در حد شاهکار و عالی نیست، اما ارزش خواندن دارد. کتابی نیست که در ذهن شما تا ابد نقش ببندد اما قلم و روایت نویسنده باعث میشود داستان را تا انتها ادامه دهید. کتاب تا انتها ما را با سوالات بیشمار و لحظات نفس گیر غافلگیر میکند. شخصیت ها عالی رسم شده اند، درست در زمانی که گمان میکنیم همه چیز را راجب به یک شخصیت میدانیم معین فرد  داستان را به گونه ای روایت میکند که  تمام تصورات ذهنی ما فرو میریزد!
        

          همه چیز تمام
        

          یه شاهکار؟ 
شاید نه اما یه اثر عالی بله 
این کتاب با این‌ که‌  فقط و فقط  ۵۰۰ صفحه بود امااا یک  عمر زندگی  رو در خودش جای داده بود و شاید حتی یک عمر هم براش کافی نباشه 
اگه بخوام از معایبش بنویسم میتونم به آخرین تصمیم زایراس اشاره کنم که چندان بنظرم عادلانه نبود
فرض کنید در آستانه پادشاهی بیشتر ربات هاست که هم شخصیت انسانی و هم ربات گونه نمیتونه ازش به راحتی دست بکشه . قدرت  چیزیه که هیچ موجودی نمیتونه به راحتی و به اون آسونی دست از سرش برداره هیچ موجودی 
درسته که اگه انتخابش قدرت بود ادامه داستان ( جلد های بعد)  نیازمند خلاقیت بیشتر و سخت تری بود اما اگه کشمکش های درونی پررنگ تر بودن داستان زیباتر و البته طبیعی تر میشد .
اما جدای این ها بنظر بنده این کتاب ارزش چندین بار خوندن رو داره و وایب دنیاش فوق العاده وصف ناپذیر و زیباست . 



        

          جلد اول مجموعه به دلیل گنگ بودن خیلی از مسائل برای شخصیت اصلی همین حس را به مخاطب نیز القا میکند. پیشنهاد میکنم  از گیر کردن در این فضای گنگ  نترسید و ادامه کتاب را بخوانید.
        

           ذهن نویسنده برای خلق دنیایی تخیلی اما بنظرم نه چندان تخیلی و وام گرفته از آینده ای دور اما قابل پیش بینی، خلّاق بر وزن فعّال و همان معنای مبالغه اش است!
عموماً این ژانر ها به مزاج واقع گراها خوش نمی آید
در عین اینکه خوراک حقیقت گراهاست!
اگر به شخصیت پردازی بیشتر از وقوع وقایع اهمیت می دهید باید بگویم اصلا و ابدا دست روی کتاب خوبی نگذاشته اید گرچه به شخصه برای این نوع سبک ها این مسئله را ایراد نمی دانم.

یک ستاره کمتر هم برای طولانی شدن بیش از حد و در خماری گذاشتن مخاطب به شکل افراط گونه اش گذاشتم که طرفداران این مجموعه به اندازه کافی برایش سر و صدا کردند 
اساطیری نویسان هم به این حد کشش نمی دهند تا پاسخ اصلی ترین پرسش های جلد اول را به جلد دوم برسانند!
        

          بسم الله الرحمن الرحیم 

خب اول از همه زمانی که من با انتشارات فرد آشنا شدم، هنوز این نشر فقط کتاب های برادران فرد رو منتشر میکرد و به طرز عجیبی، این کتاب آخرین اولویت من بود.
الانم پشیمون نیستم که آخر از همه بین کتاب های این نشر سقوط مرگبار رو خوندم. خلاف اینکه میگن وبگرد اسپین آف سقوط مرگباره و باید بعد از اون خونده بشه، من از اینکه اول وبگرد رو شروع کردم راضیم. حقایقی درباره زندگی کروم ها توی سقوط مرگبار بیان میشه که در کتاب وبگرد حکم اسرار رو داره. 
این کتاب نه یک اثر شاهکاریه، نه یک اثر کاملا تازه، ولی یک اثر خوب و با ارزش هست. اما خلاف تصور و البته نوشته های خیلی از افراد تو آپ کتابراه(که به منتقدین محتوا می پرن) این کتاب یه بعد فلسفی هم داره.....که اتفاقا نکته مثبتیه! خصوصا که ژانر کتاب آخرالزمانیه. جمله اینکه:(مخلوق نباید همنشین خالق باشه)
خودش به تنهایی برای نشون دادن فضای کتاب کافیه. کتاب از نوع آخرالزمانی طبیعی و تکنولوژیکه(آخرالزمانی رباتی) در عین تخیلی بودن سعی کرده دیدگاه واقع گرایانه ای داشته باشه، ولی خب تعدادی اشتباهات علمی هم داره که اگه بگم داستان لو میره(البته معرفی آپ کتابراه برای لو رفتن کل کتاب بسه!)
یک محیط به شدت دارک که داخلش آدما دو دستن:
۱-افرادی که دارن سعی میکنن باز یه زندگی عادی بسازن
۲-افرادی که حتی حالا که دنیا داره به آخر میرسه هم به فکر قدرتن.
جامعه ای که داخلش انسان اشرف مخلوقات نیست و خودش برده موجودی به اسم فرافرگشته و از سمتی دیگه نیمه ربات ها(کروم ها) که مخلوقات انسان ها هستن و میخوان خودشون رو به درجه انسان بودن برسونن.
به حدی که واژه ربات تبدیل به واژه ای نژاد پرستانه شده و کروم ها میخوان نژادی از انسان ها خطاب بشن. 
نویسنده با زیرکی هر فصل رو با یک هیجان یا معما خاتمه میده تا شما نتونید وسط کتاب از خوندن جا بزنید،البته باید بگم که من نسخه صوتی کتاب رو گوش کردم، پس طبیعتا روزی بیش از یک یا دو فصل نبوده. اما اگر صادق باشم، روایت و پایان بندی جوری نبود که چندان منو به خوندن جلد بعدی ترغیب کنه که این یکی رو حاصل سلیقه خودم میدونم.
توصیفات کتاب بسیار زیبا، با استفاده از آرایه های ادبی دلنشین و حس آمیزی های زیبا بیان شده، ولی بنظرم گاهی اوقات بیان برخی از اونها ضروری نبود.(البته زمانی که با نسخه صوتی پیش برید توصیفات همیشه یکم طولانی تر از حالت عادی بنظر میان.)
شخصیت پردازی کتاب رو نمیدونم راجبش چی بگم. چهار نفر گروه اصلی(البته گروه که نه همسفر های اجباری) هر کدوم صفات خودشون رو داشتن و هر کدوم به نحوه ای در پایان کتاب منو شوکه کردن. خصوصا ورگا! شخصیت مورد علاقم بود! ولی خب متفاوت بودن شخصیت ها لزوما به معنی پردازش مناسب نیست، بیشتر معرفی مناسبی رو میسازه‌.
شخصیت زایراس/کرادن به عنوان کسی که حافظه‌ش رو از دست داده و هیچ چاره ای جز اعتماد به دیگران نداره به خوبی به تصویر کشیده شده بود. گیج و منگی هاش، نگرانی هاش و بلاتکلیفی هایی که حین اعتماد کردن دچارشون میشد.

البته بنظرم بخش هایی از کتاب بخاطر اشاره های جنسی برای مخاطب کم‌سن مناسب نیست. نویسنده خودش کتاب رو ۱۶+ معرفی کرده و منم با همین رده سنی موافقم. چه بخاطر خشونت، چه بعد فلسفی و پیچش های داستانی و چه بخاطر مسائل جنسی....
یه سراغی هم بگیریم از نسخه صوتی و اینکه چطور بود....
در یک کلام بی کیفیت ترین کتاب صوتی نشر فرد بین جلد های اول از هر مجموعه بود. صدای راوی حالت افسرده و یک نواخت داشت، موسیقی ها ناهماهنگ با فضا بودن. ولی اینکه پایان و آغاز هر فصل یکم موسیقی خام بود رو خلاف بیشتر کاربر ها من دوست داشتم😁😁 دوبله کار(بخش دیالوگ) نسبتا خوب بود. من اصلا متوجه نشدم که آقای گودرزوند خودشون دارن هم کرادن و هم دراسول رو اجرا میکنن، اما صدای ورگا رو گاهی با کرادن اشتباه می گرفتم. خانم زوار هم نقش سامیرانا رو خوب بازی کرده بودن، البته بعضی جاها(تاکید!بعضی!) صداشون چندان با شرایط اون لحظه کتاب سازگاری نداشت.
در کل خوندن این کتاب خالی از لطف نیست، ولی اگه اهل ژانر آخرالزمانی هستید، بدونید که با چیز جدیدی مواجه نمیشید، این کتاب گاهی منو یاد انیمه NieR:Automata می انداخت( البته خود نویسنده اعلام کرده گیم این انیمه از الهام بخش هاش بوده.)