پابرهنه‌ها 
نوشته‌ی زاهاریا استانکو ترجمه‌ی احمد شاملو
اگر می‌خواهید «فقر» را حس کنید این کتاب یکی از بهترین‌هاست. 
شما روایتِ داستانِ نویسنده‌ای را می‌خوانید که وجهِ مشترکِ تمام عمرش مبارزه با فاشیسم و هزینه دادن برای آن بوده است. کسی که تمامیِ سال‌های جنگ جهانی را در اردوگاه‌های کار اجباری در اسارت به سر برده است. 
این رمان قصه‌ی پرغصّه‌ی کودکی به نام داریه است که از زبان خود او پی گرفته می‌شود. داستانِ شرایط اسف‌بارِ زندگانیِ اوست که غم‌های زندگی‌اش فرصتِ نفس کشیدن به شما نمی‌دهد. توصیف‌ها و بیانِ تاثیرگذارِ نویسنده با وجودِ لطافتِ شعرهای ترجمه شده توسّط شاملو احتمالا گه‌گاه شما را به این صرافت خواهد انداخت که کتاب را ببندید تا دمی از زیر بارِ رنج‌ها و تلخی‌های این زندگی بیرون بیایید و نفسی بکشید. 
قصه‌ی دورانِ کودکی تا پانزده سالگیِ پسري که در شرایطِ به معنایِ واقعیِ کلمه بد پا به دنیا می‌گذارد. در خانواده‌ای بزرگ می‌شود که رعیّت‌اند و هرچه دارند و ندارند از آنِ صاحبانِ خودخوانده‌ی زمین‌هاست. 
در این جامعه دینداران، کسانی که نمادِ دین شمرده می‌شوند، به برکتِ وجودِ خوانین و کاسه لیسی، مشغولِ چیزی شبیه به زندگی‌اند. شرایطِ اخلاقی و فرهنگیِ جامعه نیز چنان که می‌توان انتظار داشت فاجعه‌بار است. در نابهنجاریِ این وضع همین بس که تقریبا قیدی به نامِ زن و شوهری در این جامعه وجود ندارد و نه تنها تجاوز و روابط نامشروع در سطح گسترده وجود دارد بلکه این مسائل به حدّی علنی شده است که از چشم کودکان نیز پنهان نمی‌ماند. 
شرایطِ سیاسی نیز حکایت از قدرتِ مطلق بودنِ حاکمان دارد. هر تلاشی برایِ دستیابیِ کارگران به شرایطی بهتر محکوم به شکست است. در برهه‌ای رعیّت علیهِ حاکم شورش می‌کند و حقش را مطالبه می‌کند امّا این شورش یا به تعبیرِ نویسنده انقلاب پس از سه چهار روز به زورِ توپ‌ و تفنگ‌هایِ حکومتِ مرکزی خفه می‌شود و اوضاع از آن که بود نیز بدتر می‌شود. 
در چنین محیطی که فقر در تمامیِ ابعاد غوغا می‌کند صحبت از اخلاق و فرهنگ و مسائلی از این دست بیشتر شبیه به شوخی‌ست. نویسنده نیز این بی‌اخلاقی و خشونتِ مردم را زاییده‌ی دو مساله‌ی فقر و ظلمِ حاکمان و طبقه‌ی فرادست می‌داند. 
حال در چنین جامعه‌ای کودک داستان، داریه، به علم علاقه‌ دارد اما هرچه می‌دود نمی‌رسد و تمامِ تلاش‌هایش نافرجام باقی می‌ماند. 
همین که کورسویی از امید در برابرش نمایان می‌شود ناگهان تیری از غیب می‌آید و یکی از پاهایِ این کودکِ بیچاره را فلج می‌کند.
          

            داریه تو رو کنار شریف داوریشه ( سالهای ابری/ علی اشرف درویشیان) میذارم. و هیچ وقت فراموشت نمیکنم
ببخشید که فقر ،جهل،خرافات ..کودکی هر دوی شمارو بلعید 
دنیا به شما یک خواب آرام یک شکم سیر و یک خنده از ته دل بدهکار هست تا ابدالدهر
          

            رهبر انقلاب اسلامی گاه از رمان‌ها برای مقایسه با وضع موجود جهان سخن می‌گویند؛ «رمان نویس معروف رومانیایی -زاهاریا استانکو- کتابی دارد. نمی‌دانم شماها خوانده‌اید یا نه؟ من این کتاب را سال‌ها پیش خوانده‌ام. داستان، مربوط به اشغال بخارست به وسیله‌‌ی آلمانی‌هاست. یک عده به جنگل می‌روند و مبارزه می‌کنند و بالاخره هم پیروز می‌شوند. البته به دنبال شکست آلمان در کل جنگ یک عده هم در داخل فرصت طلبی می‌کنند و اشغالگر اولین ضربه‌ را به این‌ها می‌زند. ماجرایی در آن جا نقل می‌شود که واقعاً هیچ وقت یادم نمی‌رود. این، تصویر نه چندان دور از ذهنی است که همه‌ی ما در مقابل خود داریم. شما این تصویر را در سطح بین المللی توسعه دهید. واقعه‌ای است که در حال حاضر هم دارد اتفاق می‌افتد. الان منطقه‌‌ی خاورمیانه، یا بگویید منطقه‌ی اسلامی -خاورمیانه و شمال آفریقا- حکم همان شهری را دارد که دشمن آن را اشغال کرده یا در حال اشغال است. البته این نوع اشغال با اشغال سنتی نظامی قدیم تفاوت دارد. سیطره‌ی فرهنگی و اقتصادی و سیاسی کامل است. حتی در مواردی ممکن است بدون حضور اشغالگر باشد؛ مگر این که حضور نظامی یا حضور فوق‌العاده لازم باشد. این اتفاق الان دارد می‌افتد. این که من منطقه را مثال می‌زنم، چون نمی‌خواهم ماجرا را باز کنم؛ والا اگر ما به سمت اقصای آسیا یا آمریکای لاتین برویم، آن جا هم همین قضایا با کم و بیش تفاوت‌هایی وجود دارد. منتها من می‌خواهم منطقه‌ای را که مورد ابتلای خودمان است و وحدت خاصی دارد، مطرح کنم. الان اشغالگر -مثل همان اشغالگری که بخارست یا پاریس یا فلان کشور را تصرف کرده بود- در حال اشغال تدریجی است. این اشغالگر کیست؟ پاسخ این نیست که این اشغاگر دولت آمریکا یا فلان دولت دیگر است. نه‌، این اشغاگر یک طبقه‌ی اجتماعی است؛ طبقه‌ای که دولت آمریکا و دولت‌های دیگر را به قدر توانایی و قدرت خود و آمادگی آن‌ها دارد هدایت می‌کند. البته در بافت و ساخت این دولت‌ها هم بدون شک افراد این طبقه حضور دارند. اما هدایت، هدایت یک دولت نیست. هدایت یک مجموعه‌ی طبقاتی است که اگر بخواهیم در یک عبارت برای این‌ها اسم معین کنیم، باید بگوییم «زرسالاران اقتدار طلب» هدفشان هم سیطره بر منابع حیاتی و مالی همه‌ی دنیاست.»