مجموعه ای از 9 سفرنامه افراد گوناگون که در زمان قاجاریه به پاریس سفرکرده اند. دو سفر نامه از این 9  عدد مربوط به ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه است. اوضاع اجتماعی و فرهنگی و شهری پاریس به خوبی به تصویر کشیده شده است.
        

          .







خواندن سفرنامه‌های عهد قاجار به اروپا، این حسن را دارد که می تواند ریشه حرف‌های احمقانه امروز را بهمان نشان بدهد و مضمن بودن بیماری توهمات روشنفکران و مدیران وطنی پیرامون غرب را متذکر شود. 
مثلاً بخشی از سفرنامه میرزا عبدالرئوف را که آذر 1281 شمسی وارد پاریس شده است بخوانید: 
«داخل شهر پاریس شدم که این شهر دارالسرور شهرهای فرنگستان است و پایتخت دولت جمهوری فرانسه است که آوازه نکویی و آبادی آن عالمگیر است و تمام خلق عالم آرزوی دیدن این شهر قشنگ مرغوب غم‌زدا را دارند. زمین آن از هر جهت بر تمام پایتخت‌های آباد دنیا شرف و افتخار دارد. مردمانش همه با علم و با تربیت‌ترین ملل بیدار روی زمین می‌باشند. دولت جمهوری فرانسه دارای چهل و دو میلیون نفوس باتربیت و اهل علم و صنعت است. عده نفوس پایتخت آن که پاریس است قریب به چهار میلیون می‌شود. هرکسی که در دنیا آمده باشد و پاریس را ندیده باشد مثل این است که هیچ در دنیا از عدم به وجود نیامده است. می‌توان بهشت روی زمین گفت. پاریس معدن علم است و هنر...» 

پاریسِ این شخص مسافر را مقایسه کنید با پاریس رمانی مثل بینوایان، تا عمق فاجعه مشخص شود: 
«بنده در فرنگستان یک آدم لباسش کهنه و چرکی ندیدم. یک عمارت خرابه ندیدم. یک کوچه بی‌سنگ‌فرش ندیدم؛ نه در شهر نه در دهات آن. در تمام اروپا یک نفر گدا و یک آدم بیکاره دیده نمی‌شود.» 
و یا مثلاً پاریس حاجی پیرزاده را (با تاریخ ورود: آذر 1265 شمسی) با پاریس ژرمینال:
«فرنگستان خاصه شهر پاریس است؛ آراسته و پیراسته و مزین و منقش عمارت‌های عالی و نشیمن‌گاه‌های باصفا و از هر طرف اسباب لهو و لعب فراوان و وفور نعمت‌های گوناگون و مردم در منتهای ناز و نعمت. فقیر و غنی را نمی‌توان از هم تمیز داد. همه مردم با لباس‌های ابریشمی و ماهوت گران‌بها، جواهرات بر خود بسته، خانه‌ها و عمارت‌ها هر کدام قصر سلطنتی، باغ‌ها و باغچه‌ها در شهر و بیرون همچون بهشت، اسباب زینت و تجمل در خانه‌ها به حدی است که به وصف نمی‌آید.»

وقتی بزرگان یک ملت بگویند:
«بعد از تماشای کتابخانه آمدیم به تماشای باغ وحش. چه باغ وحشی که انسان آرزو بکند که یکی از آن حیوانات وحشی شده، در آن باغ منزل داشته باشد...»
معلوم است که کار خودباختگی ملی به کجا خواهد کشید و کشور سر از کجا در خواهد آورد. 
بعد از گذشت یک قرن، هنوز هم در بر همان پاشنه می‌چرخد. 
هنوز هم بسیاری از بزرگان این کشور، از زندگی در ایران سیرند و دوست دارند یکی از حیوانات باغ وحش‌های ینگه دنیا باشند!
        

          تجربه‌ی سفر ۹ نفر به پاریس در دوران قاجار که دو نفرشان ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه هستند. کتاب پر است از توصیفاتی که اوضاع اجتماعی جامعه فرانسه را در آن دوران به خوبی منعکس می‌کنند و جدای از آن برای من، نوع نگاه آدم های مختلف به اوضاع آن روز فرانسه جالب بود. اینکه راوی چقدر در برابر غرب خودباخته بود یا چقدر متنقد. بهتر بود ترتیب تاریخی سفرنامه‌ها در کتاب حفظ می‌شد. اگر به سفرنامه‌ علاقه دارید، گزینه‌ی خوبیست.
        

          همیشه فکر می‌کردم همچین کتاب‌هایی فرسنگ‌ها از سلیقۀ من دورند. حتماً سخت خونده و فهمیده می‌شن و احتمالاً کسالت‌بار و زیادی تاریخی‌اند. ابداً اینطور نبود.
لذت بردم، حرص خوردم، عبرت گرفتم، آموختم.
روایت هر مسافری، حال‌وهوای متفاوتی داشت و تا حدودی بیانگر اخلاقیات راوی بود. یکی بخیل و مقتصد به نظر می‌رسید، دیگری نسبتاً از دماغ فیل افتاده، یکی دغدغۀ ارتقای فرهنگ و آبادانی کشور داشت و با نگاه موشکافانه پاریس را زیر نظر گرفته بود، دیگری بوالهوس و خوشگذرانه، یکی تاجر مسلک بود و یکی بدبین و دیگری نازک‌بین!
خلاصه هم سیر و سیاحت در پاریس قدیم بود، هم هم‌نشینی با ایرانیان قاجاری. روایت دو شاه عیاش و بی‌غیرت ایران هم در کتاب آمده.

این کتاب گزیده‌ای از سفرنامۀ حضرات بود، شاید تکه‌های گُل و نابش. ترغیب شدم به بیشتر خواندن این قسم سفرنامه‌ها.

        

          واقعا کتاب خوبی بود و تاثیر بسزایی تو بررسی دید و نگاه مسئولین و مردم اون زمان نسبت به ممالک فرنگ داره؛نگاه و تفکری مملو از شیفتگی و غلبه فرهنگ غربی و عملی صرفا سرشار از  تفریخ و تفرج و خوشگذرانی های بی حد  و حصر و البته بدون ذره ای توجه به وضعیت مملکت و مردم؛از ناصرالدین شاه و میرزاعبدالرئوف گرفته تا مظفرالدین شاه و حاج سیاح جملگی به دنبال زرق و برق پاریس  بودند،بازم گلی به جمال مظفرالدین شاه که بازدیدی هرچند نمادین و ظاهری و کوتاه از صنایع نظامی و کارخانجات پاریس داشته نه مثل ناصرالدین شاه که فقط در گشت و گذاردر باغات پاریس به سر می‌برده است؛البته نباید از حق گذشت و نقد های منصفانه افرادی نظیر حاجی پیر‌زاده را در نظر گرفت که علاوه بر توصیف زرق و برق های پاریس کمی هم از بطن جامعه و فرهنگ مملکت فرانس هم نوشته است
در نهایت اینکه خوبه و ارزش خوندن داره،از دست ندینش و ممنون از آقای شیروانی عزیز❤
        

          ادبیات قاجاری با اندکی اصلاحات که خواندنش را راحت میکرد، اگر بخوام با کتابی مثل «بی کتابی» مقایسه کنم از لحاظ ادبیات قاجاری باید بگم خوندن این راحتتر بود
یه عیبی که داشت ترتیب سفرنامه ها زمانی نبود و این جلو عقب شدن زمانها، یه کم گاهی گیج کننده بود، ولی در کل خوب بود
خیلی خوب میشد حس کرد شیفتگی رجالی رو که به پاریس سفر کرده بودند...