شخصیت‌پردازی در رمان به قدری عالی است که نمی‌شود عاشق راوی نشد. نمی‌شود هوش سرشار نویسنده را تحسین نکرد. داستان به شکل خطی روایت نمی‌شود. فضاسازی و صحنه‌پردازی‌ها بسیار هنرمندانه است به طوریکه خواننده خود را در طبقه ششم ساختمان اریک امانوئل اشمیت می‌بیند و تمام ساکنان آن طبقه را هم اگر ببیند می‌شناسد. هم طنز دارد و هم غم. حس غربت و مشکلات مهاجرت بدون هیچ اشاره مستقیمی به تمامی منتقل می‌شود. قلم رضا قاسمی به گونه‌ای است که وقتی رمان تمام می‌شود می‌خواهی حداقل یک بار دیگر بخوانیش. چون قطعا نکات زیادی بوده که در خوانش اول از چشمت دور مانده. هرچه با اطلاعات‌تر باشی برداشتت از رمان هم بیشتر می‌شود.
          

            سانتاگ در در مقاله‌اش با عنوان «هنرمند به مثابه رنجبر نمونه‌وار» توضیح می‌دهد که دلیل ما برای خواندن یادداشت‌های یک نویسنده، چیزی جز این نیست که می‌خواهیم با روح او، بدون واسطه و مرزی ارتباط برقرار کنیم. چرا که در این یادداشت‌ها با نویسنده به شکل اول شخص مواجه می‌شویم؛ با من پنهان در پس صورتک‌ من‌هایی که در آثار نویسنده وجود دارند. این مسئله کاملا درست است. سانتاگ این موضوع را نیز بیان می‌کند که حتی اگر نویسنده در رمانش از زبان اول شخص نوشته باشد نیز، باز هم پرده‌ای بین خود حقیقی‌اش با مخاطب وجود دارد.
اما با این وجود در رمان «همنوایی شبانه ارکستر چوب‌ها» نویسنده سعی خود را کرده تا خود را برای مخاطب عریان کند، نه تنها برای مخاطب که برای خودش! قاسمی گویی سعی داشته حتی خود مولفش نیز، من حقیقی خودش را ببیند و روایت کند؛ انگار که او خود نیز یکی از مخاطبین باشد. داستان او به دور از هر گونه تصنع و نقابی روایت می‌شود و انگار که یادداشت‌های نویسنده را در قالب رمان و لابه‌لای داستانی که جریان دارد می‌خوانیم و احساس قرابت می‌کنیم. البته این فقط مربوط به روایت از زاویه دید اول شخص نیست، بلکه دلالت‌های دیگری دارد که مخاطب با «من» جاری در داستان همذات‌پنداری کند و او را بشناسد.
اما این «من» جاری در داستان کیست؟ مرد مهاجری که در ساختمانی شش طبقه‌ای با  همسایه‌های خود زندگی می‌کند. اما چه زندگی کردنی؟ او مدام در گذشته‌های خود گم می‌شود و شاید همین مرور گذشته مخاطب را از شناخت جهان غرب ( در واقع جهانی که شخصیت اصلی داستان در آن ساکن است.) دور می‌کند. این نوع از روایت در رمان «آینه‌های دردار» هوشنگ گلشیری نیز اتفاق می‌افتد و علیرغم تحسین‌هایی که رمان «همنوایی شبانه ارکستر چوب‌ها» گرفته است، باید توجه کرد که این اتفاق پیش‌تر نیز در رمان بزرگان ادب فارسی افتاده است. 
و اما داستان حول محور ساکنین طبقه ششم ساختمان می‌گذرد. انسان‌هایی عجیب و مرموز که از یکدیگر خوف دارند و مدام فال گوش یکدیگر می‌ایستند. شخصیت‌های داستان، بعضی همین انسان‌های حقیقی اما مرموز هستند و بعضی مثل فاوست که در اتاق راوی در حال اعتراف‌گیری از اوست، از دل متون دینی بیرون آمده‌اند. و نکته بسیار بسیار مهم در مورد شخصیت‌ها این است که نباید آن‌ها را  تیپ دانست؛ مفهوم‌اند و با نظر به اینکه هر کدام از این آدم‌ها در تلاش برای رساندن چه مفهومی هستند، می‌توان معنای داستان را فهمید. در واقع همین برخورد‌ها و مواجه مفاهیمی که در قالب شخصیت‌ها در داستان حضور دارند، اثر را جذاب می‌کند.
به بیانی دیگر، می‌توان گفت تمام شخصیت‌های حاضر در داستان یکی از ابعاد هویتی و روحی راوی را نمایان می‌کنند و انگار همه یک نفر هستند. از این روست که در اول متن اشاره شد که قاسمی خود را در این اثر عریان کرده است. در واقع او خود را تکه تکه کرده و به مخاطب عرضه کرده تا فهم دقیق‌تری از او دست بدهد. رمان یک شخصیت اصلی دارد و باقی شخصیت‌ها در واقع خرده شخصیت‌هایی هستند که شخصیت اصلی رمان را کامل می‌کنند و او را جز به جز به مخاطب می‌شناسانند. همان طور که قاسمی خود از بیان راوی (شخصیت اصلی داستان) بیان می‌کند که : « تعداد شخصیت‌های من بی‌نهایت بود. من سایه‌ای بودم که نمی‌توانست قائم به ذات باشد. پس دائم باید به شخصیت کسی قائم می‌شدم. دامنه انتخاب هم بی‌نهایت بود. » 
ما می‌بینیم که راوی داستان به بیماری‌های روحی روانی متعددی از جمله پارانویا دچار است و با توجه به افکار او و غوطه‌ور بودنش در گذشته، در می‌یابیم که او از قشر روشنفکر بوده است. چرا که روشنفکران هستند که با زیست در جهان سوم بسیار محتمل‌تر است که دچار چنین بیماری‌های روحی روانی بشوند. چرا که روشنفکران همیشه در تلاطم میان آموزه‌های سنتی و ایدئولوژی‌های مدرن هستند و ذهنشان مستعد پذیرفتن چنین بیماری‌هایی هست. 
آنچه در رمان قاسمی، درباره شخصیت اصلی قابل توجه است این است که او  نگاهی به راوی رمان «بوف کور» اثر صادق هدایت نیز داشته است و مخاطب شباهت‌ها میان‌ آن‌ها را متوجه می‌شود. چرا که راوی این رمان نیز مانند شخصیت اصلی بوف کور فردی غمگین است که به فلسفه زندگی بدبین است و باز مانند راوی بوف کور که به زن اثیری (معشوقه‌اش) نمی‌رسد. می‌بیینم که راوی «همنوایی شبانه ارکستر چوب‌ها» نیز عاشق رعنا است و به او نمی‌رسد. 
قاسمی حتی تا حدی تحت تاثیر صادق چوبک نیز بوده است و هر چند تلاش کرده تا فضای شهری_ساختمانی را به تصویر بکشد اما شاید چندان خوب عمل نکرده است و مخاطب با فضای غرب آشنا نمی‌شود و داستان فقط در ساختمانی شش طبقه‌ای شکل می‌گیرد و این ابدا ایراد به حساب نمی‌آید. کاری که چوبک در «سنگ صبور» انجام داد و مخاطب را به خانه‌ای با اتاق‌های اجاره‌ای می‌برد.
قاسمی به بسیار از بزرگان رمان‌نویسی از جمله گلشیری و چوبک و هدایت برای به نگارش درآوردن این داستان نظر داشته است، پس چندان دور از انتظار نیست که رمان بسیار خوبی از آب دربیاید.


          

            کتاب ضعیف شروع شد، قدری در میانه اوج گرفت و با صورت به زمین خورد!! ظرافت هایی در میانه داستان آدم رو به وجد می آورد ولی باز بلاتکلیفی و پادرهوایی متن از جای دیگه بیرون می زد. یک نکته جالب ولی شخصیت سید بود که عجیب متجانس بود: از طرفی چهره مظلوم و معصوم او در ابتدای داستان و بعد تغییر چهره به شخصی که از تمامی ابزارهایش استفاده تا هر روز دامنه استیلایش را زیاد کنه. شخصیتی بسیار خواندنی از آب در اومده بود. یا تلاش هایی که برای توضیح نسبت انسان با حافظه بیان شده و ... . ولی به هر حال نوشته دل انگیزی نبود.
          

            هم‌نوایی شبانه‌ی ارکستر چوب‌های رضا قاسمی رمانی است مدرن با فضایی وهم‌انگیز که وقتی برای اولین بار چاپ شد توجه منتدقان و جوایز ادبی را به خود جلب کرد. وقایع این رمان در یک پانسیون مهاجرنشین در فرانسه می‌گذرد. این رمان قبلاً به همت ناشران دیگر در ایران به چاپ رسیده بود، اما ناشر فعلی آن نیلوفر است. 


ماه‌نامه‌ی شهر کتاب، شماره‌ی هشتم، سال ۱۳۹۵.
          

            «
- تو اینجا کسی به نام مهدی میشناسی؟
- اینجا هرکسی چند اسم دارد. من اسمم علی است، اما قبلاً حیدر صدایم می‌کردند. یک وقتی هم مجید.
بعد با لبخندی شرماگین اضافه کرد: «پیش از انشعاب، البته. کلانتر اسمش مجید است، اما حسین هم صدایش می‌کنند. یک اسم دیگرش هم محسن است. تقی، که قبلاً جای تو می‌نشست، هم علی صدایش می‌کردند، هم محمد. پروفت را نمی‌شناسم. همین‌قدر می‌دانم که اسمش حسن است. فریدون را هم یکی دو بار دیدم که مرتضی صدایش می‌کردند. سید هم یک وقتی اسم مستعارش کوروش بود. اما مهدی... نه، کسی را به این اسم نمی‌شناسم.»
سرم به دوّار افتاد. طبقه‌ی ششم ساختمانِ اریک فرانسوا اشمیت، که تعدادِ ساکنانش ناگهان چندبرابر شده بود، غرق در ازدحامِ افراد ناشناسی بود که همگی چهره‌ای شبیه هم داشتند. 
»
          

            رمان همنوایی شبانه ارکستر چوب ها نوشته رضا قاسمی کتابی در سبک پست مدرن و سورئال است. و به زندگی یک ایرانی مهاجر در فرانسه می‌پردازد که در ساختمانی ساکن است که اکثر همسایه های آن طبقه ایرانی هستند. و در کتاب به زندگی ایرانیان مهاجر پرداخته شده است. یدالله داری مشکلات روحی روانی از گذشته (زمان سکونت در ایران) است که با مهاجرت نه تنها بهبود نیافته که مشکلات او عمیق تر نیز شده او به مالیخولیا دچار است و به شدت احساس پوچی می‌کند. او رمانی را در گذشته به نگارش درآورده که بعد از مدتی می‌بیند رمان و زندگی او در یک مسیر قرار گرفته اند او تلاش می‌کند با تحریف رمان آینده را تغییر دهد که موفق نمی‌شود.
روایت این داستان توسط یدالله با توجه به بیماری های روانی او دچار گسستگی های بسیاری است که ناشی از بیماری روانی اوست.
بخشی از کتاب رو در پایین تر برای شما میارم (البته این بخش شامل همه نمی‌شود)
تاریخچه اختراع زن مدرن ایرانی بی شباهت به تاریخچه اختراع اتومبیل نیست.با این تفاوت که اتومبیل کالسکه ای بود که اول محتوایش عوض شده بود(یعنی اسبهایش را برداشته و به جای آن موتور گذاشته بودند) و بعد کم کم شکلش متناسب این محتوا شده بود و زن مدرن ایرانی اول شکلش عوض شده بود و بعد ، که به دنبال محتوای مناسبی افتاده بود کار بیخ پیدا کرده بود.(اختراع زن سنتی هم ، که بعدها به همین شیوه صورت گرفت٬کارش بیخ کمتری پیدا نکرد).این طور بود که هر کس به تناسب امکانات و ذائقه شخصی٬از ذهنیت زن سنتی و مطالبات زن مدرن٬ترکیبی ساخته بود که دامنه تغییراتش٬گاه از چادر بود تا مینی ژوپ.می خواست در همه تصمیمها شریک باشد اما همه مسئولیتها را از مردش می خواست٬ میخواست شخصیتش در نظر دیگران جلوه کند نه جنسیتش٬اما با جاذبه های زنانه اش به میدان می امد٬مینی ژوپ می پوشید تا پاهایش را به نمایش بگذارد اما اگر کسی چیزی به او می گفت از بی چشم و رویی مردم شکایت می کرد٬طالب شرکت پایاپای مرد در امور خانه بود اما در همین حال مردی را که به این اشتراک تن می داد ضعیف و بی شخصیت قلمداد می کرد٬خواستار اظهار نظر در مباحث جدی بود اما برای داشتن یک نقطه نظر جدی کوشش نمی کرد٬از زندگی زناشویی اش ناراضی بود٬اما نه شهامت جدا شدن داشت نه خیانت.به برابری جنسی و ارضای متقابل اعتقاد داشت٬اما وقتی کار به جدایی می کشید٬به جوانی اش که بی خود و بی جهت پای دیگری حرام شده بود تاسف می خورد .
          

            این چه ژستیه که بین نویسنده های ایرانی وجود داره؟
طرف فکر می کنه هرچی گنگ تر، چرک تر و پراکنده تر بنویسه خفن تره.
 به خدا با این کارها خفن نمیشی. فقط ثابت می کنی سبک ها رو نمیشناسی بلکه یه چیزی ازشون شنیدی و داری زور میزنی تقلید کنی.
          

            بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم 
📚📚📚
همنوایی شبانه ارکستر چوبها کتاب تازه‌چاپی نیست و سال‌ها بود دلم می‌خواست بخونم. اسمش جادویی در خودش داشت که من رو جذب می‌کرد. اما اظهارنظرهای بعضا منفی بین من و این جادو فاصله می‌انداخت. در نهایت از بین کتاب‌های دست دوم مرکز تبادل کتاب برش داشتم. گفتم هر چه بادا باد. یا می‌خونم و خوشم میاد یا بعد خوندن برمی‌گردونم همین‌جا و میره تو قفسه فروش. اما بعد خوندن متوجه شدم چرا اکثرا کتاب رو دوست نداشتن.
😒😒
راوی کتاب، یدالله یه ایرانی مهاجر در فرانسه است. اون مدت‌هاست به پوچی رسیده و در سرگردانی خودش دست و پا می‌زنه. دوستان و همسایه‌هاش در طبقه ششم زیر شیروانی آپارتمانی قدیمی هم اکثرا ایرانی‌هایی هستند جدا شده از ریشه اصلی و ریشه‌نداده در خاک جدید. هر کدوم این افراد با راه و روش خودش در حال گذران زندگیه. انواع مشکلات روانی و خلاف در این‌ جمع مهاجر دیده میشه. بعضی از اونها به مالیخولیا دچارند و خطرناک هستن. همراهی با این همه سرگردانی و دیوانگی و بعضا توحش سخته.
🤕🤕
رضا قاسمی، رمان‌نویس و موسیقیدان ایرانی که خودش ساکن آمریکاست این رمان رو سال ۱۹۹۶ و در قالب سوررئال نوشته. حس و حال مهاجران سرگردان و فراری و تبعیدی در این کتاب به زیبایی بیان شده. کتاب پر از غمه اما غمگین نیست. شاید چون شخصیت‌ها با غم و بدبختی خودشون کنار اومدن و نسبت بهش بی‌خیال هستن. از گذشته و حال و آینده راوی در فصل‌های مختلف و طی رفت و برگشت‌های مداوم باخبر میشیم. افکار مالیخولیایی و بدون ترتیب اون رو هم میخونیم و گاه گم می‌کنیم که ماجرا چی بود و از کجا شروع شد. همین‌ها باعث میشه خوندن کتاب کار سختی به نظر بیاد. شاید حتی لازم باشه یک بار از اول خوند؛ شاید هم نه. 
📖📖
در هرحال برخلاف خیلی‌ها که گفتن کتاب به دردنخوریه، من توصیه می‌کنم؛ البته به شرطی که اهل خوندن داستان‌های سوررئال باشید. در نهایت این کتاب با احترام رفت تو جعبه کتاب‌های خوانده‌شده و از دایره کتاب‌هام خارج نمیشه!
          

            بخشی از کتاب : به او خیره شدم از همه وجودش چیزی در هوا منتشر میشد که به من میگفت او کسی است از جنس حضور من . پرش های خفیف و گاه گاهیه لب ِ بالایی اش از رنجی خبر میداد که در حجم جثه اش نمی گنجید و لبپر می زد ....
عجب توصیفی ، این کتاب یک درس بزرگ برای خودنوشت نویسی هستش ،چهل صفحه اول کتاب خیلی برام گنگ و نامفهوم بود اما در ادامه آرام آرام در داستان غرق شدم . 
البته این نکته رو هم بگم که پراکنده گویی کتاب فهم اون رو بسیار مشکل کرده بود و خوانش آن تمرکز بالایی میخواست .
          

            کتاب عیدیِ دوستی بود به من. دوسال طول کشید تا به سراغ این کتاب بروم. کتاب بر بیان احوالات درونی نویسنده متمرکز است. خطی نبودن داستان و زبان آشفتهٔ کتاب، خواندنش را کمی دشوار کرد. از صفحه‌های کمی کیفور شدم و با صفحه‌های زیادتری از  خواندن کتاب پشیمان. هنوز نمیدانم که بد بود یا نه. شاید بدک نبود.
          

            فضای کتاب تاریکه. شخصیت اصلی هم. ولی تو این کتاب هم یه زندگیه.
یه نوع فهمیدن زندگی. یه نوع درک از اینکه بقیه چطور زنده ان.
شناور بودن فضای داستان شما رو به این نتیجه می رسونه که لزوما هر داستانی خط یک راست نیست که بفهمی آهان؛ پس این عین...عین نیست!
من این شناوری رو دوست دارم. چون سبک نویی از فهمه.
اما همه پسند نیست قطعا؛ و اصلا هم برای قپی اومدن اینکه فقط کتابخون های خفن کتاب رو دوست دارن اینو نگفتم! ممکنه یه آدم اولین بارشه کتاب می خونه و این کتاب شبیه فهم اون از زندگی باشه.
بستگی به شما داره؛ نه حجم کتابایی که تموم کردین!
          

            رمان‌هایی که ضرباهنگ کندی دارند و از لحاظ زمان و نثر پیچیده هستند نیاز به آمادگی ذهنی زیادی داره... یعنی یک ذهن یک مقدار آرام گرفته می‌خواد تا بتونی در آرامش پازل رو تو ذهنت حل کنی... و البته در نشست‌های کمتری بتونی کتاب رو به اتمام برسونی، قبل از اینکه رشته‌ی داستان از دستت رها بشه. اما متأسفانه من چنین شرایطی نداشتم... به تناسب روزهای پیچیده‌ای که همه‌‌ی ما این روزها تو ایران داریم، من هم با ذهنی مشغول کتاب رو شروع کردم. البته هیچ تصوری از اینکه کتاب به این صورت نوشته شده نداشتم و ناخوداگاه فکر می‌کردم کتاب باید شکلی رئالیستی‌تر داشته باشه. همه‌ی این‌ها رو گفتم که بگم نصف اول رمان طول کشید تا ذهن من تونست خودش رو با نحوه‌ی کتاب وفق بده، اما وقتی به نصفه‌ی دوم رسیدم کم‌کم هنر قاسمی رو درک کردم.  البته اعتقاد دارم برای کسانی که مهاجرت رو تجربه کردند (من نکردم) و توی مهاجرتشون بحران هویت رو تجربه کردند، خیلی بیشتر قابل درکه. 
کتاب بیشتر از هر چیز برای من یادآور ترانه‌ی جنگل بدون ریشه‌ی یغما گلرویی بود.
          

            کتاب قشنگی بود و ادبیات قشنگ‌تری داشت. پیچش داستانی عجیبی داشت. فضا کاملا اروپایی ولی با یه حس ایرانی و آشنا. اول داستان یکم سخت شروع شد جوری که تا ۳۰-۴۰ صفحه نمی‌فهمیدم چی به چیه. خوندن این کتاب حوصله می‌خواد و برای منی که بی‌حوصله شروع به کتاب خوندن می‌کنم و با آرامش تموم می‌کنم، خوندن این کتاب یه کمی سخت بود.