به نام او

صلحی که همه صلحها را بر باد داد یکی از بهترین کتابهای تاریخی ست که اخیرا خوانده ام.
یک کتاب بی نظیر در مورد برهه ای حساس که به طور باورنکردنی مغفول واقع شده است.

عنوان فرعی کتاب: "فروپاشی امپراتوری عثمانی و شکل گیری خاورمیانه جدید" گویای تمام چیزهایی که در رابطه با کتاب باید گفت، هست.
دیوید فرامکین نویسنده کتاب در بخشی از مقدمه کتاب میگوید: 《خاورمیانه ای که امروز در عنوانهای خبری نامش را میشنویم محصول تصمیمات متفقین در جنگ جهانی اول و پس از آن است... گزارش رسمی روسها و فرانسویها از عملکردشان در خاورمیانه در آن زمان طبعا جنبه تبلیغاتی داشت. گزارشهای انگلیسیها هم دور از حقیقیت بود... ولی در چند دهه اخیر حقیقت ذره ذره از پرده بیرون آمد و اینک، با گشایش بایگانیهای اسناد محرمانه و اوراق خصوصی، سرانجام بسان خورشیدی از پس ابر رخ نموده است. سال 1979 که کار تحقیق را شروع کردم، دیگر چنین به نظر میآمد که میتوان حقیقت ماجرا را باز گفت.》

کتاب دربردارند نکات ریز و درشتی از آغاز جنگ جهانی در 1914 تا فروپاشی کامل امپراتوری عثمانی در 1922 است. بازه ای که دقیقا در بردارنده اتفاقات و تحولات 100 سال گذشته است. تحولاتی که به نوعی مقدمه تمام اتفاقات و نابه سامانیهای 100 سال اخیر در خاورمیانه است. منطقه ای که تا پیش از جنگ جهانی اول چندین قرن در زیر لوای امپراتوری عثمانی از آرامشی نسبی برخوردار بود. و پس از آن روزی نرسید که روی آرامش به خود ببیند. دانستن این نکات برای مخاطبی که در مرکز این وقایع است ضروری ست. و تعجب آور است که چرا اینقدر دیر این کتاب ترجمه شده است (تاریخ نشر 1989 است).

اگر میخواهید از چگونگی تشکیل کشورهای منطقه مانند عربستان سعودی، ترکیه، عراق، اردن و... آگاه بشوید و یا از چگونگی تشکیل رژیم صهیونیستی اطلاع پیدا بکنید "صلحی که همه صلحها را بر باد داد" را از دست ندهید.
        

          کتابی شیوا جهت درک بهتر نحوه شکل گیری کشورهای خاورمیانه معاصر و پی بردن به علت به وجود آمدن خیلی از مشکلات سیاسی امروز این منطقه پرتنش
        

          تا بیش از نیمه کتاب را خواندم. سبک تازه آن در روایت تاریخ بسیار جذاب بود، با این حال مطالعه آن به صورت کتاب دیجیتال بسیار ملال آور شد. شاید وقتی دیگر توانستم از یک نسخه کاغذی کامل بخوانمش.
        

          پرداختن به جزئیات بسیار، روایت کردن موازی. اینها برای فردی که بلده تاریخ بخونه خیلی ارزشمنده. من حوصلم کم بود براش.
        

          خیلی خوب و روان بود. تصور نمی کردم کتابی با این جزئیات تاریخی بتواند انقدر پرکشش باشد.
        

          شکل امروزین خاورمیانه و مرزبندی کشورها نه حاصل تفاوت فرهنگه، نه تفاوت زبان و نه تفاوت تمدن؛ بلکه حاصل جنگی بین اروپایی‌هاست. کتاب «صلحی که همه‌ی صلح‌ها را بر باد داد» به اثرات جنگ جهانی اول بر خاومیانه می‌پردازه و بررسی می‌کنه که چطور صلح بین طرف‌های درگیر در این جنگ، اقدامات کمال مصطفی و ترکان عثمانی، قدرت‌طلبی آمریکا، کشورهای استقلال یافته‌ی عربی و روی کار آمدن رضا شاه بر چیزی که امروز در جهان شاهدش هستیم اثر گذاشت. 
این کتاب رو میشه به دو داستان تاریخی همگرا تقسیم کرد؛ یکی تقسیم شکلی ایده‌آل (برای انگلستان البته!) از مرزهای خاورمیانه که به معاهده‌ی سایکس-پیکو منجر شد، و دیگری داستان اجرای معاهده‌ی تقسیمات مرزی.
این دو داستان در نهایت منجر شدند به چیزی ما امروز پیرامون خودمون می‌بینیم؛ کشورهایی مثل عربستان، عراق، سوریه، فلسطین، اردن و... که به نظر نویسنده تبدیل به ملت نشدند.
این تقسیمات سودمحور و بی‌توجه به ترکیبات فرهنگی، قومی و تاریخی منطقه باعث درگیری‌های بسیاری شد که همچنان ادامه دارند؛ از تصفیه‌ی نژادی در ترکیه که باعث کوچ اجباری و حذف بسیاری از یونانی‌ها، ارمنی‌ها و... در این سرزمین شد تا درگیری‌های قومی در سوریه و عراق.

کتاب، بسیار جذابه. ترجمه‌ی خوبی داره و موضوع جالبی رو بررسی کرده. به نظرم یکی از بهترین پژوهش‌هاییه که میشه در زمینه‌ی شکل‌گیری خاورمیانه‌ی امروزین خوند.
        

          این کتاب، بسیار بیش‌تر از چیزی است که علی بندری در پادکست بی‌پلاس در موردش صحبت کرده است. برای من که نکات بسیار جذابی داشت، به‌ویژه در خصوص روابط قدرت‌های بزرگ استعمارگر و مناسبات‌شان با هم و متحدین و مخالفین‌شان در خاورمیانه. قطعاً فهم خاورمیانه‌ی امروز، در گرو فهم تحولاتی است که منجر به شکل‌گیری مرزهای امروزی آن شده؛ چیزی که این کتاب به خوبی آن را می‌کاود و تصویری جذاب و دقیق از آن پیشِ روی ما قرار می‌دهد. خواندن این کتاب را، به همه توصیه می‌کنم.
        

          ⭕کتاب شرح وقایعی است از جنوب غربی آسیا و مصر یا به اصطلاح خاورمیانه در حین جنگ جهانی اول و  بعد از آن
اینکه چطور بعد از شکست امپراتوری عثمانی در جنگ چطور بدون تقریبا هیچ مبنای عقلانی این امپراتوری تکه تکه شد و به شکل کشورهای مختلف بین بریتانیا و فرانسه تقسیم شد که باعث این همه جنگ و دعوا در این منطقه شده
در واقع به قول آرچیبالد ویول از فرماندهان نظامی بریتانیا ((در پاریس [مرکز مذاکرات صلح پس از جنگ جهانی اول به صلحی دست یافتند که همه ی صلح ها را بر باد داد))
جنگ جهانی اول اتفاقی که باعث به وجود آمدن غده ی چرکینی مثل اسرائیل شد (اعلام استقلال اسرائیل سال ۱۹۴۸ بود اما آغاز مهاجرت یهودیان به منطقه ی فلسطین از بعد جنگ جهانی اول آغاز شد).
.
⭕قسمت هایی از کتاب :
۱.وقایع سالهای ۱۹۱۴ تا ۱۹۲۲ گرچه مسئله ی خاورمیانه ایِ اروپا را حل کرد ، مسئله ای خاورمیانه ای برای خود خاورمیانه آفرید
۲.مسائلی که کیچنر(وزیر جنگ بریتانیا از ۱۹۱۴ تا ۱۹۱۶) و لوید جورج(نخست وزیر بریتانیا از ۱۹۱۶ تا ۱۹۲۲) و چرچیل به وجود آوردند اکنون در خیابان های ویران بیروت و کناره های دجله و فرات و سواحل رود اردن با اسلحه محک می خورند
۳.چرچیل به نمایندگان اعراب فلسطین گفت :
بدیهی است یهودیان پراکنده باید وطن و مرکزی ملی داشته باشند ... ما معتقدیم این کار به صلاح جهان است ، به صلاح قوم یهود است ... ، همینطور به صلاح عرب هایی که در فلسطین اند و ما مایلیم که بمانند؛ آنها هم از مزایا و پیشرفت صهیونیسم بهره مند خواهند شد.
        

          بسم الله الرحمن الرحیم 
۱- کتاب حوادث سال های ۱۹۱۴ تا ۱۹۲۲ ( البته با یک مرور گذشته و اندکی آنچه خواهید دید 😁) رو روایت میکنه که منجر به فروپاشی امپراتوری عثمانی و ایجاد خاورمیانه جدید شد. نحوه بیان مطالب کتاب این طور هست که نمیاد فقط از نگاه یک کشور مطالب رو بیان کنه بلکه در یک زمان میگه همزمان در انگلیس و عثمانی و فرانسه و آمریکا و ... در قبال یک موضوع مشخص چی گذشته که این مزیت این کتاب هست و قابلیت تحلیل رو میده.
۲- یک دغدغه ای که وجود داره این هست که مطالب یک کتاب چقدر نو و جدید هست و افراد حوصله خوندن مطالب تکراری رو ندارن. برای خود من ۹۹ درصد مطالب جدید بود و مفید و الان یک دید کلی دارم که به نظرم خیلی ارزشمند هست
۳- یه نکته آموزنده برای همه افراد که بعد از خوندن این کتاب آدم بهش میرسه پیچیدگی بیش از حد سیاست و مسائل کلان هست. متاسفانه امروز تو جامعه در همه گروه ها و تفکرات این مسئله خیلی رایج هست که خیلی راحت مسائل رو تحلیل میکنن و هر کسی مخالف اون ها نتیجه گرفته باشه رو ساده لوح و احمق میدونن‌. مثلا میگن آقا دیدی این ترامپ احمق این طوری کرد یا پوتین عقلش نرسید این کار رو کرد. چرا آقای روحانی و ظریف این کار رو کردن ، یا احمق اند یا خائن و .... . این مسئله ناشی از این هست که سیاست رو خیلی ساده پنداشتیم و با اطلاعات کم خودمان همه چیز رو تحلیل میکنیم و مخالف تحلیل خود رو احمق و خائن میدونیم. به نظرم آدم عاقل بعد از خوندن این کتاب یکم ترمزش کشیده میشه و محتاط تر میشه که خیلی هم خوبه
۴- یک نکته خوب دیگه که از کتاب برداشت میشه این هست که ابرقدرت ها و کشور های بزرگ هم اشتباه میکنن و لزوما همیشه به خواسته هاشون نمیرسن. متاسفانه الان در همه گروه های سیاسی چه انقلابی و ضد انقلاب این تفکر هست که همه چیز دست ابرقدرت ها و فراماسون ها و .. هست و هر اتفاقی میفته کار اون هاست و ما هیچ کاری نمیتونیم در مخالفت اون ها انجام بدیم. حالا من مثال های یک گروه رو میزنم. انقلاب اسلامی که پیروز شد نمیتونستن باور کنن مخالف خواسته آمریکا کاری انجام شده. حادثه طبس رو باور نکردن. دفاع مقدس رو هم باور نکردن. شکست داعش رو هم باور نکردن. هر چی بگی آقا ما میدونیم اونا چقدر قدرتمند هستند و به بسیاری از هدف هاشون هم میرسن ولی هست جاهایی هم که اشتباه محاسباتی دارن و شکست میخورن. 
حالا علاوه بر مسائل معنوی که کمک ما هست اگر ما هم محاسبات دقیقی مثل اون ها داشته باشیم میتونیم اون ها رو شکست بدیم. تو این کتاب پر است از جاهایی که محاسبات ابرقدرت ها غلط از آب در اومده اونم در مقابل گروه های بسیار بسیار کوچک.
۵- بزرگ ترین عیب کتاب از نظر من این هست که بالاتر از درصدی که به نظرم معقول هست مسائل رو شانسی و از روی اتفاق دونسته. دو حالت بیشتر نداره یا از عمد این کار رو کرده با یه هدف خاص یا واقعا تحلیلی برای اون حادثه نداشته.  تو کتاب پر است از این کلمات   به طور اتفاقی ، از قضا و ..... حالا من اینجا رو یکم اغراق میکنم ولی واقعا رو مخ بود. از قضا فرمانده یک دفعه تصمیم گفت عقب نشینی کنه در حالیکه اگه ۵ دقیقه بیشتر وایساده بود امپراتوری عثمانی سقوط می‌کرد. از قضا وزیر جنگ به گزارش هواشناسی توجه نکرد و از قضا کشتی ش خورد به یه مین و مرد. به طور اتفاقی مأمور انگلیس حرف یک عرب هیچ کاره را باور کرد و بعد این باور به کل بریتانیا رفت و همه باور کردند و بر اساس اون جنگ ها راه انداختند. نخست وزیر فرانسه مردی ساده لوح و منفعل بود در نتیجه  انگلیس گولش زد و مرز ها رو جا به جا کرد. و کلی از این مثال ها که رو مخ بود. من منکر دخیل بودن اتفاق و شانس تو تاریخ نیستم ولی از اون حدی که من قائلم ایشون بیشتر حوادث رو به شانس و .. مربوط کرد.
        

          عنوان کتاب اساسا رویکرد و ایده اصلی کتاب را فاش می‌کند، اما چیزی که برای من جالب است، و در قسمت‌هایی که نویسنده در مورد ایران صحبت کرده بیشتر نمایان می‌شود، احتمالا یه این دلیل که خواننده ایرانی کتاب هستم، این است که حتی در نقد عملکرد دولت‌های اروپایی و مشخصا بریتانیا در خصوص تغییرات تنش‌زای خاورمیانه بعد از جنگ جهانی اول،  نویسنده نمی‌تواند رویکرد استکباری خود را نسبت به کشورها و مردمانی که در مورد آنها صحبت می‌کند کنار بگذارد.  گویی آنچه از آن سخن می‌گوید نه مردمانی با گوشت و پوست و استخوان و نه کشورهایی با میراث و تمدنی  پیش از ورود مستکبران، که قطعات پازل هستند که گاهی به اشتباه کنار هم قرار گرفته‌اند، جایی بیرون از جهان، جایی غیر از "غرب".
        

          تخیل نویسنده قابل ستایشه!
        

          تا به حال به چرایی شباهت پرچم‌هاي کشورهای عراق و سوریه و فلسطین و امارات و اردن و کویت فکر کردید؟ این کتاب رو بخونید تا بفهمید چرا هنوز مفهوم ملت در مورد بعضی از این کشورها صدق نمی‌کند. مرزهایی که در تعیین آن، ملت‌ها هیچ نقشی نداشتند! 
        

          «خواندنی،جذاب،مهم»
بعد از جنگی که به همه ی جنگ ها پایان داد، ظاهرا در پاریس به صلحی دست یافتند که همه ی صلح ها را بر باد داد...
                                                                                                           آرچیبالد ویول
.
کتاب به غایت ارزشمند و خواندنی دیوید فرامکین از بهترین و شیرین ترین تجربه های مطالعاتی بود که در مورد تاریخ جهان خواندم.فرامکین در این کتاب با ذکر جزئیات خواندنی و نه حوصله بر،روند پیدایش خاورمیانه فعلی و جدید رو طوری بیان میکنه که خواننده اثر به هیچ وجه خسته نمیشه و در طول مطالعه این کتاب 550 صفحه ای به بسیاری از سوالات و مجهولات ذهنی خودش در مورد موضوع مد نظر دست پیدا می‌کنه.امپراتوری عثمانی که روزی اقتدار مثال زدنی در دنیا داشت و قرن ها تاخت و تاز میکرد در بازه زمانی مورد بررسی کتاب یعنی کمی قبل از آغاز جنگ جهانی اول تا سال 1922 که جنگ بزرگ یا همون جنگ جهانی اول چند سالی میشه تموم شده،نفس های آخر خودش رو میکشه و فرامکین با توضیحات مفصل و البته موثق  نشون میده که چه اتفاقاتی میفته که این امپراتوری توسط بریتانیا و سایر متفقین هم چون گوشت تکه تکه بریده و تجزیه میشه ودر واقع کشورهای فعلی و مرزهای فعلی کشورهای خاورمیانه ماحصل این تقسیم اراضی است که حدود صد سال گذشته انجام شده.ایده حضور یهودیان در کشور فلسطین،جداسازی اردن از فلسطین و تبدیلش به کشوری مستقل،وضعیت عراقی که بین النهرین نام داشت و سپس تبدیل به عراق شد،اردن،عربستان،قیام لارنس عربیا(که فیلم بسیار معروفی ازش ساخته شده)، قیام های مختلفی که به سرکردگی کشورهای متفقین به ویژه با محوریت انگلستان انجام شده،روند جنگ جهانی اول و اینکه چه طور پای امپراتوری عثمانی به این جنگ باز شد،چه مواضعی اتخاذ کرد و چه گروهی آن زمان قدرت رو در دست داشتند، بخشی مهم و خواندنی از این کتاب ارزشمند رو تشکیل میده.
توافق نامه های کشورهای مختلف و سیاسیون کشورهای درگیر جنگ از دیگر مباحثی است که در کتاب بهش اشاره میشه .تغییر سیاسیون کشورهای درگیر جنگ که باعث میشه سیاست های جنگی کشورهای بعضا دچار تغییراتی بشه و حتی دوست های زمان جنگ به دشمنان زمان صلح تبدیل بشند!اشاره ای به قدرت گرفتن فاشیست در ایتالیا و به قدرت رسیدن موسولینی و همچنین اتفاقات مربوط به انقلاب اکتبر 1917 شوروی و مواضع لنین و اقدامات او در مرزهای جنوبی و سرکوب قیام های مختلف از بحث های اشاره شده در کتابه.
در کتاب چند شخصیت کلیدی داریم که یکی از آنها فرد کیس و باهوش و حیله گری چون چرچیل هست که سمت های مختلف او رو در بازه زمانی و نقش و تاثیری که او در روند جنگ و بعد از جنگ و تاسیس مرزهای کنونی کشورها داره به خوبی توضیح داده میشه.به طور کلی کشور انگلستان اصلی ترین و مورد بحث ترین کشور در موضوعات مطرح شده در کتابه.
در چند قسمت توضیح داده میشه که عدم شناخت کافی انگلستان از کشورهای خاورمیانه منجر به اتخاذ تصمیمات غلطی از جانب سیاسیون و نظامیون این کشور میشه یا  در مساله عربستان که ابن سعود،امیر نجد با پشتوانه تفکرات وهابیت چه طور هوشمندانه قیامی علیه حسین،امیر حجاز که مورد حمایت انگلستان بود قیام میکنه و به برتری میرسه و هیچ کاری هم از دست انگلستان بر نمیاد.
حسن ختام این معرفی یک بریده از کتاب باشه که به نوعی خلاصه ایست از مطالب کتاب، بریده اول:
«حالا بخش عربی امپراتوری عثمانی شکل جدیدی پیدا کرده بود.دیگر ترک ها بر ان حکومت نداشتند.در شرق، جمعیت های کرد،سنی،شیعه و یهودی در کشور جدیدی به نام عراق به ریاست ملک زاده ای عرب گرد آمده بودند.عراق به ظاهر کشوری مستقل بود اما بریتانیا آن را تح الحمایه ی خودش میدانست.سوریه و لبنان که بسیار بزرگ تر از پیش شده بودند تحت حاکمیت فرانسه قرار داشتند.کشور جدید عربی که بعدها اردن نام گرفت از قلمرو فلسطین تراشیده شد.غرب رود اردن نیز به فلسطینی بدل گشت که بعدها وطن ملت یهود را در بر میگرفت.»
        

          کتاب به موضوع بسیار مهمی پرداخته است، آن هم جگر زلیخا کردن غرب آسیا! که ایران هم نقش خاص خودش را داشت؛ ژاندارمر منطقه!
مصائب امروز کشور هایی مانند عراق، آذربایجان، ارمنستان، ترکیه، سوریه، سعودی، لبنان، فلسطین همه و همه بر می گردد به مرثیه حماقت مردم و  دیاثت سردمداران غرب آسیا!
        

          اثر حاضر کتابی دیگر در مورد جنگ جهانی اول است. همیشه کتاب‌ها و فیلم‌هایی که مضمون جنگ جهانی را دارند برای علاقه مندانشان جذابیتی متفاوت دارد. نویسنده عنوان کتاب را کنایه ای انتخاب کرده است. کنایه ای به جنگ جهانی اول و معاهده ی پاریس. چرا که از جنگ جهانی اینگونه یاد می‌شود که جنگی است برای پایان تمام جنگ ها. آنان که جهان آرمانی خود را در گرو عبور از این جنگ می‌دیدند تصورش را هم نمی‌کردند که تنها بیست سال بعد نواده ی شوم این نبرد عالم گیر و ویرانگر نیز از راه برسد. و گویا نمی‌دانستند که هیچ جنگی نمی‌تواند ضامن تمام شدن جنگ های بشریت شود. درون مایه اصلی کتاب در مورد چگونگی فروپاشی امپراطوری عثمانی و نحوه ی شکل گیری خاورمیانه امروزی است. این کتاب آکنده از بصیرت های تاریخی بسیاری خصوصا در آستانه ی جنگ جهانی اول است. لازم به ذکر است جایی که امروز به نام خاورمیانه است از سوی اکثر اندیشمندان و تاریخ نگاران به عنوان گهواره ی تمدن و پایه ریزی اولین حکومت ها و امپراطوری ها شناخته شده است. آیا علاقه مند به تاریخ و مسائل جنگ جهانی هستید این کتاب پیشنهاد من به شماست.


        

          مطالعه این کتاب ضرورت است.
        

          به تمام کسانی که میخواهند ادراکی از خاورمیانه امروز داشته باشند توصیه به خواندن میکنم
        

          کمتر کسی پیدا میشود که از خواندن این کتاب شگفت زده نشود چرا  که با شاهکاری مواجه میشود که پیش از این شاید هیچگاه با آن برخورد نداشته است. جزئیات ریز تاریخی چنان جذاب ارائه میشود که نمیتوان کتاب را زمین گذاشت
 و کلیت فرم روایت نویسنده نیز یک سیر منظومه ای را در مورد اتفاقات ابتدای قرن بیستم به تصویر میکشد. سیری که در آن روایت صلحی است که همه‌ی صلح ها را بر باد داد...
        

          کتاب خوب "صلحی که همه صلح‌ها را بر باد داد" رو به توصیه علی بندری عزیز خوندم. مهم‌ترین و اثرگذارترین پادکستر ایرانی که واقعا در دانش و روایتگری رقيب نداره.
کتابی که به ما می‌گه مرزهای امروزی در خاورميانه، تنش‌های بی‌پایان اعراب با اسرائیل و هر آن‌چیزی که جزو مصائب خاورميانه به حساب میاد از کجا ریشه گرفته.
دونستن اینکه اروپاییان برای سرنوشت چندین و چند نسل از مردمی کیلومترها دورتر از محل زندگیشون تصمیم گرفتن و به تبع اون سلسله اتفاق‌های تلخی رقم خورده که حتی بعضا در سال‌های اخیر هم ملموس هستش میتونه برای علاقه‌مندان به تاریخ و دیپلماسی جالب توجه باشه.
        

          درباره‌ی این است که چطور خیالات و تصورات و «نظر»هایی که سیاستمداران درباره‌ی دنیا دارند به ترتیبات دنیا شکل داده‌اند. به اینکه چطور ابتکارات فردی در شکل‌گیری مرزهای ملی موثر بوده است. 
چطور خیال اینکه یهودیان در پس پرده قدرت دارند و مشغول توطئه‌چینی هستند باعث شد سران دنیا حاضر به امتیازدهی به آن‌ها شوند و امکان تشکیل کشوری مستقل را برای آن‌ها فراهم کنند. 
چطور نظام بوروکراتیک می‌تواند جزیره‌وار باشد و هر بخشی با بخش دیگر در تقابل قرار بگیرد. چطور دولت استعماری بریتانیا در هند حکومت مستقلی بوده و نظرات خودش را اعمال می‌کرده، و همین‌طور حکومت بریتانیایی مصر. و در این بین اشاره می‌کند به نظام فشل اطلاعاتی‌ای که مخارج سنگینی بر دوش بریتانیا می‌گذاشت تا از شریف حسین (شریف مکه) و پسرانش حمایت کند، یعنی فیصل (کسی که در نهایت شاه کشور تازه‌شکل‌گرفته‌ی عراق می‌شود، و به‌نظرم بعداً عبدالکریم قاسم او را می‌کشد) و عبدالله (احتمالاً پدربزرگ عبدالله اردنی فعلی، شاه اردن)؛ درحالی‌که در آخر رقیب او، یعنی ابن‌سعود، بر کشور تازه‌شکل‌گرفته‌ی عربستان حاکم می‌شود. 
فصلی گذرا در اواخر کتاب به ایران می‌پردازد و حاشیه‌ای‌بودن ایران را در آن دوران جنگ جهانی اول به رخ ما می‌کشد. در یکی دو پاراگراف به برکشیدن رضاخان توسط انگلیسی‌ها اشاره می‌کند.