کتاب حاضر، جلد اول از مجموعه «تاریخ و فرهنگ گیلان» است که در آن به فرهنگ گیلکان پرداخته شده است. در جلد نخست این کتاب به بررسی تاریخ فرهنگ گیلان از سال های گذشته تا اکنون پرداخته شده است. بسیاری از پیشگامان فرهنگ گیلان که در این اثر معرفی شده اند، از کوشندگان دو جنبش عظیم اجتماعی تاریخ معاصر ایران یعنی جنبش مشروطه و جنگل بوده اند.