با تعریف زیاد رفتم سراغ کتاب با امید ان که تحلیلی است ولی متاسفانه نقل تاریخ است و جاهایی تشریح های زیادی بی فایده. کتاب اگر یک نقشه داشت ادم رو از گیجی توضیحات جغرافیایی خارج میکرد.
        

          دائرة المعارف کوفه‌ و کوفی شناسی
 
مطالعه کوفه از دو جهت برای ما بسیار حائز اهمیت هست، اول اینکه پایتخت حکومت شخصیت اول جهان تشیع و بستر بزرگترین تراژدی تاریخ تشیع یعنی فاجعه کربلا بوده، دوم اینکه کوفه مرکز تشیع آن‌ روزها بوده و صحابه خاص پیامبر (صلی الله علیه و آله) و عمده شیعیان و محبان امیرالمومنین در این شهر سکونت داشته‌اند.
به شدت کتاب کاملیه (از هر دو کتاب فارسی دیگر که در مورد کوفه نوشته شده‌ کامل‌تره، البته بعضی مطالب فرعی در آنها آمده که در این کتاب نیامده)، در واقع هر آن چیزی که لازم هست از این شهر مهم تاریخ جهان اسلام بدونید رو این در بر داره.
به نظرم خوندن این کتاب برای کسانی در زمینه تاریخ اسلام مطالعه دارند ضروری هست و نکات کلیدی (مثل موقعیت استراتژیک کوفه در جهان اسلام، ترکیب جمعیتی کوفه، شخصیت‌شناسی و جریان‌شناسی افراد تأثیرگذار کوفه ...) رو منتقل می‌کنه که به افزایش فهم و درک سایر کتب تاریخی کمک شایانی میکنه. 

متن در بعضی جاها خیلی روان و در بعضی جاها اندکی ثقیل است، با توجه به اینکه این کتاب بسط یافته پایان نامه کارشناسی ارشد ایشون هست و سال‌ها از نگارش قسمت عمده‌اش میگذره، بازنویسی یکدست میتونه متن کتاب رو بیش از پیش روان کنه.
 
مقدمه یا بهتر بگم مقدمه‌های کتاب حجم قابل توجهی از کتاب رو گرفته! قریب به ۱۰۰ صفحه! جا داشت مقدمه‌های خود مولف در چاپ‌های مختلف خلاصه و ادغام و همچنین نکات تکمیلی مقدمه ارزشمند پدر بزرگوارشون، (استاد علی دوانی) که به جهت تکمیل کاستی‌های کتاب نوشته شده در خود متن اعمال می‌شد.
        

          بسم الله

ابتدای کتاب تا اواسطش مطالب و نکات تاریخی خوبی داشت، البته جای تحلیل وقایع از چنین نویسنده ای انتظار می‌رفت که متاسفانه خیلی کم بود، از اواسط تا انتهای کتاب رفته رفته به شمار مطالبی که شاید میشد بصورت خلاصه تر بیان بشه و یا بیانش ضرورتی نداشت نوشته شده بود که خواننده را خسته میکرد.

اما  ۵۰ صفحه انتهایی کتاب که جمع بندی و نتیجه گیری رفتار اجتماعی کوفیان بود، دارای تحلیل خوب و عمیقی بود که پاسخ بسیاری از چراهای ما درباره عهدشکنی های مختلف مردم کوفه را به ما می دهد.
در نهایت علیرغم نقاط ضعف، نقاط قوت کتاب از لحاظ محتوایی می چربید و خداقوت میگم به دکتر رجبی دوانی بابت گردآوری این اثر مهم.
        

          ایام ماه محرم با گروه همخوانی کتاب در ایتا، میخوانم
لینک گروه
https://eitaa.com/joinchat/888013259Cfc35d1bafe
        

          کتاب فنی و تخصصی است، برای کسانی که میخوان از کوفه و تاریخ اسلام بیشتر از مشهورات بدانند
        

          کوفه و کوفیان در ذهن ما همیشه یادآور بی‌وفایی و خیانت پیشگی هستند. شهری که سه امام اول شیعیان را با خشونتی عجیب راند. شهری که شاهد نماد عدالت بود اما در طی تاریخ بزرگترین ظالمان هم بر مسندش تکیه زده‌اند.
قطعاً برای هر کس که نسبت به تاریخ اسلام و تشیع آگاهی و علاقه دارد سوالاتی راجع به کوفه پیش آمده: چرا امیرالمومنین(ع) پایتخت حکومتش را کوفه قرار داد؟
چرا بعد از سستی های فراوان کوفیان، امام حسن(ع) دوباره از آنها یاری خواست؟
و بزرگترین سوال اینکه چرا سیدالشهداء(ع) بعد از دو تجربه تلخ به دعوت کوفیان اعتنا کرد؟
این کتاب در پی حلاجی کوفه و مردمش است اما در این امر کاملا موفق نیست و این کار را ناتمام میگذارد.
شهر کوفه را به خوبی ترسیم می‌کند. تاریخش را از ابتدای شکل‌گیری در زمان عمر تا زمانی که همچنان شهری مهم بود، روایت می‌کند؛بافت جمعیتی شهر را رسم می‌کند و در نهایت شخصیت های مهم سیاسی، علمی و دینی آن را معرفی می‌کند.
این کتاب مشخصاً راجع به کوفه نگاشته شده است و از همین روی برخی اتفاقات نظیر وقایع کربلا و... را به صورت اجمالی بررسی کرده است و بیشتر بر روی چرایی وقوع این واقعه و چگونگی برخورد و رفتار کوفیان در وقایعی نظیر کربلا، متمرکز است.

«به طور خلاصه می‌توان گفت مردم کوفه با روشن‌بینی و سطح فکری بالاتر از مردم سایر نقاط اسلامی، در گرویدن به حق و پیکار بر ضد باطل، پیش قدم بودند؛ امّا از طرفی در حساس‌ترین مواقع با سست‌عنصری و مرعوب شدن در برابر طواغیت و زورمندان، به راحتی راه حقی را که انتخاب نموده بودند، رها می‌کردند و عقب می‌نشستند.»ص۵۲۷
        

          یکی از معدود کتاب‌هایی بود که با اشتیاق فراوان منتظر مطالعه‌اش بودم. اثری جامع در زمینه‌ی معرفی شهر کوفه در قرون نخستین اسلامی که با بهره‌گیری از منابع متعدد، اطلاعات را به شکلی شیوا، روان و تلخیص‌شده ارائه می‌دهد.

این کتاب منبعی بسیار مناسب برای علاقه‌مندان به تاریخ اسلام و خصوصاً تاریخ کوفه است. البته در برخی بخش‌ها وارد جزئیات و توضیحاتی مفصل شده که شاید برای خواننده‌ی عام چندان کاربردی نباشد. به‌نظرم اگر متن در برخی قسمت‌ها مختصرتر و جمع‌وجورتر تدوین می‌شد، برای مخاطبان عمومی قابل‌فهم‌تر و جذاب‌تر می‌بود.

این اثر بیشتر جنبه‌ی توصیفی دارد، پس انتظار تحلیل‌های عمیق نداشته باشید؛ هرچند نویسنده در بخش خاتمه، دیدگاه تحلیلی خود را ارائه کرده‌اند. با این حال، کتاب تصویری روشن از وضعیت سیاسی، فرهنگی و اجتماعی کوفه ارائه می‌دهد و اطلاعات ارزشمندی در اختیار خواننده قرار می‌دهد. پس از مطالعه، خواننده می‌تواند با توجه به فهم خود، به تحلیل شخصی از وقایعی چون بدعهدی مردم کوفه و عدم همراهی با امام زمان خویش در بزنگاه‌های تاریخی دست یابد.

مطالعه‌ی این کتاب را برای عبرت‌آموزی از تاریخ، به‌شدت توصیه می‌کنم.

در ادامه‌ی مطالعه، پیشنهاد می‌کنم حتماً بیانات  حضرت آقا در سال ۱۳۷۵ با فرماندهان سپاه و همچنین کتاب «آزمون خواص در حکومت اسلامی» نوشته‌ی آقای سلیمانی امیری را نیز بخوانید. این منابع تحلیل دقیقی از نقش خواص در حوادث تاریخی، به‌ویژه وقایع کوفه، ارائه می‌دهند و نشان می‌دهند که چگونه لغزش‌های خواص می‌تواند سرنوشت یک جامعه را دگرگون کند.