این کتاب شامل شش متن مستقل (جستار و گزیده نامه‌ها) درباره مواجهه با مرگ عزیزان است که خانم الهام شوشتری‌زاده از منابع مختلف گردآوری و ترجمه کرده است.

بر اساس محتوای پیش‌گفتار و یادداشت مترجم، این متون با هدف آشنا ساختن مخاطب -خصوصاً داغدیدگان- با تجربیات مشترک حوزه سوگ تدوین شده است. شاید خواننده با خواندن تجربیات تلخ دیگران تاحدی با نویسنده همذات‌پنداری کند و از این طریق تاحدودی رنج سوگ را در وجود خود تسکین دهد. تلخی برخی بخشهای کتاب، شاید داغ فقدان عزیزان را در برخی خوانندگان تازه کند.

خواندن کتاب برای روان‌شناسان/روان‌پزشکان احتمالاً سودمند خواهد بود.

پ.ن: حتی اگر داغدیده باشید و داغ شما با خواندن این کتاب تسکین یافته باشد، پیشنهاد دادن آن به افراد داغدیده، بدون مشاوره با متخصص، معقول به نظر نمی‌رسد. توجه کنید که افراد از نظر تاب‌آوری در برابر سوگ شرایط متفاوتی دارند.

این مرور نظر «شخصی» مرورنویس است.
        

          کتاب تجربه‌هایی است از کسانی که مرگ عزیزشان را درک کرده‌اند. البته که ضروری است وقتی کتاب را می‌خوانید، با آن همراه شوید؛ بنابراین اگر شکر خدا تجربهٔ مرگ عزیزان ندارید، این کتاب به دردتان نمی‌خورد و روایت‌ها آنقدر قوی نیست که برای یک فرد دور از موضوع کشش داشته باشد.
از طرفی حتی اگر، مثل من، چنین تجربه‌ای داشته باشید باز هم کشش زیادی ندارد. در تمام کتاب حدود ده جمله بود که از درون من را قلقلک داد و چندبار خواندم یا با دوتایشان گریه کردم. بقیهٔ کتاب عجین با فرهنگ ما نیست. فقط ممکن است کمک کند بفهمید تنها آدم‌های داغ‌کشیدهٔ دنیا نیستید. (که این هم کمک قابل تقدیری است.)
البته کسی نوشته بود افراد داغ دیده هم بهتر است با مشورت متخصصان سراغ این کتاب بروند، با این نظر هم موافقم. رجوع به این کتاب سودی ندارد، شاید مضر باشد...
        

          قصه ی بیوه زن عالی بود.
        

          هدیه گرفتمش. از انسانی دوست داشتنی.اصلا اینطور کتاب خواندن را خیلی می‌پسندم. اگر انسانی برایم ارزشمند باشد منتظر معرفی کتابش هستم یا ازش می‌خواهم بهم  معرفی کند.
اولین کتابی بود که در مورد سوگ می‌خواندم. چقدر لازم داریم همه‌مان. از سه جهت: یکی اینکه بدانیم در مواجهه با سوگ دیگران چه رفتاری داشته باشیم . دوم در هنگام برخورد با سوگ عزیزانمان چه کنیم و سومی که شاید از همه مهمتر باشد. به سوگ خودمان بی‌اندیشیم.
هر کدام از روایت ها به این سه کمک می‌کردند و ارزشمند بودند. و اما روایت امرسون یا بهتر بگویم اندیشه‌های امرسون پس از، از دست دادن پسرش بی‌نظیر بود.
بریده کتاب‌های متعددی را از آن منتشر کردم اما در واقع تمامش خواندنی بود. اصلا همین یکی اجازه نداد کمتر از پنج امتیاز به کتاب بدهم.
ممنونم از پایت... :)


        

          چند صفحه از کتاب را خواندم، دیگر طاقت ادامه دادن را نداشتم.
شاید دوباره روزی خواندمش.
        

          “لنگرگاهی در شن روان  ” روایت سوگ است. مجموعه‌ای غیرداستانی از جُستار، خاطره‌پردازی و نامه‌نگاری که به سوگ فرصتی دوباره داده. نوشتن از سوگ البته نه جدید و نه کم آوازه‌ است. تقریبا هر که دور و اطرافم بوده، یک بار خاطرات سوگواری بارت را دست گرفته. حرفه هنرمند، نسخه‌ی جیبی و آسان حمل شوی کتاب _و البته جسارت می‌کنم و می‌گویم بارت_ را چند سال پیش چاپ کرد و یادم هست که محض رضای خدا حتی سر میز صبحانه هم از ارجاع‌های بی‌ربط و عقیم به کتاب در امان نبودم. بارت واقعا جالب بوده و هست. رابطه‌ با مادرش هم حتما. من البته مقاومت می‌کردم در خواندن. یکی از همین گروه‌های خوانش جمعی مجابم کرد اتاق روشن را بخوانم. روزهای خوبی هم نبود، ترجمه‌ی خوبی را هم نخواندم و یادم هست که تنها بخش “باغ زمستانی” کتاب چشمم را گرفت و در خاطرم ماند. حواسم بیشتر پی عکس‌ها بود و اینکه چطور من هم قادرم مادرم را از عکس‌ها بیرون بکشم و در سنی که نیست، حتی در سنی که تجربه نکردم، ببینم. یک چیزهایی هم از روایت و نجات‌بخشی ِروایت نوشتم، ولی سوگ هیچ جای ماجرا نبود. بعدتر؛ زمستان همان سال، طوبی مرد. برای نوشتن جمله‌ی قبل کمی تامل کردم، چرا که اول قرار بود بنویسم که دوست عزیزی را از دست دادم ولی نه، واقعیت این است که طوبی مرد. برای اینکه شب بهتر خوابم ببرد، لازم است صریح و بی‌پرده حرف زده باشم؛ هیچ زرورقی دور مرگ عزیز نمی‌شود پیچید. و نه اینکه نباید، نمی‌شود. ماجرا از بعد مرگ طوبی فرق داشت و خویشاوندی‌ ِعمیقی با بارت حس می‌کردم. برایم حالا واضح بود که اتاق روشن کتابی‌ست درباره‌ی سوگ. هر آنچه بارت بعد از مرگ مادرش نوشته کتابی‌ست درباره‌ی سوگ. سطرهای قبل با اینکه تنها نیمی از چیزی ا‌ست که لازم بود بگویم، برای اینکه مقدمه باشند زیادی مفصلند، با این حال چشم‌پوشی کنید و مقدمه به حسابش بیاورید. لازم بود گفته باشم که من ”لنگرگاهی در شن روان” را در وضعیتی ‌خواندم که طوبی دو سال بود که زیر خاک رفته بود و من گاهی برای تاب آوردن به بارت پناه می‌بردم. پس مسلم است که کتاب مشغول و دلگرم نگه‌م داشته و جایی بیش از آن‌چه که روایت می‌طلبیده همدردی و مهر از من بیرون کشیده. 
روایت‌ها
روایت اول؛ “یادداشت‌های سوگ”، روایت چیماندا انگزی آدیچی است از تجربه‌ی سوگ پدرش. نیویورکر سال میلادی گذشته چاپش کرده، بازخورد و هم‌رسانی‌ بسیار گرفته و خوب هم دیده شده. جیم نویه آدیچی؛ پدر نویسنده از نارسایی کلیه مرده. از روایت می‌دانیم که عصر روزنامه دست گرفته، چند خطی خوانده، از یک متخصص کلیه وقت گرفته، موهای بدنش را تراشیده و شب تمام. درست وسط یک پاندامی. مهم است، چون همین یادم می‌آورد سوگ و تسلی، تجربه‌ای اجتماعی‌ست؛ حضور می‌طلبد و امید است حالا که فیزیک هم را نداریم واژه‌ها تسکینی موقت باشند. اگر تجربه‌اش نکردید می‌توانم بهتان اطمینان بدهم که البته این امیدی واهی‌‌ست. چرا که  “سوگ به زبان مربوط است، به ناتوانی زبان، به پرپر زدن برای کلمه‌ها.”   طوبی که رفته بود، حرصم از واژه‌ها درآمده بود. همه‌چیز تو خالی و بی‌مایه بود. نه برای من، بلکه برای دیگری. پیام‌های تسلیت بی‌معنی و احمقانه بودند. “روحش آسوده است تسلایم نمی‌دهد (نمی‌داد) و نیش دردناکی در خودش دارد. چون توی اتاقش و در خانه‌مان در آبا هم می‌شد آسوده باشد. جای بهتری رفته به شکل تکان‌دهنده‌ای گستاخانه است. بالاخره هشتاد و هشت سالش بود خونم را به جوش میاورد   “.آدم‌ها مهربانند، قصد بدی هم ندارند، ولی ماهیت تجربه این است، هر آنکه بیرون ایستاده غیرخودی‌ست؛ بیگانه‌ است. راهی به حقیقت نمی‌برد، طبیعی‌ست که واژه‌ای هم نداشته باشد. روایت که تمام شد، اسم نویسنده را گوگل کردم و خوب به چشم‌هاش نگاه کردم. به لبخندش در نشست‌ها و وقت امضای کتاب. لبخندها دور و غیرواقعی به نظر می‌رسیدند اما لازم بود صورت خویشاوندم را خوب نگاه کنم.

روایت دوم؛ “درنگ تاریک” مجموعه‌ نامه‌هایی‌ست که راینر ماریا ریکله؛ نویسنده و شاعر آلمانی برای تسلی دوستانش نوشته. ده نامه‌ی یک صفحه‌ای، به سیدنی نادرنا؛ محبوبی که برادر از دست داده، به اروین؛ دوستی که سوگوار پدر است، به گروتود که دختر جوانش را از دست داده. من انتخاب این مجموعه بعد از روایت آدیچی را هوشمندانه‌ می‌دانم، چرا که به زبان امیدوار نگه‌مان می‌دارد. نامه‌ها همان‌قدر که از یک شاعر آلمانی انتظار می‌رود پر از جزئیات و دقیقند. آن اوایل که دوست نزدیکم پدر از دست داده بود گوگل کردم که چطور باید برای دوستی سوگوار پیام تسلیت نوشت؟ راهنماهای خودخوان اینترنتی بی‌رحم، کلی و کورند ولی کاربردی هم هستند: همدل باشید، به یک ویژگی مهم از دست رفته که در خاطرتان مانده اشاره کنید و در آخر هم حتما اشاره کنید که اوضاع بهتر می‌شود؛ ته تونل را شما دیده‌اید، روشنی‌ست. ریکله هم شبیه چیزی‌ست که باید برای یک سوگوار بنویسید و هم نه، با دوست عزیز از دست داده‌اش هم همدل است و هم تشویقش می‌کند که دردش را تجربه کند و فکری به حال خودش کند. به کنتس مارگو سیزی که به سوگ مادر نشسته نوشته: “ به گمانم غریزه به ما حکم می‌کند که بعد از فقدانی چنین سترگ خواستار تسلا نباشیم. در عوض باید مشتاقانه و شورمندانه در پی کاویدن و تجربه‌ی تمام و کمال این فقدان و تامل در سرنوشت بی‌همتا و یگانه تاثیرش در زندگی خود باشیم. هرچه تاثیر چنین فقدانی بر ما ژرف‌تر باشد و هرچه بنیانمان را سخت‌تر بلرزاند، تکلیف سخت‌تری بر دوش داریم تا آنچه را از دست داده‌ایم _ و درست به سبب همین از دست رفتن اهمیتی استثایی یافته _دوباره به شیوه‌های نو، متفاوت و سرنوشت‌ساز از آن خود کنیم. ” ببنید واقعیت این است که ته تونل روشن نیست، ته تونل ممکن است تونل دیگری باشد و ریکله قرار نیست به شما دروغ بگوید. خودتان باید دست خودتان را بگیرد، شب ِدردزده را تاب بیاورید و چیزی که رفته را طور دیگری در خود بازآفرینی کنید. من همین واقعیت بی‌رحم را ترجیح می‌دهم، خیلی‌ها هم شاید نه. 

روایت سوم؛ “پس از زندگی” جون دیدیون، ۲۰۰۵ در نیویورک تایمز منتشر شده. جون همسرش را از دست داده و این روایت یادواره‌ای‌ست برای جان گریگوری دان، نویسنده‌ی “دلانو”، “ستاره‌ای متولد شده‌است “ . دیدیون را خیلی‌ها از پرچم‌داران ژورنالیسم نوین می‌دانند. لااقل تام ولف اینطور خیال می‌کرده و من به تام ولف اعتماد دارم و می‌توانیم هم امیدوار باشیم که دیدیون هم با ولف هم‌عقیده بوده، چرا که ولف تا امروز چیزی مشابه آنچه تامسپون برایش نوشته که: “اگر یک بار دیگر اسم من را در این سبک توخالی «ژورنالیسم نوین»تان که دارید یک‌سره حرفش را می‌زنید، بیاورید، استخوان پایتان را قلم می‌کنم”، دریافت نکرده. به هر جهت، ژورنالیسم نوین ژانر موردعلاقه‌ی من است. شکلی از روزنامه‌نگاری که حاضر است به نفع روایت اثرگذار، ساختارهای مرسوم را فدا کند. البته سعی ندارم نویسنده را به این ژانر تقلیل دهم، درست‌تر در مورد نویسنده همان است که جاش رولان گفته، دیدیون سعی کرده از دنیای آبستن مشکل اطرافش سردربیاورد و روایت را راه دیده. “پس از زندگی” هم همین است. صادقانه، با جزئیات فراوان و با این حال به شکلی هم با فاصله. یادم هست که از بین روایت‌ها از همه کمتر با دیدیون اشک ریختم. بیشتر مجذوب این شده بودم که چطور مفصل و سر حوصله به این پرداخته که زندگی مشترکشان چطور گذشت، از چه چیزهایی حرف می‌زدند، چه تجربه‌هایی را مشترک دیده بودند و چه عادت‌هایی از همسرش با او مانده. حسابی سر کیف آمده بودم. بعد از طوبی من بارها سعی کردم سهم ترشی را در خوراکم بیشتر کنم، کشک را طور دیگری دوست داشتم و تلاش می‌کردم مفصل از این حرف بزنم که همسایه‌ام چطور به هرچیز جدیدی کنجکاو بود. چون طوبی دوست داشت. ادای دین زنده بودنم همین بود که بخشی از او را درست و دقیق روایت کنم. این‌ها از نگاه ناظر بیرونی شاید بی‌اهمیت باشند ولی حالا من و دیدیون عضو باشگاه زیرزمینی‌ای بودیم که مخصوص آدم‌های سوگوار بود. پیش او، اجازه داشتم بیشتر ترشی خوردن را برای خودم مجاز بدانم، حتی اگر مینای دندانم آسیب ببیند. 
روایت چهارم؛ “ آکواریوم” الکساندر همن، جستاری‌ست درباره‌ی مردی که دختر خردسالش را از دست می‌دهد. برخلاف روایت‌های قبلی، این جستار از ابتدای درگیری ایزابل؛ دختر کم‌سال همن با بیماری تا لحظه‌ی مرگ را روایت کرده. اعتراف می‌کنم که تکان‌دهنده ترین چیزی بود که در یک ماه اخیر خواندم. چند باری به روایت فرصت دادم تا با ظرف شکننده و کم گنجایش طاقت من خودش را وفق دهد، انقدر کلافه شده بودم که شرمگینانه آرزو می‌کردم دخترک تمام کند. توصیف‌ها به قدری دقیق و کامل بودند که حسابی معذبم کرده بودند. با این همه، چیزی که از خواندن این جستار با خودم نگه داشتم، همان یک پاراگرافی بود که همن از رنج نوشته بود: “ یکی از نفرت‌انگیزترین سفسطه‌های بشر این است که رنج موجب تعالی می‌شود، که رنج گامی‌ است در مسیر وارستگی یا رستگاری. اما رنج و مرگ ایزابل نه برای او، نه برای ما و نه برای جهان فایده‌ای نداشت. تنها پیامد مهم رنج و عذاب ایزابل مرگ اوست، ما هیچ درسی که ارزش آموختن داشته باشد نیاموختیم و هیچ تجربه‌ای که سودی به کسی برساند کسب نکردیم.”  هفته‌های اول بعد مرگ طوبی، بسیار شنیده بودم که رنج تو همان چیزی خواهد شد که تو را متمایز می‌کند. مگر نه اینکه انسان مخزن تجربه‌هاست و همین رنج و خوشی‌هاست که تو را ساخته. چون از دیوید هیوم خوشم می‌آمد و فکر می‌کردم بله؛ آدمیزاد جز تَلی از لباس‌های روی هم چیزی نیست، حرفشان را گوش می‌دادم. من چوب ‌لباسی‌ای زیر تل لباس نمی‌دیدم و زیاد هم دم گوشم خوانده بودند که مرگ عزیز اولین تجربه‌ی مواجهه با وحشتی شخصی‌ست، زمان من کی می‌رسد؟ چطور خواهم مرد؟ روانت را بجور و ببین که از ترس مرگ چه چیزهایی را دور ریخته‌ای. روانت را بجور و ببین حالا که تنهایی چقدر از ترس تنهایی در قفس رابطه‌ها مانده‌ای. همین خودش درس است. همین خودش رشد است.  حالا که دو سال گذشته و من تصویری واقعی‌تر دارم می‌توانم با قطعیت بگویم که نیاز نبود چیزی در شکم دوستم رشد کند و او را بکشد تا من یاد بگیرم که همه‌ی ما به سوی مرگ پیش می‌رویم و تنهاییم. مرگ طوبی هیچ درسی به من نداد، حالا می‌بینم که به جهان بدبین‌تر و سست‌تر نگاه می‌کنم، همانطور که دیدیون گفته بود: “زندگی در لحظه تغییر می‌کند، نشسته‌ای شام بخوری و ناگهان زندگی‌ای که برایت آشناست تمام می‌شود.”  بله، خوب است اگر گاهی در نظرت بیاوری که همه‌چیز می‌تواند در لحظه عوض شود. ولی زیست هر لحظه‌ای با این حقیقت روان رنجورت می‌کند. بابت موفقیتی خوشحال نمی‌شوی، عشقی قلبت را گرم نمی‌کند و مهری را ابدی نمی‌بینی. سوگ رنج بیهوده است. 

روایت پنجم؛ “تجربه“، رالف والدو امرسون، جستار بلندی‌ست که نتیجه‌ی به قدر کافی تنها ماندن با سوگ فرزند است. والدو اولین فرزند امرسون در پنج سالگی به مخملک مبتلا شد و به یک هفته نرسید که کودک از دست رفت. دو سال و نیم بعد از مرگ والدو، امرسون “تجربه“ را نوشت. اقرار می‌کنم که سخت خواندمش، البته که خودم را به خاطر دلزدگی از موعظه و منبر می‌بخشم. در گودریدز که مرور‌ها را دنبال می‌کردم دیدم نوشته‌اند: “که درست مثل هر آنچه امرسون نوشته، نوشتار را دوست دارم و هرآنچه تعالی‌گرایی گفته را رد می‌کنم.” بسیار نزدیک به چیزی که من باور دارم. با این همه با امرسون همدلم که “کسی که خیال می‌کردم جدایی‌اش از من بی گسستن وجودم ممکن نیست و قد کشیدنش ناگزیر جانم را غنی می‌کند، از کفم رفت و زخمی بر جای نگذاشت. مصیبتم گذرا بود   “همین است که می‌گویم سوگ رنج بی‌حاصل است، که البته شاعر بهتر از من گفته که “سوگوارم که سوگ نه چیزی به من می‌آموزد و نه یک گام در وادی درک طبیعت به پیشم می‌برد.” 

روایت ششم؛”قصه‌ی بیوه‌زن” جویس کرول اوتس، گلچینی‌ست از کتابی به همین نام که در آن اوتس مفصل به سوگ همسرش ریموند اسمیت، پرداخته. حسی که به روایت اوتس دارم مشابه حسی‌ست که موقع خواندن کوچک و سخت گالچن تجربه می‌کنم، اینکه موضوعی شخصی حالا نویسنده را مجاب کرده طور دیگری به اطراف نگاه کند، فیلمی که پیش از این ضعیف و اشتباه می‌نامیده حالا حرفی برای گفتن دارد و به نوشته‌های نویسنده راه پیدا کرده است. برخلاف دیدیون، حس می‌کنم روایت اوتس شخصی‌تر است ولی کمتر به دلم می‌نشیند و مچ خودم را می‌گیرم که هنوز از پرداخت صریح به احساساتم در مورد مرگ عزیز گریزانم چرا که خیال می‌کنم درک نخواهند شد، دیگران احتمالا یادم می‌آورند که زیاد سخت می‌گیرم و زندگی همین است. به قول اوتس “میان دوستانم احساس بی‌کسی می‌کنم. مثل مفلوجی‌م که رقصنده‌ها را تماشا می‌کند. حسم به آن‌ها حتی حسادت نیست. کمابیش نوعی ناباوری است. بی‌نهایت با من تفاوت دارند و از این تفاوت غافل‌اند. دوستانم سرنشینان کشتی نورانی راهی دریا هستند و من در ساحل جا مانده‌ام.”  ماه‌های بعد حادثه، هیچ چیز اندازه‌ی این جدا افتادگی اذیتم نمی‌کرد. با این همه مراقب بودم که تجربه‌ام خودبینی محضی نشود که اوتس از آن حرف می‌زند، “نوعی خودشیفتگی و تظاهر به اینکه داغت چنان خاص و استثنایی است که هرگز هیچ داغی شبیه آن نبوده.”  

تمام چیزی که از کتاب هم با خودم برمی‌دارم همین است. همین که سوگ تجربه‌ای تکرارشونده و تقریبا همگانی است. کم‌اند آن‌هایی که تا پایان عمر با نوعی از سوگ مواجه نشده باشند. پس لازم است دست هم را بگیریم و دنبال واژه‌های درست‌تر بگردیم. لنگرگاهی در شن روان تمرین خوبی‌ است برای مواجهه با سوگ، اگر تا به امروز عزیزی از دست نداده‌اید، لازم است وقت تسلیت نوشتن ورزیده باشید، کلمه‌ها چاقوی دولبه‌اند. اگر هم که حالا یا قبل‌تر عزیزی را در خاک گذاشته‌اید توصیه‌ی این خویشاوند دور را بپذیرید و کتاب را بخوانید. آدم همیشه به هم‌درد احتیاج دارد.
        

          با گریه تمام شد.
الهام شوشتری زاده شش جستار از نویسنده های مختلف با موضوع مرگ و سوگ را جمع آوری کرده و کنار هم گذاشته است. مرگ پدر، همسر، فرزند و...  را همراه نویسندگان جستارها تجربه میکنیم. سوگواریشان بعد از وفات عزیزانشان را به تماشا می‌نشینیم و همراهشان التیام می‌یابیم.
نوشته های محبوب من یادداشت های سوگ از چیماماندا انگزی آدیچی و قصه‌ی بیوه زن از جویس کرول اوتس بود.
بعضی ازاین جستارها را دوست نداشتم اما این به معنی بد بودن آن ها نیست. اگر جون دیدیون فکر میکند با نوشتن جزییات قبل از مرگ همسرش میتواند ساکن شود حق با اوست.
اگر جویس کرول اوتس به بیوه شدنش از منظر اجتماعی نگاه میکند و جوانب آن را بررسی می کند، کار درستی می‌کند. اگر ریلکه برای همه دوستانش نامه هایی با مضمون یکسان می نویسد، به خاطر ناتوان بودن در توصیف مرگ است.
اگر یک چیز از این کتاب یادگرفته باشم این است که سوگواری برای هرکسی متفاوت است، شاید هرکدام از این نگاه ها برای کسی آشنا به نظر بیاید و برای دیگری بی‌معنا.
        

          مجموعه‌ای از شش روایت درباره سوگ و سوگواری که پنج‌تایش را خواندم و خیلی چیزها آموختم. مهم‌ترینش اینکه همه آدم‌ها با هر ملیت، نژاد و مذهبی، با هر نوع تربیت و سبک زندگی، می‌توانند واجد احساسات مشترکی با بقیه باشند که این اشتراک می‌تواند ما و آن‌ها را به هم نزدیک کند و احساس همدلی به وجود بیاورد.
البته همه افرادی که این روایت‌ها را نوشته بودند از فرهیختگان بودند ولی چه بسا هر انسان دیگری هم که بتواند عمق احساسش را به دقت بنویسد، بتواند این احساس همدلی را برانگیزد. هیچ بعید نیست.

تنها روایتی که نصفه‌نیمه گذاشتم، روایت پنجم بود که زبانی ادبی و از نظر من سخت‌فهم داشت که ترجیح دادم فسفرهایی را که ممکن بود به پایش تلف شوند، در جای بهتری خرج کنم.

در مجموع کتاب خوبی بود و شاید برای کسانی که درگیر سوگ هستند، مفید باشد. نمی‌دانم.
        

          خوندنش برام مثل گوش دادن به یکی از اپیزود‌های سخت رادیو مرز بود، نزدیک بودن به تجربه‌های افراد و حرف‌های ملموس از یک امری که تجربه‌ نکردی اما بهت نزدیکه
اگرچه تمامی جستارها برام وزن یکسان نداشتن، دو یا سه تا از این جستارها ۹-۱۰ از ۱۰ بودن و دو تا دیگه شاید به سختی ۵-۶
اما در کل کتاب بسیار روان و قابل درک و البته دردناک
خوندمش تا بتونم بیش‌تر درکش کنم حالا که دچار سوگ بدی شده، اما اون عجیبه و خیلی زود دیگه غم و سوگش رو بروز نمیده. همون چند روز اول هم عجیب بود که گذاشت در غمش شریک بشم
اما تجربه‌ی زیباتر این بود که چند بخش از کتاب رو خوندم و صدا ضبط کردم براش فرستادم؛ تا بدونه از همین لحظه من هم می‌ترسم، از غم فقدان و سوگ میترسم
        

          به نام خدای حیات و ممات🖤
مواجهه ی هرکس با سوگ،متفاوت است.
یک نفر گریه میکند و صورت خود را می خراشد،یک نفر بق میکند و عقده میگیرد.
هیچکدام از این واکنش ها،ربطی به سخت یا آسان بودن سوگ ندارد.بلکه به شخصیت فرد بستگی دارد.

کتاب "لنگرگاهی در شن روان" روایتی از مواجهه ی ۶ نفر از افراد مشهور ،با سوگ و فقدان است.
۶ مواجهه در ۳ قالب متفاوتِ جستار،نامه نگاری،و خاطره پردازی.

اگر تجربه ی تجربه کنندگان را داشته باشید،پای بسیاری از پاراگراف های این کتاب اشک خواهید ریخت و اگر چنین تجربه ای نداشته اید،اطلاعاتی از این واقعه ی ناگوار و بی رحم بدست می آورید.

سوگ اتفاقی ست که هیچ گاه نمیتوان به درک عمیقی از آن رسید،مگر به واسطه ی چشیدنِ زَهرش.
به قول جون دیدیون،یکی از نویسندگان این کتاب:
"سوگوار که میشوی،میفمهی سوگ جایی است که هیچ کدام مان،تا وقتی به آن نرسیده ایم،نمیشناسیمش.
دلهره داریم که یکی از نزدیکانمان بمیرد(و میدانیم که چنین اتفاقی خواهد افتاد)اما دور تر از چند روز یا چند هفته بعد از این مرگ تصور شده را نمیبینیم.حتی درباره ی ماهیت آن چند روز یا چند هفته هم اشتباه فکر میکنیم.شاید انتظار داشته باشیم که،در صورت ناگهانی بودن مرگ،شوکه شویم.اما انتظار نداریم این شوک،ویرانگر باشد و جسم و روان مان را پریشان کند."
اما
با نشستن پای روایت ها و خاطره نگاری های افرادِ سوگوار،شاید بتوان احساساتی را که در آن لحظه ها و حتی لحظاتی که در سالهای دور تجربه میکنند،لمس کرد.
شاید بتوان(اندکی)منزوی شدنشان را فهمید.یا اینکه چرا پرحرف و خاطره پرداز شده،و مدام از عزیز سفر کرده شان میگویند.
شاید بشود اندکی به دنیای تاریک و بی روشنای آنها سفر کرد و باهاشان همدرد شد(هرچند که تعلیق به محال است🙂)

✍️🏻مرور نویس:رعناکایدخورده
        

          اگر قرار باشد توی چمدان من فقط سه کتاب باشد، سه کتاب برای همیشه و تا آخر عمر، یکیش قطعا و بدون شک، این کتاب است.
انجیلِ دوم صدایش می‌کنم، از بس روح دارد و از بس همه‌ی کلماتش بویِ خدا می‌دهد.

به کار روایت‌نویس‌ها، روایت‌دوست‌ها، علاقه‌مندان به موضوعِ مرگ، روانشناس‌ها و روان‌پزشک‌ها، مصیبت‌دیده‌ها و این‌هایی که فکر می‌کنند مرگِ عزیزان، پایانِ زندگیست، می‌آید.
        

          دوسش نداشتم-باهاش ارتباط برقرار نکردم-از 6تا روایت یکی دو تاش رو فقط دوست داشتم-دلیل نوشتن این کتاب که تو مقدمه خانوم شوشتری‌زاده بود که سوگ و ناراحتی از دست دادن مادربزرگشون بود رو دوست داشتم

اما چرا ارتباط برقرار نکردم؟
*شاید اینکه  مادری فوت کنه که دست‌پخت قرمه‌سبزیش همیشه به یاد بچه‌هاش هست خیلی برای من ایرانی ملموس تر باشه تا روایت‌های افراد خارجی...
*و اونجور که فکر می‌کردم این کتاب برای سوگم تسلا بخش نبود... 

-اگر کتابی می‌شناسید که خودتون بعد فوت عزیزی خوندید و بهتون تسلا داده، ممنون می‌شم بهم معرفی کنید-

روایت آکواریوم خیلی خوب بود تو این کتاب:'(
        

          جستارهای پس‌اززندگی و آکواریوم خیلی گیرم انداختند و حین خواندن، خیلی جاها سر بلند می‌کردم و  با خودم فکر می‌کردم:  «چقدر تلقی آدم‌ها از زندگی پس‌ازمرگ، واکنش‌ها و میزان تاب‌آوری‌شون رو تحت‌الشعاع قرار می‌ده. » 
        

          لنگرگاهی در شن روان، چنگ می‌زند به روحتان، می‌خراشد، زخم می‌کند و سیلاب خون به راه می‌اندازد. اگر تجربه یا حتی ترسِ سوگ دارید، خواندنش یک آزارِ دلچسب است.
به جز فصل «ترجمه» که نه با بقیه فصل‌ها و نه حتی با موضوع، ارتباط چندانی نداشت، در هر فصل، شاهد تاملات، تجربیات و مواجهات افراد با سوگ هستیم. در پایان کتاب فکر می‌کردم با وجود همه شباهت‌های جسمی-روحی سوگ در روایت‌ افراد مختلف، انگار سوگ (بر خلاف شادی) چیزی منحصر به فرد و شخصی‌سازی‌شده است، مرهمش هم. آدم‌ها شبیه هم شاد می‌شوند اما هر کدام سوگِ خاص خودشان را دارند...
        

          کتاب، جستار‌هایی از نویسنده‌ها و از زمان‌های متفاوت داره، در مواجهه آدم ها با مرگ.
 تو هر روایت ما با زوایه دید‌ و برخورد‌های جدیدی با مرگ رو‌به رو می‌شیم، اما چیزی که مشترکه، زیر و رو شدن زندگی آدم، بعد از فوت عزیزانشه، و اینکه هرکس با چه تلاش و زحمت فوق العاده‌ای دوباره می‌تونه به زندگی برگرده.
ترجمه کتاب خوب بود، ولی روایت هایی که انتخاب شده بودن خیلی گیرا و خوشخوان نبودن، تصورم از مواجهه با مرگ، چیزی شبیه سریال after life بود، با مضامین و پیام های عمیقش، همونقدر دل‌نشین، چیزی که عایدم شد با تصوراتم فاصله زیادی داشت ولی از اونجا که هر قصه، زاویه دید جدیدی به آدم میده و تجربه های نزیسته رو تو کوله بار آدم جا میذاره، پشیمون نیستم.
        

          این کتاب شامل 6 روایت، جستار و خاطره با ترجمه خانم شوشتر زاده است. نگاه این نویسندگان نگاه و تاملی در باب مرگ و احساساتی است که از این اتفاق شکل می‌گیرد.
این کتاب به سوگ، فارغ از تشریفات و مناسبت های سوگواری نگاه می‌کند و انسان را به تنهایی مقابل مرگ قرار داده و دیدگاه او را نسبت به زندگی و مرگ بیرون می‌کشد .آنچه که این کتاب را متمایز می‌کند، معنا یافتن خود آدمی در برابر سوگ است.

        

          لنگرگاه سوگ در شن روان زندگی. 
چقدر نام کتاب به آن می‌آید. لنگرگاه سوگ برای غم‌دیده میان شن روان زندگی اطرافیان. تفاوتی مشابه زندگی در یک آکواریم. کیلومترها دورتر از روزمرگی‌های دیگران.
چقدر از این کتاب آموختم.
فکر می‌کنم این کتاب اول برای اطرافیان یک فرد سوگ‌دیده مناسب باشد تا خود او.
        

          کتاب را به بهانه‌ی یکی از نزدیکانم که درگیر سوگ بسیار عمیقی شده بود برای خودم گرفتم تا لا به لای جستارهای این نویسنده‌ها بفهمم چطور باید درباره سوگ نوشت؟ 
به نظرم این کتاب به جز کارکرد آموزشی که می‌تواند داشته باشد و بتوانی تحلیل کنی که هر نویسنده چطور به این مسئله ورود کرده و چه از زاویه دیدی نوشته بدون اینکه مرثیه بخواند، 
کتابی است که خواندنش لذت‌بخش است. 
لذت‌بخش نه از آن جهت که سوگ احساسی خوشایند باشد که نیست؛ از آن جهت که جهان آدم با کسان دیگر پیوند می‌خورد و وارد تجربه‌ی زیسته‌ی سختشان می‌شود.
برای من این احساس هم‌بستگی با جهان لذت‌بخش است.

به طرز عجیبی جستار جون دیدیون را درباره مرگ همسرش، چند روز بعد از خواندن خبر مرگ خودش خواندم و فکر کردم او چه احساسی داشت اگر می‌فهمید کسی این کلماتش را وقتی می‌خواند که  عاقبت همه چیز به آن نقطه‌ی همگرایی رسیده که در این جستار ازش می‌گوید: نقطه‌ی مرگ خودش و جان.
        

          کتاب را به پیشنهاد معلمم آغاز کردم. وقتی که کتاب را باز می‌کردم کنجکاو بودم که بدانم آیا کتاب به آدمهای مرگ دیده کمک میکند یا نه؟
داخل کتاب ۶ داستان است که روایت مواجهه هر فرد با مرگ و سوگی دردناک است. یکی پدر، یکی فرزند و....
هنگامی که کتاب را می‌خواندم اشک میریختم، چون هم احساسات افراد در آن مشخص بود و هم داستان‌هایشان. دردناک‌ترین قسمتش برایم داستان از دست دادن فرزند بود. 
آنقدر کتاب برایم غم انگیز بود که چند داستانش را نتوانستم بخوانم.
یکی از نکات دیگر فلش بک زدن بود. در داستان سوگ اول (یادداشت‌های سوگ) که سوگ پدر است، ما از داستان‌های بامزه و شیرین پدر و فرزند میخوانیم، که باعث می‌شود خواننده بیشتر شخصیت‌ها را بشناسد. یک دلیل دیگر که باعث می‌شد شخصیت‌ها را کنارت ببینی این بود که این کتاب مثل دفتر خاطرات فرد سوگ دیده بود. از تمام احساساتش نسبت به این و آن میخواندی و اشک می‌ریختی.
این کتاب را به هرکس مرگ را حس کرده پیشنهاد میکنم.
        

          کتاب لنگرگاهی در شن روان در برگیرنده شش مواجهه با سوگ و مرگ است. چهار مورد روایت از افرادی که درگیر سوگ عزیزان‌شان شدند، یک مجموعه از نامه‌هایی پیرامون مرگ نزدیکان گیرنده یا فرستنده و در نهایت جستاری تحت تاثیر سوگ در مورد زندگی. اگر از نامه ‌های راینرماریا ریلکه و جستار رالف والدو امرسون که بگذریم چهار روایت مربوط به سوگ به شدت همذات پنداری را بر می انگیزند، به ویژه اگر خواننده تجربه سوگ نزدیکان و عزیزانش را داشته باشد. 
نکته جالب این روایت‌ها این بود که احساسات، شیوه رفتار و برخورد با سوگ، بسیار آشنا بود. همان پریشانی، همان پرداختن وسواس گونه به کارهای عادی، همان اضطراب ناگهانی بعد از بیداری و ... اما جالب اینجاست  که نتیجه‌گیری روحی و عاطفی اما، متفاوت و گاه غیر منتظره است. 
روایت‌ها و دو متن دیگر، همه ترجمه هستند و از فرهنگ‌های نسبتا متفاوت اما جالب این جاست که درد، برای ما آشناست، شدت سوگ غریبه نیست، انگار خود ما هستیم که با این درد، این سوگ، مواجه شده‌ایم. نکته جالب دیگر این روایت‌ها این است که در همه روایت‌ها، روایت‌گر، خود نویسنده و ماجرایی درگیری یکی نویسنده با سوگ است. یعنی کسی که قدرت بیان و مکتوب کردن اندوهش را داشته است.
ترجمه روان و خوشخوان، ویراستاری خوب، فونت، کمی ریز، و صحافی افتضاح! 
در پایان کتاب با فهرست اسامی خاص به زبان انگلیسی جهت جستجو و ... موجود است.
اگر به تازگی با سوگ روبرو شده‌اید، یا تمایل دارید با این ورطه تاریکی و نور، روبرو شوید، خواندن این کتاب برای شما خالی از لطف و فایده نخواهد بود.
این کتاب با ترجمه خانم الهام شوشتری زاده ، توسط نشر اطراف چاپ و روانه بازار شده است.
روایات این کتاب (غیر از جستار و نامه ها) از افراد زیر است:
چیماماندا انگزی آدیچی
جویس کرول اوتس
جون دیدیون
الکساندر همین