در آخرین روز های کارشناسی، این کتاب را مطالعه کردم اما کاش اولین روز ورود به دانشگاه این کتاب به دستم می‌رسید؛ که گمان نکنم رویکرد اکثر اساتید به این علم، تاریخ شناسی را به علمی غیر نافع بدل کرده است.

 بخش زیادی از چالش هایی که طی این ۴ سال با آن مواجه بودم در این کتاب پاسخ داده شده است.
اما جالب این جاست که بدون پیش فرض این کتاب خودم به این نتایج رسیده بودم از جمله چالش هایی که با آن رو به رو بودم به شرح ذیل است:
فایده تاریخ
در این کتاب به ۲ دیدگاه در مورد فایده مندی تاریخ می‌پردازد دیدگاه اول که تاریخ را به مثابه قصه سرایی می‌داند که خواندنش باعث سرگرمی انسان است؛ نه علمی حکمت آموز که برای عبرت گرفتن شکل گرفته است.
 دلایلی زیر را بیان می‌کنند:

 ۱- تاریخ تکرار ناپذیر است. (با همه جزئیات تاریخ تکرار نمی‌شود اما سنت هایی در تاریخ وجود دارد که تکرار پذیر است.)

 ۲- همه افراد رویکرد گزینشی به تاریخ دارند و هر کس روایت متناسب با پیش‌فرض های خودش را انتخاب می‌کند. (آنچه که در گذشته اتفاق افتاده یک امر واحد است که محقق تاریخ باید سعی کنید که به آن اتفاق پی ببرد، اما اعتماد صد در صدی به یافته خود را کسب نمی‌کند.)

۳- انسان ها از گذشته خود عبرت نمی‌گیرند. (اما توجه به این مسئله ندارند که عبرت نگرفتن در ذات انسان نیست اگر انسان با منطق به مسائل بنگرد امکان عبرت آموزی هست.)

دیدگاه دوم تاریخ را فایده مند می‌داند معتقد است که: علم تاریخ برای عبرت آموزی و پیش‌بینی آینده بشری راهکار هایی دارد و به انسان حکمت عطا می‌کند.

روش تحقیق
تاریخ شناسی علمی مستقل است که دارای موضوع، روش و غایت مختص به خود است نه علمی که برای به خدمت گرفتن در دیگر علوم باشد به همین جهت باید به روش علم تاریخ به صورت تخصصی پرداخت و با روش علوم دیگر به این علم وارد نشد (در دانشگاه استادی که این درس را تدریس می‌کرد و کتابی زرد و غیر مرتبط با تاریخ را به عنوان منبع تعیین کرده بود و در صورت اعتراض دانشجویان، عنوان می‌کرد که شما ذهن تان را بسته اید که مطلب جدیدی را نمی‌فهمید!)

ارتباط با دیگر علوم 
در ارتباط علم تاریخ با دیگر علوم ضوابطی وجود دارد که اگر رعایت نشود یافته ها مسائلی خارج از روش دو علم خواهد بود.
از جمله مهم ترین ارتباط ها، ارتباط علم کلام و تاریخ است، برخی افراد با رویکرد تاریخی اطلاعات و پاسخ های علم کلام را نفی می‌کنند اما آنچه که مربوط به علم کلام است از جمله امور ماورائی (معجزه، کرامت، عصمت و...) در قلمرو تاریخ نیست که محقق تاریخ بتواند آن را نفی کند.

بخش ابتدای کتاب به تعریف دقیق واژه ها پرداخته که به خوبی اهمیت واژه شناسی برای جلوگیری از اشتباهات و نزاع ها بر سر الفاظ را نشان می‌دهد.
استفاده از کلمه جدید تاریخ شناسی برای نشان دادن هویت مستقل این علم از توجهات دقیق نویسنده است.
همچنین کتاب به اصول و قواعد نوشتن تحقیق و معرفی اجرای یک رساله می‌پردازد و شیوه های مختلف فهرست بندی و... را هم توضیح می‌دهد.
آخرین بخش کتاب هم مربوط به آسیب شناسی آموزش تاریخ در نظام آموزشی ست که تک تک کلمات آن را با اعماق وجود درک  کردم.