند **شمع** (سوزش عاشقانه)، **پروانه** (ایثار در راه عشق)، و **سیمرغ** (حقیقت نهایی) که بعدها در مثنویهایش (مانند منطق‌الطیر) به اوج میرسد.  
- **تکیه بر حکایتهای کوتاه**: در برخی اشعار، از داستانهای تمثیلی کوتاه برای انتقال مفاهیم عرفانی استفاده میکند.  

### ۳. **تفاوت با دیگر آثار عطار**  
دیوان عطار در مقایسه با مثنویهای او (مانند **منطق‌الطیر**، **الهی‌نامه** و **مصیبت‌نامه**) کمتر شناخته شده است، اما از چند جهت حائز اهمیت است:  
- **غزلیات عاشقانه-عارفانه**: عطار در غزلیات خود، تلفیقی از عشق زمینی و آسمانی را ارائه میدهد که پیش درآمدی بر غزلهای مولاناست.  
- **رباعیات پُرمعنی**: رباعیات او گاه از نظر عمق فلسفی با رباعیات خیام و عمر خیام رقابت میکند.  

### ۴. **جایگاه در ادبیات صوفیانه**  
عطار حلقهٔ واسط بین سنایی و مولاناست. تأثیر او بر مولانا آشکار است؛ چنانکه مولانا گفته:  
*«عطار روح بود و سنایی دو چشم او / ما از پی سنایی و عطار آمدیم»*.  
اشعار عطار در دیوان، مسیر تکامل عرفان نظری و عملی در ادبیات فارسی را نشان میدهد.

### ۵.**نظریات مطرح در اشعار**
عشق را در بارگاه عشق کاری نیست و در این راه می‌لنگد:
بحری‌ست عشق و عقل از او بر کناره‌یی
                                                     کار  کنارگی نبود جز نظاره‌یی
عقل کجا پی برد شیوه‌ی سودای عشق؟
                                        باز نیابی به عقل سر معمای عشق
وحدت وجودی بودن دنیا (همه اوست):
ای در درون جانم و جان از تو بی‌خبر
                             و ز تو جهان پر است و جهان از تو بی خبر
عالم پر است از تو، غافل منم ز غفلت
                                       تو حاضری و لیکن من آن نظر ندارم
هر چه هست اوست و هر چه اوست توی
                                              او تویی و تو اوست، نیست دوی
فنای حضرت حق بودن:
تو را تا سر بود بر جا کجا داری کله داری؟
                              که شمع از بی سری یابد کلاه از نور جباری
دلی کز عشق او دیوانه گردد
                                       وجودش با عدم هم خانه گردد   

### ۶.. **نقدها و چالشها**  
- برخی منتقدان، دیوان عطار را از نظر هنری در سطح مثنویهای او نمی‌دانند و معتقدند عمق فکری او بیشتر در مثنویها ظهور یافته است.  
- بااینحال، سادگی و صداقت اشعار دیوان، آن را به متنی تأثیرگذار برای مخاطبان عام و خاص تبدیل کرده است.  

### نتیجه گیری  
دیوان عطار آیینه‌ای از سلوک عرفانی و جستجوی انسان برای یافتن حقیقت وجود است. او با ترکیب عشق، رمز و راز، و فلسفه، خواننده را به عبور از ظاهر دنیا و رسیدن به باطن هستی دعوت میکند. مطالعهٔ این دیوان نه تنها برای شناخت عرفان ایرانی، بلکه برای درک تأثیر شگرف عطار بر ادبیات جهان ضروری  است.
        

0