اسفند وحشی: پژوهشی درباره سحر و جادو در فرهنگ عامه ایران

اسفند وحشی: پژوهشی درباره سحر و جادو در فرهنگ عامه ایران

اسفند وحشی: پژوهشی درباره سحر و جادو در فرهنگ عامه ایران

بس آلن دانلدسن و 1 نفر دیگر
4.0
2 نفر |
2 یادداشت

با انتخاب ستاره‌ها به این کتاب امتیاز دهید.

در حال خواندن

0

خوانده‌ام

4

خواهم خواند

2

شابک
9786008209539
تعداد صفحات
272
تاریخ انتشار
1399/3/6

توضیحات

        کتاب حاضر ترس ها و خرافه های زندگی کهن به تصویر می کشد. نگاه نویسنده متوجه طبقات بالادست و فرودست جامعه ایران است و تلاش کرده فارغ از هر گروه جنسیتی باورهای مردم را درباره خرافه و سحر و جادو و طلسم جمع آوری کند. به باور بسیاری از پژوهشگران فرهنگ عامه کتاب اسفند وحشی جزو جامع ترین و ارزشمندترین تحقیقاتی است که در یکصد سال اخیر در تاریخ فرهنگی ایران انجام شده است و همچنین یگانه بی همتاست.
      

لیست‌های مرتبط به اسفند وحشی: پژوهشی درباره سحر و جادو در فرهنگ عامه ایران

اسطوره خشونت مذهبی: ایدئولوژی عرفی و ریشه های تعارض مدرناسفند وحشی: پژوهشی درباره سحر و جادو در فرهنگ عامه ایران

خرافات

2 کتاب

خرافات چیست؟ این سوالیه که اغلب ، افراد بدون توجه بهش طبق یکسری پیشفرض های خودشون در این باب نتیجه میگیرن و خرافات رو چیزی مربوط به عالم دین و مذهب و ماورا تصور میکنن . و منشا خرافات رو دین میبینن حتی گاهی از این فراتر میرن و انصاف رو رعایت نمیکنن و حتی خخخود دین رو هم پدیده ای خرافی میبینن . من معمولا برای واژگانی از این دست که نیاز به بیتشی عمیق و دامنه اطلاعات بالایی دارن ، طبق اطلاعات ، تجربیات زیسته ، خوانده ها ، اندیشه ها و نوشته های روزمرم تعاریف خاص خودم رو ارایه میدم . تعاریفی با توجه به المان هایی که امروزه معمولا اندیشه وران بهشون توجهی نمیکنن . بر همین اساس تعریف خاص خودم‌رو از منشا خرافات دارم : 《خرافه چیزیه حاصل همزیستی درازمدت ذهنی کوچک با پدیده ای بزرگ ، عمیق و پیچیده و معمولا نهانی و نادیدنی . درواقع هر تصور غلطی که بر اثر نادانی ما ایجاد میشه رو میشه خرافه نام گذاشت》 اذهان گوچک معمولا وقتی در برابر پدیده ها و تعاریفی که نمیتونن ازشون سر در بیارن دشت به هر تلاش و وسیله ای میزنن تا از اون مقولات تعریفی مناسب سطح و ذهن خودشون به دست بیارن . بر همین اساس معتقدم خرافه ها متناسب با محیطی که در اون نفس می‌کشیم به انواع مختلفی تقسیم میشن ، چرا که هر کدوم از اون پدیده های عظیم نادیدنی و نفهمیدنی فرق دارن . پس ما با دو دسته خرافه روبروییم . اول خرافاتی که در جهان گذشته وجود داشتن و دوم خرافات مدرن . بسیار پدیده ها در جهان مدرن بسیار پیچیده تر از اون چیزی هستن که به درک و فهم ما بیان و رسانه ها هم به پیچیده تر کردن این وضع بیشتر دامن میزنن . نمونه ای از خرافات مدرن همون دلایلیه که برای ریشه خشونت ، استبداد و عدم توسعه تصور میکنیم . برای مثال کتابی تحت عنوان اسطوره خشونت مذهبی که در این لیست هم هست با واکاوی اسطوره خشونت مذهبی میپردازه اینکه مذهب عامل رواج دهنده خشونته .

2

یادداشت‌ها

          کتاب اسفند وحشی (پژوهشی درباره سِحر و جادو در فرهنگ عامه ایران) نوشته بِس الن دانلدسن، حاصل مشاهده و تجربه‌های عینی نویسنده از مواجهه مستقیم با چنین باورها و عقایدی نزد مردم ایران در دوره پهلوی (۱۹۱۰-۱۹۴۰) است. عقایدی چون چشم‌زخم، آیین‌های خاکسپاری، باور به وجود جنّ، سنت قربانی کردن، سنگ‌درمانی، تأثیر نفرین و دعا در سرنوشت انسان‌ها، رؤیا و خواب و تأثیر باورهای نجومی بر تقدیر انسان از جمله موضوع‌هایی است که دانلدسن تلاش کرده تا باورهای مردم ایران را نسبت به آنها بازگو کند. نکته حائز اهمیت کتاب، توجه نویسنده به تمام طبقات جامعه به ویژه مردم فرودست است که سبب شده تا بتوان این کتاب را به عنوان متنی جامع و پژوهشی در حوزه تاریخ، مردم‌شناسی، دین‌شناسی عامیانه و علوم اجتماعی در نظر گرفت. 

با توجه به نقش مهم دین در زندگی روزانه مردم ایران، بسیاری از باورهای عامیانه نزد ایرانیان نیز با منشأ دینی توجیه می‌شود. آیات قرآن و احادیث امامان دو منبع مهم در این باره است. برای مثال، درباره تقدس برخی از اعداد و باور به خاصیت جادویی‌شان، به ذکر آنها در آیات قرآن استناد می‌شود. بر همین اساس، برای دستورهای درمانی و محافظت در برابر چشم‌زخم و نیروی شر، اعمال و اورادی توصیه می‌شود که تعداد انجام‌شان حول محور اعدادی همچون ۷، ۱۲ و ۴۰ (و مضربهای آنها) است. دانلدسن نیز به چنین مواردی اشاره می‌کند. مثلا در مراسم جادو، اوراد را بر هفت پارچه می‌نویسند، برخی سوره‌های قرآن را باید هفت بار خواند تا موجب برآورده شدن آرزو شود و...

اهمیت کتاب دانلدسن را علاوه بر موارد فوق، می‌بایست در نشان دادن این نکته مهم دانست که این باورهای عامیانه حتی بر جزءترین اعمال زندگی روزانه همچون غذا خوردن و لباس پوشیدن نیز تأثیرگذار بوده است. اگرچه نویسنده عموماً وارد فضای نقد این باورها نمی‌شود، اما باید دانست که در زمان نگارش این کتاب، کمتر اثر مشابهی در این زمینه وجود داشت و دانلدسن با گردآوری این اطلاعات، زمینه را برای پژوهش بیشتر در این باره فراهم آورد. اظهار امیدواری دانلدسن در مقدمه کتاب مبنی بر کم‌رنگ شدن باور ایرانیان به این عقاید عموماً خرافی در گذر زمان، تحقق نیافت و بخش زیادی از این باورها کماکان نزد مردم ایران پابرجاست. از این روی، کتاب حاضر را می‌توان حتی با هدف شناخت باورهای عامیانه ایرانیان در همین دوره خودمان هم مطالعه کرد.
        

0