نشر ماهی از مجموعه‌ی «فرهنگ و ادبیات اروپای شرقی»، به سرپرستی خشایار دیهیمی، کتاب داستانی سوفیا پتروونا اثر لیدیا چوکوفسکایا (1907-1996) را با ترجمه‌ی خشایار دیهیمی منتشر کرده است. در این مجموعه، علاوه بر داستان و نمایش‌نامه، مجموعه‌مقاله و جستار هم منتشر خواهد شد. وقایع داستان سوفیا پتروونا در سال‌های آخر دهه‌ی سی روسیه می‌گذرد. 


ماه‌نامه‌ی شهر کتاب، شماره‌ی هشتم، سال 1395.
        

          سوفیا پتروونا...
این رمان کوچیکه باعث شد به عنوان یه مرد حس مادر بودن رو تا حدی بفهمم.
دل نگرانی هایی که یک مادر میتونه تحمل کنه.
رمانی که بهش رسیدگی نشده
بهش پرداخت نشده
انگار حزبی خواسته که این رمان بی سر و صدا باشه
حقش بود خیلی زودتر بخونمش
ولی دیر نشده بود
ما اول راهیم
خیلی کتاب زیبایی بود
کتابی که واقعا به سختی میتونید کنار بزاریدش
لذت بردم...همین قدر بگم کفایت می‌کنه 
        

          این داستان درباره زنی بیوه است که پس از پیدا کردن شغلی، حس می‌کند دوباره مفید است و زندگی‌اش معنا پیدا کرده است. او زندگی ساده و نرمالی دارد و تنها یک پسر را بزرگ می‌کند. اما در جریان داستان، اتفاقاتی رخ می‌دهد که زندگی این زن و شخصیتش را به‌طور کامل دگرگون می‌کند. کتاب به گونه‌ای نوشته شده که با هر صفحه، قلبتان به درد می‌آید و عمیقاً تحت تأثیر قرار می‌گیرید. من هنگام خواندنش بارها اشک ریختم و واقعاً از آن لذت بردم. اگر به دنبال کتابی احساسی و پر از لحظات عمیق هستید، این کتاب را از دست ندهید.


        

          این داستان درباره زنی بیوه است که پس از پیدا کردن شغلی، حس می‌کند دوباره مفید است و زندگی‌اش معنا پیدا کرده است. او زندگی ساده و نرمالی دارد و تنها یک پسر را بزرگ می‌کند. اما در جریان داستان، اتفاقاتی رخ می‌دهد که زندگی این زن و شخصیتش را به‌طور کامل دگرگون می‌کند. کتاب به گونه‌ای نوشته شده که با هر صفحه، قلبتان به درد می‌آید و عمیقاً تحت تأثیر قرار می‌گیرید. من هنگام خواندنش بارها اشک ریختم و واقعاً از آن لذت بردم. اگر به دنبال کتابی احساسی و پر از لحظات عمیق هستید، این کتاب را از دست ندهید.
        

          این کتاب تقریبا حس مشابهی با آثار جورج اورول برای من داشت :)
مثل "۱۹۸۴" از نظر توپیدن به حکومت کمونیستی در روسیه و "دختر کشیش" از نظر ترس از تغییر و تحول عقاید.
هرچند که جورج اورول آینده شوروی رو پیش‌بینی کرده (اون هم با چه خلاقیت و ظرافتی)  و لیدیا چوکوفسکایا اون چه رو که زیسته روی کاغذ آورده.
ظاهرا استالین تونسته بود اکثریت جامعه رو به این یقین برسونه که حکومت هیچ اقدامی نمی‌کنه مگر در راستای تامین منافع جامعه و اجرای عدالت. سوفیا پتروونا هم یکی از کسانی بود که تحت تاثیر نفوذ و تبلیغات گسترده به درست‌کاری حکومت ایمان کامل داشت.
با این حال زمانی که صحت تمام این باورها زیر سوال رفت، برای حفظ روال زندگی‌ای که بهش عادت داشت تمام شواهد رو حتی به قیمت از دست دادن نزدیک‌ترین افراد به خودش نادیده گرفت.
مشکلی که می‌شه گفت شاید بسیاری از ما باهاش درگیریم. ترس کنار گذاشتن عقاید قبلی و رو آوردن به زندگی و افکار جدید!
در کل کتاب جالبی بود :)
        

          من در رمان کوتاهم سعی کرده ام نشان دهم جامعه چگونه آلوده به دروغ و مسموم شده بود. درست به همان اندازه که می توان یک ارتش را با گازهای سمی مسموم کرد. من قهرمان زن داستانم را نه یک خواهر قرار دادم، نه همسر، نه معشوقه و نه یک دوست، بلکه او را نماد دلسپردگی انسان قرار دادم یک مادر. سوفیا پتروونای من تنها پسرش را از دست می دهد. 
متن پشت جلد کتاب
        

          بدون ذره‌ای شک و تردید این اثر از جذاب‌ترین آثاری است که خوانده‌ام.

اگر کتاب  <a href="https://www.goodreads.com/book/show/58122968">یک روز از زندگی ایوان دنیسوویچ</a> را خوانده باشید، این کتاب فضایی شبیه به آن دارد با این تفاوت که قهرمان این رمان کوتاه یک زن است؛ سوفیا پتروونا.

کتاب روایتگر زندگی در زمانه‌ی اتحاد جماهیر شوروی تحت رهبری استالین است. شخصیت اصلی داستان مادری است که فرزندش مورد تایید و تمجید حاکمیت است تا آن‌که...

نویسنده در رابطه با کتابش چنین می‌گوید:
«من در رمان کوتاهم سعی کرده‌ام نشان دهم جامعه چگونه آلوده به دروغ و مسموم شده بود، درست به همان اندازه که می‌توان یک ارتش را با گازهای سمی مسموم کرد. من زن قهرمان داستانم را نه یک خواهر قرار دادم، نه همسر، نه معشوقه و نه یک دوست، بلکه او را نماد دلسپردگی انسان قرار دادم - یک مادر...»

ترجمه‌ی بسیار روان خشایار دیهیمی، این انسان فرهیخته‌ی عصر ما نیز در مطالعه‌ی بی‌وقفه این کتاب موثر بود.
        

          همانطور که نویسنده هم اشاره کرد، این کتاب روایتگر داستان یک مادر است.
مادری که در میان باورهایی که سال ها با آن‌ها بزرگ شده و اعتماد به فرزندش دچار جنون میشود.
شخصا حال و هوای کتاب برای من تا حد زیادی یادآورد "عصیان" نوشته یوزف روت بود، همان ساده‌دلی، همان اعتماد و باور بی دلیل و همان جهالت نسل ها

        

          سوفيا پتروونا رمان بسيار كوتاه و بسيار دردناكي بود، در جامعه اي مشخص اما به نظر من كاملا قابل تعميم به تمام جامعه هاي كوچك و بزرگ ديگر. درباره ي حتا خود ادم، وقتي كه سراپا دروغ مي شود و اگاهي و شعورش را از دست مي دهد. سوفيا سخت دلبسته ي جامعه اش است و وقتي تنها دلخوشي و دارايي زندگي اش يعني پسرش را از دست مي دهد نمي داند كدام را بپذيرد، دروغ گويي و خيانت پسرش را يا فروپاشي همه ي انچه به ان سخت ايمان داشته. اين تصميمي بسيار دشوار است كه كمابيش همه ما به روش هاي مختلف با ان روبه رو مي شويم. وقتي مجبوريم روبه روي حقيقت سرد و بي معني بايستيم و خالي بودنش را بپذيريم. شايد هم ديوانه شويم. مثل سوفيا.
        

          سن آدمی که بالا می رود،  احساس ترحم بیشتری نسبت به والدین پیدا میکند، ابعاد مختلف آنان که را در میابیم فهمیدن آنکه  کودکی رنجور هستند که از محیط بیرون و هر چیز جدید می هراسند  چه برای خود چه برای فرزند خود. 
که چقدر در کودکی درک نشده اند و تربیت به آن ها دیکته نشده بلکه القا شده  و... 
اما این صحبت ها به  شرح حال داستان ما مربوط نیست دلنوشته ای است که از حال داستان بر من مستولی گشت. 

داستان سوفیا پتروونا
درباره مادر است و مادرانگی. 
کسی که خود نمی خورد تا فرزندش کمی بیشتر بخورد بپوشد بگردد و...
 
سوفیا به تنهایی پسرش را بزرگ میکند پسری سرسپرده اهداف والا حزب است  بزرگ میشود به دانشگاه میرود و جذب کارخانه میشود تا می رسیم به دوران پاکسازی بزرگ استالین. 
در داستان ما خفقان غالب بر جامعه شوروی را می خوانیم و دروغ گسترده در شعار ها و افراد،  ترس توام با جهل مردم در برار ظلم نظام حاکم. 
ولی داستان بیشتر داستان درد و غم مادر فرزندی است و ما چه میدانیم مادر بودن یعنی چه؟ چقدر میتواند برای کسی سخت باشد که تمام امید و ارزو هایش را گره بزند فرزندی که فرزندی که تمام زندگی اوست و یک دفعه همه چیز به هم بریزد