نوع نگاه این نویسنده‌ی گرانقدر به مسائل ، آن هم در آن زمان عالیست . تفکرات و احساسات انسان ، در قشرهای مختلف جامعه را به بهترین نحو ممکن در قالب طنز بیان میکند .
        

          درخشان و درخشان با طنزی تلخ و گزنده 
واقعا مسخره بود ... چه اتفاقی ...
داستایفسکی بخونید و لذت ببرید... اگر خواستید داستایفسکی رو شروع کنید این کتاب برعکس کتاب بانوی میزبان،  میتونه شروع خوبی باشه.
        

          در ظاهر یه کتاب عاشقانه و ساده‌ست، ولی پشتش اضطراب، ترس از قضاوت،و شکستگی غرور پنهان شده.
خب دروغ چرا، قشنگ بود ولی از داستایفسکی یکم انتظار بیشتری داشتم و میخواستم که حداقل بتونم بهش چهار ستاره رو بدم ولی خب از اون چندتا کتابی که ازش خوندم این یکی رو کمتر دوست داشتم.
داستان جالب بود ولی خط یکنواختی داشت و ممکنه‌ کمی خسته کننده باشه براتون، برای یه بار خوندن خوب بود.
        

          تصور می‌کنم برای داشتن درک دقیق‌تری از کتاب بهتره یادداشتم رو با یک مقدمه شروع کنم. کاری که متاسفانه مترجم کتاب از انجامش صرف نظر کرده!
تا پیش از سال ۱۸۶۰ بخش بزرگی از جامعه‌ی روسیه رو دهقانانی تشکیل می‌دادن که روی اراضی متعلق به دولت و یا اشراف‌زاده‌ها کار می‌کردن و زندگیشون عاری از حقوق انسانی و احترام و ارزش بود. چرا که کارگران و دهقانان به همراه این زمین‌ها معامله می‌شدن (به طوری که برای نشون دادن وسعت زمین‌ها از تعداد نفراتی که روی اون کار می‌کردن اسم می‌بردن) و یا حق ترک زمین‌ها رو بدون خواست و اراده اربابانشون نداشتن و مواردی از این دست...
تا این که در سال ۱۸۶۱ برده‌داری توسط تزار روسیه ملغی می‌شه و کشور راه جدیدی رو برای اصلاحات در پیش می‌گیره. اصلاحاتی که یکی از اهدافش برگردوندن حس انسان‌دوستی و رفتار منصفانه نسبت به زیردستان و قشر ضعیف‌تر جامعه بوده.
اما از اون جایی که در اون سال‌ها هنوز زیرساخت‌های لازم برای این اقدامات شکل نگرفته بود هیچ یک از دو قشر ارباب و رعیت نمی‌تونستن به درستی هم دیگه رو درک کنن:
گروهی از اشراف‌زاده‌ها و افراد مرفه با این اصلاحات مخالف بودن و عقیده داشتن حفظ سنت‌ها مهم‌ترین اصل برای حفظ بقای کشور هست که در کتاب شخصیت‌های "استپان نیکیفوروویچ نیکیفوروف" و "سمیون ایوانوویچ شیپولنکو" از همین گروه هستن.
گروهی دیگه اگرچه در حرف حامی این تغییر و تحولات بودن اما در عمل به دلیل این که هیچ تعریف درستی از انسان‌دوستی و درکی از مشکلات قشر ضعیف جامعه نداشتن در این همدردی و همدلی رد پایی جز خرابی از خودشون به جا نمی‌ذاشتن که شخصیت اصلی کتاب یعنی "ایوان ایلیچ پرالینسکی" نماد همین گروه هست. مردی که ظاهرا دوست داره لطف و محبتش شامل حال زیردستانش بشه اما در عمل همچنان همون درجه‌دار مغروری هست که از بالا به بقیه نگاه می‌کنه.
و اما در نهایت قشر رنج‌دیده جامعه که با وجود تغییراتی که در قانون اعمال شده همچنان دچار مشکلات و سردرگمی‌های قبل هستن و از نعمت آسایش و رفاه محروم که شخصیت "پُرفیری پتروویچ پسلدومینوف" و خانوادش نماد این گروه هستن.
پس شاید بشه گفت در این کتاب شاهد انتقاد جناب داستایفسکی نسبت به شرایط اون زمان روسیه هستیم (ظاهرا کتاب در سال ۱۸۶۲ نوشته شده یعنی یک سال بعد از لغو قانون برده‌داری) که در کنارش تناقض‌هایی که یک انسان می‌تونه دچارش بشه رو هم به خوبی به تصویر کشیده (بین چیزی که بهش عادت کرده و اونو بلده و چیز جدیدی که می‌خواد در پیش بگیره و هیچ اطلاع و درکی ازش نداره)
تمام این‌ها در مجموع این داستان کوتاه رو پرمحتوا و باارزش کردن به طوری که جای هیچ تردیدی برای مطالعش باقی نمی‌ذاره :)
        

          داستانش کشش داره و خسته‌ت نمی‌کنه (صد البته که حجم کمش هم بی‌تأثیر نیست). من از توصیفاتش خیلی لذت بردم. تنها ایرادی که داشت این بود که زیادی سرراست بود. می‌تونست با یه مقدار پیچش داستانی بیشتر، جذاب‌ترش کنه. 
        

          واقعا یک اتفاق مسخره و کی بهتر از داستایفسکی که این رو بتونه به قلم و تصویر بکشه ، فوق‌العاده 
        

          آقا، برادر، بزرگوار! شمایی که آن بالا بالها سر می‌کنی،  هر چقدر هم که زور بزنی در نهایت هیچ از من و زندگی لعنتی من درک نخواهی کرد. تلاش بیهوده شماها تنها می‌تواند تبدیل شود به یک خاطره مضحک! *«به یک اتفاق مسخره»!* 
        

          کتابی نمادین از تاریخ سیاسی دولت روسیه در زمان نویسنده
امیدی که از نوع نگاه شخصیت کتاب(ایوان ایلیچ) در من شکل گرفت در اواسط تبدیل به ترس و در نهایت تبدیل به یک حسرت شد.
سرگذشت این اتفاق را نتوانستم تاب بیاورم، سرنوشتی که شاید بتوانیم در تاریخ خودمان هم ردی ازش پیدا کنیم.
        

          انسان گاهی اوقات به چیزهایی علاقه‌مند می‌شود که حتی از خودش هم عجیب‌تر است.
        

          حس می‌کنم چیزی که داستایفسکی بیشتر از همه روی آن تاکید داشت، برجسته نشان دادن شکافِ بین نظر و عمل بود، یا شاید در بیان بهتر، چیزی که فکر می‌کنیم به آن اعتقاد داریم و چیزی که در واقع هستیم. از همان ابتدای داستان که ایوان ایلیچ می‌فهمد کالسکه‌رانش رفته و تنهایش گذاشته و عصبانی می‌شود، مایِ خواننده چیزی را متوجه می‌شویم که قهرمان داستان هنوز آن‌ را نمی‌داند و باید یک اتفاق مسخره رخ دهد تا به این خودآگاهی در او منجر شود که آن‌چه که در ابتدای داستان داعیه‌اش را داشت، صرفا یک آرمان بوده و از نظر تا عمل، راهْ بسیار است. 
اما یک جنبه دیگر، که برای من شخصی‌تر است، تلاش داستایفسکی برای نشان دادن یک احساس است. همه ما در موقعیت‌هایی بوده‌ایم که بی‌شباهت به موقعیت ایوان ایلیچ نیستند. بودن در زمان‌ها و مکان‌هایی که می‌بینیم چیزها آن‌گونه که پیش‌بینی می‌کردیم پیش نرفته‌اند و رفتارهایی از ما سر می‌زند که باعث شرمساریمان می‌شود. بعدتر که سعی می‌کنیم آن‌ها را اصلاح کنیم، اوضاع بدتر می‌شود و احساس شرمِ آن اتفاق مدت‌ها در ذهنمان می‌ماند. داستایفسکی در وسطِ شلوغیِ داستان که بی‌شباهت به صحنه‌ی نمایش نیست، ما را به درون سرِ قهرمانش می‌برد و می‌گذارد صدای افکارش را بشنویم:
«دوباره شرم در روحش چنگ می‌انداخت و وجودش را یکسره تسخیر می‌کرد، همه‌چیز را به آتش می‌کشید و به خروش درمی‌آورد. وقتی تصاویر مختلف از پیش چشمش می‌گذشت، قلبش از جا کنده می‌شد. درباره او چه می‌گفتند؟ چه فکری می‌کردند؟ با چه رویی می‌خواست پا به اداره‌اش بگذارد، وقتی می‌دانست تا یک سال دیگر هم چه پچپچه‌ها پشت سرش خواهند کرد، چه‌بسا تا ده سال دیگر، چه‌بسا تا پایان عمرش. حکایت او را مثل لطیفه‌ای نسل به نسل نقل می‌کردند. بی‌تردید خود را مقصر می‌دانست. هیچ توجیهی برای اعمالش پیدا نمی‌کرد و از آن‌ها شرمسار بود...»
 برای همین شاید خواندن «یک اتفاق مسخره»، تسلی خاطری باشد که مشفقانه‌تر به خود و دیگران نگاه کنیم.
        

          یک اتفاق مسخره
نوشته فیودور داستایفسکی
ترجمه میترا نظریان


یک اتفاق مسخره سرگذشت مردی عالی مقام است که تصوراتی انسان دوستانه اورا به سوی دیدگاه هایی مارکسیستی کشانده است؛ دیدگاهی که در آن افراد ورای مقام اجتماعی خود در آن برابر بوده و نباید فاصله گذاری های اجتماعی، اقشار را ز یکدیگر جدا کند.
زیبایی این تفکرات سرشار از نوع دوستی اما در این رمان به نوعی دیگر به چالش کشیده میشود.
آیا میتوان تاب آورد؟ آیا مسئله به همین سادگیست؟

به تعبیر شخصی ام داستایفسکی استاد چیره دست به سخره کشیدن عقاید زیبا اما بی محتوای اجتماعی ست.
نمیتوان تنها با عشق و نوع دوستی زمینه تحولات اجتماعی را فراهم کرد و درایت و خردورزی را دریغ داشت.

خواندن این داستان را به شما پیشنهاد میکنم.


امرداد 1400

در پناه خرد
        

          اولین کتاب ۰۴
"تاب نمی‌آوریم"
اگه ویدیوهای یوتیوب من رو دیده باشین ( لینک در بایو) میدونین که به تازگی یک سفر روسیه خوانی رو آغاز کردم. سهم سومین کتاب از داستایفسکی بعد از شب‌های روشن و بیچارگان، یک اتفاق مسخره بود.
کتاب روایتگر حضور یک افسر بلندپایه، مغرور و با درایت به جشن عروسی زیردست و کارمندش، برای نشون دادن انسان دوستی و یکرنگی خودش در اداره‌ی محل خدمتشه. غافل ازینکه این حضور مقدمه‌ای برای شروع سلسله وقایع پیش بینی نشده، دور از انتظار، و حتی طبق نام این کتاب مسخره است. اتفاقاتی که شرایط تاسف بار و بیمارگونه ‌ای برای ایوان ایلیچ به همراه داره.
اگر بخوام این کتاب رو در یک کلمه توصیف کنم "به اندازه" بودن همه چیزه. غم، خشم، حسادت، شعف، غرور، عذاب، شادی و در عین حال امیدواری. داستایفسکی در این کتاب پیمانه تمام احساسات انسانی رو به شکل درست و به اندازه انتخاب کرده. همه چیز می‌تونن سر جای خودشون باشن. شخصیت‌ها به شکل زیبایی توصیف شدن و خواننده میتونه خودش رو وسط مهمانی عروسی در این کتاب نود صفحه‌ای ببینه. 
خیلی دوست داشتم این کتاب رو. خیلی. 
پیشنهاد میکنم؟ حتما بخونین بنظرم. بخصوص اگه تصمیم دارین تازه داستایفسکی رو شروع کنین گزینه مناسبیه
        

          کتاب بدی نبود من برای شروع مطالعه ی آثار داستایوفسکی  این رمان رو خوندم ، طرح یکنواخت و خطی ای داشت ، میشد پایان  داستان  رو حدس زد  ، به نظرم  میشد اوج طرح داستان رو هولناک تر  تموم کرد  .
ولی در کل ارزش خوندن  داشت  کتاب در نقد جامعه ای بود که تاب نمی آورد ، تاب متفاوت بودن ، تاب انسانیت و...  که  نویسنده به خوبی این مفهوم رو القا کرد که در این جامعه با این مردمان ، هم دلی یک اتفاق مسخره است . 

        

          داستان در مورد یک دولتمرد بلندپایه است که سعی می‌کنه انسانیت رو سرلوحه زندگیش قرار بده ولی دوستانش اون رو یک فرد شعار زده می‌دونن و حالا برای اینکه ثابت کنه واقعاً نسبت به قشر فرودست جامعه فروتن هست دست به عملی می‌زنه که نتیجه‌اش میشه یک اتفاق مسخره....
        

          اولین کتابی که از داستایفسکی خواندم .(متاسفانه تا الان آخریش هم هست )
خیلی جمع و جور به عوارض توهم خود خوب پنداری می پردازد . 
ریتم تند و پایانی تمام کننده دارد . 
برای شروع از داستایفسکی می تواند خوب باشد .
طنزی در آن حس نکردم اما مضحک بودن وضعیت شخصیت اصلی کاملا قابل درک بود .
        

          بعد از خواندن این کتاب نتیجه میگیریم که بدون دعوت به مهمونی نریم! 
        

          تاب نمی‌آوری.
        

          اگر بخواهیم یک نقطهٔ قوت را به‌عنوان بارزترین و درخشان‌ترین ویژگی این داستان نام ببریم، به نظر من این ویژگی «شخصیت‌پردازی عالی» است. داستایوفسکی با پرداخت دو سطح متفاوت «افکار» و «اعمال» به شخصیت اصلی  داستانش عمق می‌بخشد و اگرچه شخصیتی نامحبوب و مغرور خلق می‌کند، اما آدم‌هایی که همیشه نگران نظر دیگران و طرز برخورد اطرافیان با خودشان هستند به خوبی با این شخصیت همذات‌پنداری می‌کنند.
درس بزرگی که داستایوفسکی در این کتاب به نویسندگان جوان می‌دهد، توجه به تفاوت ظاهر و باطن انسان‌هاست. چیزی که انسان‌های جهان داستانی را واقعی‌تر و باورپذیرتر می‌کند، نسبت درست و منطقی میان کنش‌ها و رفتارها با افکار و نیازهای آن‌هاست. درحقیقت نویسنده در این کتاب به نوعی «محبت نمایشی» و تصنعی می‌تازد که ریشه در تفرعن و تکبر انسان‌ها دارد؛ انسان‌هایی که غالباً از طبقات بالادست و مرفه جامعه هستند و آن‌قدر با نیازها، عادت‌ها و دردهای زیردستان خود بیگانه‌اند که تلاششان برای همدردی و کمک به آن‌ها نتایج مضحکی به همراه خواهد داشت.
داستایوفسکی بخوانید و از جادوی ادبیات لذت ببرید.
        

          *همه باهم برابرند ولی بعضی ها برابر ترند*

وقتی این کتاب رو به پایان رسوندم تنها جمله ای که در ذهنم خطور کرد همین جمله بود. 
جمله‌ی معروفی که جورج اورول توی کتاب مزرعه‌ی حیوانات گفته بود.

این کتاب داستان مردی بنام ایوان ایلیچ است از طبقه‌ی بالای جامعه که قصد داره با وارد شدن به عروسی یکی از زیر دستان خودش که از طبقه‌ی پایین جامعه هست خودش رو فروتن و متواضع جلوه بده. 

 
یکی از نکات بسیار جالبی که از داستایوفسکی در این کتاب دیدم جابجا شدن میان شخصیت های اصلی داستان هست. 
هنگامی که خوندن کتاب رو آغاز می کنید ایوان ایلیچ فقط یکی از مهمان های دعوت شده در جشن زادروز یکی‌ست ولی در یک‌آن با جهشی خیلی زیبا تبدیل می شه به شخصیت اصلی کتاب تا اینکه دوباره در جشن عروسی شخصیت اصلی برای مدتی عوض می شه، و این اتفاقات رو نویسنده جوری طراحی می کنه که ممکنه شما اصلا متوجه نشید. 

ارتباط برقرار کردن داستایوفسکی با خواننده هم یکی از نقاط مثبت کتاب بود.
نویسنده انگار دقیقا پیش شما نشسته و داره براتون داستان رو تعریف می کنه. 
در حالی که شما دارید داستان رو می خونید، داستایوفسکی لحضاتی از قالب راوی قصه گو بیرون میاد و نظرات شخصی خودش رو توی کتاب بیان می کنه درست انگار یکی از دوستان در کنار شما نشسته و درحال گفتن داستانی هست که همین چند روز پیش اتفاق افتاده، اگر به متن های کتاب دقت کرده باشید شما همینطور که دارید متن رو می خونید رفته‌رفته کتاب از سوم شخص به سوی اول شخص می ره. 
میشه گفت داستایوفسکی یه ارتباط خیلی قوی میان شما، خودش و شخصیت های داستان می سازه. 

شخصیت پردازی های نویسنده هم واقعا جای تحسین داره، اونقدر رک و راست شخصیت رو در همان اول مسیر به شما معرفی می کنه که تا آخر داستان می دونید با چه کسی سر و کار دارید و کم‌کم به‌جای اینکه به داوری و فکر به اینکه این شخصیت دقیقا کیه و چه خصوصیاتی داره بپردازید، سعی می‌کنید بفهمید این شخصیت قراره چکاری بکنه و چه اتفاقی قراره براش بیفته. 

همین موضوع یک تعلیق شگفت‌انگیز در روند داستان به وجود آورده و باعث میشه هم کتاب از اون تم خسته کننده در بیاد و هم شما رو مجبور می کنه داستان رو تا آخر بخونید و اون عطش کنجکاوی رو از خودتون خلاص کنید. درواقع همون اول داستان شما می دونید قراره یه اتفاق رخ بده ولی چه اتفاقی؟ 


ایوان ایلیچ هنگامی که مست است و سرخوش ناگهان به فکر چیزی میفته که بتونه با اون جایگاه خودش رو میان قشر پایین محکم کنه و یا بقول خودش تسخیر قلب ها...!
وقتی ایوان ایلیج برای تظاهر وارد عروسی یکی از زیر دست های خودش می شه از همون اول بوی نقش بازی کردن و مصنوعی بودن اون همه رو می گیره و کم‌کم اتفاقات عجیبی رخ میده که باعث می شه غرور ایوان ایلیچ و جایگاه بالای اون میان مردم از بین بره و اون از ترس اینکه دیگه اون جایگاه قبلی رو بین مردم نداره خودش رو توی خونه حبس می کنه و بیرون نمیاد.
ولی در طرف دیگه داستان تمام بار اتفاقات رو کس دیگه ای به دوش می کشه!
بله قشر فقیر جامعه که برای خودکامگی و نقشه های شوم یک فرد همه چیز خودش رو از دست داده و در پایان داستان همه اتفاقاتی که برای ایوان ایلیج افتاده فدای قدرت و ثروت اون میشه و به فراموشی سپرده می شه ولی برای قشر فقیر هیچ گذشتی وجود نداره....
اخلاق و برابری و انسانیتی که در ایوان ایلیچ وجود داره فقط و فقط تظاهر و توهم است و در آخر کسی که گند زده و همه چیز رو شل گرفته دوباره هوشیار می شه و کار خود رو آغاز می کنه: «سختگیری، سختگیری و سختگیری» 
تاب نمی آوریم. 


یک اتفاق مسخره 
نویسنده: فیودور داستایوفسکی
برگردان: میترا نظریان 
- نشر ماهی -

 مرداد 1400
        

          اولین تجربم از آثار داستایوفسکی بود و بی نهایت لذت بردم به طوری که یک نفس خواندم. داستان روان و دارای پند های بسیاری هست. به خوبی شخصیت ها توضیح داده شدن و با یک پایان مناسب شیرینی کتاب بیشتر می‌شود و به فکر فرو می روید.