معرفی کتاب افسانه قاجار اثر حمزه سردادور

افسانه قاجار

افسانه قاجار

3.4
8 نفر |
4 یادداشت

با انتخاب ستاره‌ها به این کتاب امتیاز دهید.

در حال خواندن

2

خوانده‌ام

16

خواهم خواند

14

ناشر
ساحل
شابک
9789646495319
تعداد صفحات
634
تاریخ انتشار
1390/4/27

توضیحات

        کتاب حاضر رمانی تاریخی از «حمزه سردادور» است. در این داستان تاریخی ماجرای زندگی دختری با نام «افسانه» در دورة قاجاریه روایت می شود. بدین ترتیب در روند این داستان، وقایع تاریخی آن دوره؛ چون مرگ فتحعلی شاه قاجار؛ انتخاب ولیعهد؛ عشق ولیعهد به افسانه؛ چگونگی و علل ملاقات امیرکبیر با افسانه؛ ازدواج افسانه با «امیراصلان خان»، پسر «سالارخان» حاکم شهر خراسان در آن دوره؛ توطئه علیه امیرکبیر؛ چگونگی سقوط شهر مشهد و مرگ افسانه مورد توجه قرار گرفته است.
      

دوره‌های مطالعاتی مرتبط

تعداد صفحه

15 صفحه در روز

لیست‌های مرتبط به افسانه قاجار

داستان دو شهرچشم هایشجای خالی سلوچ

سیاهه سیاحت، سیر وسلوک یا سیمای سحر و سیاست زنانه

73 کتاب

اول خواستم فقط رمان و حسب‌حال بنویسم اما دیدم کتاب‌هایی در ذهنم هست که دلم پیش‌شان است و دستم به حذف‌شان نمی‌رود. بعدتر اگر مجالی بود شاید این فهرست را تفکیک کردم! آنروز موعود قول میدهم که در فهرست‌های جداگانه مفصل‌تر بنویسم! (وعده سر خرمن) برای خواندن این سیاهه حرف‌هایی به نظر مهم می‌رسد که بدانید. البته اگر یادداشت حقیر در خصوص داستان دوشهر را خوانده باشیددستتان می‌آید تصویر زنان در آینه این پیرمرد نورس را! 1- در کتاب، زن سوژه است و ابژه! قهرمان است و مقهور! محبوب است و منفور! قاعده است و قرار! قدرت است و غیرت! نفرت است و موهبت! زمین است و زمان! آن است و آینده! حقیقت است و فسانه! دلدار است و دل‌داده! عصمت است و پتیاره! پیامبر است و ساحره! گل است و گلاب! صواب است و عقاب! شهد است و شراب! زهر و است و سراب! حزین است و شاداب! شاهد است و شهید! شهر است و شعر! شهرت است و غریبی! ساحل است و صخره!‌ کویر است و دریا! بهشت است و دنیا! 2- در شاعرانگی‌ها بالا اگر خواستید بجای «و»، «یا» بگذارید! بجای کتاب هم اگر خواستید زندگی بگذارید! قضاوتش با شما! بگذریم! 3- سیاهه شامل کتبی است داستانی و ناداستان که در آن یا زن قهرمانی است یا بستر بروز قهرمانی یا چشم سیاهی در جستجوی قهرمانی به نظر من. ۴- اول که فهرست را که نوشتم مورد لطف و نظر تعدادی از اهل ذوق قرار گرفت و کتبی را پیش نهادند تا اضافه کنم که از ۵۰ به بعد شماره شده است. ۵- بخشی از کتاب‌ها نه فارسی و نه زبان اصلیشان در ایران نمایه نشده و متاسفانه قادر به فهرست کردنشان در بهخوان نیستم. بخاطر همین اسامی مهم‌ترین آن‌ها را در همین نوشتار تقدیم می‌کنم. ۱- نوشتن علیه فرهنگ نوشته خانم لیلا ابولغود ۲- زن در الجزایر نوشته خانم آسیه جبار ۳- عشق آوای خیال نوشته خانم آسیه جبار پ.ن. کتاب‌ها بی هیچ علتی و برداشتی ۷۲ تن شدند.

24

یادداشت‌ها

        قاچار اصل واژۀ قاجار است که در زبان ترکی به معنی دونده است. 

اصل این واژه از نام یکی از سرداران چنگیزخانِ مغول، به نام قاچارنویان گرفته شده است و قاجار عربی شدۀ قاچار است... . (منبع: ویکی‌پدیا)

این نخستین رمان تاریخی بود که در باشگاه «فرزند سرنوشت» در جوار آقای خطیب و دیگر دوستان بهخوانی خواندیم.

کتاب در دو جلد (جلد اول  339 صفحه و جلد دوم 324 صفحه) و در مجموع 663 صفحه، در بنگاه مطبوعاتی علی اکبر علمی منتشر شده است.

گویا نویسنده از پاورقی‌نویس‌های مطبوعات دوران پهلوی اول و همکار حسینقلی مستعان بوده است.

این رمان را هم در همان زمان در روزنامه، بخش به بخش چاپ کرده و سپس به صورت یکجا در کتابی منتشر نموده است.

این نسخۀ اسکن و pdf شده از روی نسخۀ چاپی، غلط‌های املایی و تایپی بسیار فراوان دارد.

علاوه بر این در دو مورد؛ دو صفحۀ پشت سر هم تکرار شده است، یک مورد در جلد اول و یک مورد در جلد دوم و یک صفحه هم حذف شده است.

غلط‌های نگارشی چندی هم مشاهده شد که با توجه به چاپ قدیمی کتاب، قابل چشم‌پوشی است.

در چند مورد هم در جلد دوم؛ در نیمۀ دوم صفحه، بخشی از صفحۀ بعدی تا شده و روی نوشتۀ این صفحه افتاده و خوانا نیست و مطلب نامفهوم شده است.


داستان از تولد فرزند محمدشاه قاجار آغاز می‌شود که ظاهرا دختر است و به عمد با پسر سیدی سرابی به نام سیدباقر عوض می‌شود.

این دختر سرنوشت جالب و عجیبی دارد و تنها حامی وی، آغاجمال خواجه‌باشی حرم عباس میرزا است که تا پایان عمر مراقب او است و از هیچ کاری برای راحتی وی روگردان نیست و بارها جانش را برای وی به خطر می‌اندازد.

در 8 سالگی به دیدار محمدشاه می‌رود و شاه به وی محبت کرده و از او دلجویی می‌کند. سپس برای نجات جانش او را به آغاجمال می‌سپارد تا در تبریز مخفیانه زندگی کند. در این مدت چه رنج‌ها و عذاب‌ها که نمی‌کشد و چه آزارها که نمی‌بیند.

چند سال بعد، افسانۀ جوان به ناصرالدین میرزای ولیعهد پیشنهاد ازدواج می‌دهد، اما او نمی‌پذیرد. سپس به تهران می‌رود تا پدر را ببیند، اما در زنجان خبر مرگ پدر ـ محمدشاه ـ را می‌شنود.

ابتدا به دست سیف‌الملوک میرزا در قزوین اسیر می‌شود. سپس با شکست وی در برابر قوای دولتی و به طور ناشناس، به همراه اسرا به تهران وارد می‌شود و بعد با ناصرالدین شاه دیدار کرده و از او می‌خواهد که حقش را بدهد، اما شاه امتناع کرده و حقی برای او قائل نمی‌شود.

سپس به مشهد می‌رود تا با همکاری حسن‌خانِ سالار، پسر دایی محمدشاه با ناصرالدین شاه بجنگد و در صورت پیروزی و به سلطنت رسیدنِ وی، حقش را بگیرد.

در همان جا گلویش پیش پسرِ سالار، امیراصلان‌خان گیر می‌کند و دو جوانِ دلداده، به هم دل می‌بندند و پس از عقدی ساده، عهد می‌کنند تا پس از پیروزی بر ناصرالدین شاه، در تهران و در کاخ ازدواج کنند.

اما تقدیر مسیر دیگری را برای آنها رقم زده است و پس از اینکه دردسرهای زیادی را پشت سر می‌گذارند؛ همسرش امیراصلان‌خان، سالار پدرِ شوهرش و عموی شوهرش، پس از شکست در برابر قوای دولتی ناصرالدین شاه کشته می‌شوند.

افسانه یعنی همان دختر محمد شاه قاجار، در حرم عبدالعظیم قصد کشتن شاه و انتقام مرگ شوهر و پدرشوهرش را دارد که زن سیدباقر مانعش می‌شود.

شاه با گزارش جاسوس‌هایش متوجه می‌شود و شب به خانۀ آنها می‌رود و در نهایت از افسانه خواستگاری می‌کند، اما او نمی‌پذیرد.

بعد همگی با اجازۀ شاه به عتبات در عراق رفته و در آنجا مقیم می‌شوند و پس از مرگ آغاجمالِ‌خواجه، افسانه از سید و زنش خداحافظی کرده و برای جنگ با اروپایی‌ها به جنگجویان مسلمان عثمانی می‌پیوندد.

در آنجا خود را به نام همسر فقیدش، امیراصلان معرفی نموده و رشادت‌ها نشان می‌دهد و سلطان عثمانی از وی تقدیر می‌کند.

مهدعلیا در هنگام زیارت از عتبات عالیات، به دیدن سیدباقر و زنش می‌رود و از آنها سراغ دخترش افسانه را می‌گیرد و آنها می‌گویند که وی به جنگجویان عثمانی پیوسته است.

ناصرالدین شاه هم در همین دیدار و زیارت از عتبات عالیات، به دیدن سیدباقر و زنش می‌رود و آنها مثل فرزندشان به او محبت می‌کنند و اطلاعات شاه از افسانه بیش از آنها است و وضعیت آن روزهای افسانه را به آنها اطلاع می‌دهد.


به نظرم سال‌ها پیش ـ در دوران جوانی، چنان که افتد و دانی ـ یکی دو رمان تاریخی شبیه به این خوانده‌ام. اما به طور کلی، حوصلۀ این حوادث ساختگی و طولانی و اتفاقی را که با عقل جور در نمی‌آید و تنها برای سرگرمی است، ندارم و به زحمت این کتاب را خواندم.

در گذشته با این مدل کتاب‌ها میانه‌ای نداشتم و تصور می‌کردم که اکنون تغییر کرده‌ام، اما امروز می‌بینم که هنوز از این نوع کتاب‌ها بیزارم. این کتاب‌ها بماند برای اهلش که از خواندنشان لذت می‌برند.

داستان پرکشش بود و جذاب؛ اما پس از ساعت‌ها وقت گذاشتن و خواندن کتاب و اتمام مطالعه، ابدا احساس خوبی ندارم. شاید وقتی دیگر؛ به این رمان‌های تاریخی علاقه‌مند شدم!
      

با نمایش یادداشت داستان این کتاب فاش می‌شود.

14

رمان تاریخ
          رمان تاریخی خوب است برای کسانی که نای تاریخ‌خوانی ندارند تا نوای تاریخ را بشنوند و نور حقیقت را ببینند!
اما باید مراقب بود که خیال حکم نکند به عقل که این همه حقیقت است. رمان نویس تاریخی به اقتضای داستان باید جاهایی را دست‌کاری کند، جای مهم‌ها را با مهم‌تر‌ها عوض کند و دل به دل قهرمان کتابش بدهد. از این رو ناگزیر از چرخش‌هایی نسبت به حقیقت تاریخ خواهد بود.
حسن این کتاب این است که نویسنده‌اش ایرانی است و آسیب‌ها و ایرادات رمان‌های تاریخی مستشرقین تا حد زیادی مصون است.
افسانه قاجار محمل روایت برگ‌هایی از تاریخ معاصر ما در دوران محمدشاه قاجار و آغاز سلطنت ناصرالدین میرزاست. مرگ نایب‌السلطنه عباس میررزا،‌ به تخت نشستن محمدشاه و پسر نوجوان‌ش، کوری و تبعید شاه‌زادگان قاجاری مدعی نظیر قهرمان‌میرزا، خسرو میرزا و ...
داستان در پهنه جغرافیایی ایران از تبریز تا صحراهای ترکمن‌نشین و از تهران تا هرات گسترده شده است.
جنگ و گریز مدعیان از تبریز با شاه جوان تا زنجان، قزوین و تهران  و از سوی دیگر جدال پرماجرای محمدحسن خان سالار پسر آصف الدوله معروف در خراسان و هم چنین اشاراتی به مساله هرات و لشکر کشی حسام‌السلطنه در بستر یک مبارزه بزرگ‌تر و اما مخفی بین ناصرالدین میرزا و دختر افسانه‌ای محمد‌شاه قاجار رخ می‌نماید.
شرح مختصر سلوک فردی و حکومتی محمدشاه، میرزا حاجی آغاسی و زن خواسته او برای شاه یعنی خدیجه‌خانم چهریقی و فرزند عزیزش عباس میرزای نایب‌السلطنه دوم، دولت مستعجل مهدعلیای ملک جهان قبل از پیش‌آمدن میرزا تقی‌خان امیر نظام تا صدراعظمی پایتخت در کتاب آمده است.
نویسنده بخاطر گرایش طبیعی برای تصویر کردن جهان قهرمان داستان‌ش کم‌لطفی‌هایی هم در  حق امیرکبیر کرده است که البته نمی‌توان با جرات آن‌ها را رد کرد.
خواندن این کتاب به کسی که تاریخ معاصر علاقه دارند اما شوق خواندن کتب اصلی را ندارند. توصیه می‌کنم.
        

35

          اولین کتابی که از حمزه سردارور خواندم نویسنده ای که برایم گمنام بود وبه مدد باشگاه کتابخوانی فرزند  سرنوشت  با او آشنا شدم.
افسانه‌ی قاجار رمانی تاریخی از «حمزه سردادور» است که در آن ماجرای زندگی دختری با نام «افسانه»، شاهدختی در دوره‌ی قاجاریه که همیشه ناشناس ماند، روایت می‌شود. 
کتاب شاید تمام مطالبش واقعی نیست و از تخیلات نویسنده سرچشمه گرفته چون هر جا سرچ کردم هیچ اطلاعی از اینکه محمد شاه قاجار دخترش با ناصرالدین شاه عوض شده نبود.ولی حتی اگر افسانه ای نبوده باشد به دلیل آشنا شدن ما خلق وخوی مردمان آن زمان اتفاقات آن دوره تاریخی بی شک ارزش خواندن را دارد.چون در دلِ داستانِ افسانه وقایع تاریخی آن دوره، چون مرگ فتحعلی‌شاه قاجار؛ انتخاب ولیعهد؛ عشق ولیعهد به افسانه؛ چگونگی و علل ملاقات امیرکبیر با افسانه؛ توطئه علیه امیرکبیر؛ چگونگی سقوط شهر مشهد و مرگ افسانه، مورد توجه قرار گرفته و خواننده علاوه بر خواندن رمانی جذاب ، تکه‌ای از تاریخ این مرز و بوم را نیز از دیدگان می‌گذراند.
این کتاب توصیه میشود به کسانی که هیچوقت علاقه‌ای به خواندن کتب تاریخی نداشته وبرایشان خسته کننده است این سبک نگارش داستانی باعث شده کتاب ملال آور نباشد و با چندوچونِ وقایع آن دوره تاریخی اشنا شوند و با علاقه کتاب رو بخوانند. واقعا نویسنده رمان تاریخی نویس خوبی است در یک کلام. 


نقدی که میتوان بر کتاب داشت  اطاله کلام که گاهی غیرقابل تحمل
 بود و توصیف‌های زیادی داشت. البته سرعت روایت وقایع درپایان بسیار بالاتر میرود

شرحی اندک از نویسنده کتاب:
حمزه سردارور مترجم ونویسنده ایرانی زاده تبریز با نام مستعار (ح.س.علیمردان)
نویسنده ای که به عنوان مترجم زبان روسی در سفارت شوری فعالیت داشته اند.فعالیت مطبوعاتی‌اش را از ۱۲۹۸ش در روزنامهٔ رعد آغاز کرد.
حمزه سردارور به‌دنبال تاریخ مستند یا شخصیت‌های واقعی نبود، بلکه قهرمانانش را از آدم‌های گمنام انتخاب می‌کرد که زندگی پراز اتفاقات دلکش وجذاب داشتند. سردادور نثری روان و بی‌تکلف داشت و اصول داستان را به خوبی می‌دانست؛  داستان‌های او سرشار از عشق، توطئه، صحنه‌های عاشقانه و رمانتیک بود. اما شاید این نویسنده بیشتر به جذابیت رمان اهمیت میداده است تا سندیت تاریخی آن.


        

38