لیست‌های کتاب

دستورالعمل های فیل آبی برای ایده یابی: دستورالعملهای ایده یابی و پرورش آندستورالعمل «رنه ماگریت» به فیل آبی برای ایده یابی: دستورالعمل های ایده یابی و پرورش آنقصه ها از کجا می آیند: فیلمنامه نویسی و زندگی

بستهٔ مطالعاتی من برای «ایده‌یابی»

10 کتاب

▪️ اول: یکی از سوال‌های پرتکرار علاقه‌مندان به هنر این است که «ایده‌ها از کجا می‌آیند؟» بسیاری از اوقات با دوستانم به گفت‌وگو دربارهٔ این موضوع می‌نشینیم که چه‌طور می‌شود یک ایدهٔ داستانی نو پیدا کرد یا به موضوعات قدیمی و آشنا، از زاویهٔ متفاوتی نگریست. پاسخ این سوال به‌طور ویژه برای آن دسته از هنرجویان و نویسندگان تازه‌کار مهم است که می‌خواهند از کلیشه‌ها و موقعیت‌های نخ‌نماشده دوری کنند و به قول فرخی سیستانی سخن نو آورند «که نو را حلاوتی‌ست دگر». ▪️ دوم: فکر می‌کنم شما هم با من موافق باشید که یافتن ایده‌های ناب فرمول خاصی ندارد. نمی‌شود با چند قانون و تمرین ساده و سرراست به ایده‌های ناب و جذاب رسید و موفقیت ایده‌های جدید را تضمین کرد. نویسنده یا شاعر جوان برای آنکه بتواند داستان یا شعری بدیع و جذاب و به دور از کلیشه‌ها بسازد، باید پیوسته به تمرین و تلاش و نوشتن و خواندن ادامه دهد و کارش را با ایده‌های معمولی و حتی بد شروع کند. این باور که هنرمندان خلاق در آنِ واحد مورد هجوم ایده‌های ناب قرار می‌گیرند و چشمه‌های الهام آن‌ها پیوسته در حال جوشیدن است، باور غلطی‌ست. به قول پیکاسو: «الهام» مسلماً وجود دارد؛ اما برای آمدن باید ببیند که شما دارید کار می‌کنید! ▪️ سوم: با این توضیحات، اگر بخواهیم کتابی دربارهٔ ایده‌های هنری بخوانیم، نباید از آن توقع مجموعه‌ای از فرمول‌های راحت‌الحلقوم عملی را داشته باشیم. فهرست پیشنهادی ذیل، شامل چند کتاب با موضوع ایده‌یابی در داستان، نمایشنامه، فیلمنامه، گرافیک و... می‌شود که شخصاً قصد دارم آن‌ها را بخوانم و به نظرم می‌توانند ما را با فرآیند یافتن یک موقعیت داستانی جدید یا چگونگی خلق یک پوستر یا طراحی یک کارتون آشناتر کنند. این کتاب‌ها برخی روش‌های درهم‌آمیختن ایده‌های قدیمی یا نگاه متفاوت به موضوعات شناخته‌شده را توضیح می‌دهند و می‌گویند چگونه می‌شود با اقتباس و برداشت درست از آثار دیگر، یک اثر مستقل و رونوشت‌نشده آفرید. برخی هم با واکاوی ماهیت آثار هنری، ویژگی‌های آن‌ها را بیان و ما را در مهندسی معکوس آن‌ها یاری می‌کنند. نویسندگانِ تعدادی از کتاب‌های این فهرست هم اتودها و ایده‌های خود را جمع‌آوری و به مخاطبان عرضه کرده‌اند تا با نمونه‌های مختلفی از ایده‌های نو و روش خلق آن‌ها مواجه شویم. ▪️ چهارم: فراموش نکنید که این فهرست دربارهٔ «ایده‌یابی در هنر» و به‌خصوص هنرهای روایی‌ست. کتاب‌های زیادی منتشر شده‌اند که به ایده‌یابی در زمینهٔ کسب‌وکار، بازاریابی و مسائل مدیریتی اختصاص دارند و به همین دلیل آن‌ها را در این فهرست نیاوردم. شما هم اگر کتابی سراغ دارید که به یافتن ایده‌های هنری جدید و تقویت مهارت ایده‌پردازی کمک می‌کند، خوشحال می‌شوم که نامش را با ما درمیان بگذارید.

17

راهنمایی کوچک برای نوشتن درباره ی فیلم هامبانی مطالعات سینمایی و نقد فیلم: با بررسی و تحلیل نمونه هایی از فیلم های مهم تاریخ سینما از آغاز تا امروزمفاهیم نقد فیلم: تحلیل نئوفرمالیستی و مقالات دیگر

در باب نقدنویسی برای سینما

9 کتاب

این روزها با گسترش فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، تعداد افرادی که دربارهٔ فیلم‌ها می‌نویسند و خود را منتقد می‌پندارند زیاد شده است. دراختیار داشتن تریبونی برای اظهار نظر دربارهٔ فیلم‌ها در کنار مزایای خود، آفاتی هم داشته است؛ از جمله اینکه امروز بسیاری گمان می‌کنند نقد فیلم چیزی در حد ارزش‌گذاری آثار با صفات «خوب» و «بد» است و با فروکاستن نقد به سطحِ بازی با چند کلمهٔ کلیشه‌ای مثل «مقوا»، «نخ‌نما»، «اگزوتیک»، «خوش‌ساخت» و «شاهکار» قصد دارند منتقد شوند. اولین و مهمترین نکته درباب نقدنویسی این است که با خواندن یکی دو کتاب دربارهٔ چگونگی نگارش نقد نمی‌توان منتقد شد! یک منتقدِ واقعیِ سینما علاوه بر اینکه باید بر مبانی نظری سینما، اصول و استانداردهای فیلمسازی و تاریخ سینما مسلط باشد باید هنر و ادبیات را بشناسد و با علومی مثل روانشناسی، جامعه‌شناسی و فلسفه هم بیگانه نباشد. دایرهٔ اطلاعات مورد نیاز برای نقد گاه آن‌قدر گسترده می‌شود که نیاز است دربارهٔ سبک یک فیلمساز ناآشنای دوران صامت یا علومِ مختلفی مثل تاریخ اطلاعاتی کسب کنید یا منابع مورد اقتباس فیلمساز را بررسی نمایید. آنچه در ادامه می‌آید سیاهه‌ای از کتاب‌هایی‌ست که «به‌طور مستقیم» به موضوع نقدنویسی پرداخته‌اند و ویژگی‌های یک متن خوب با موضوع نقد فیلم را بررسی می‌کنند. قطعاً این کتاب‌ها بخش کوچکی از مفاهیم و اصطلاحات و فنونی را دربردارند که یک منتقد باید بیاموزد؛ لذا نام نبردن از کتب مرجع درحوزهٔ مطالعات سینمایی مثل «تاریخ سینما»، «مبادی سواد بصری»، «مفاهیم کلیدی در مطالعات سینمایی» و... به‌معنای کم‌اهمیت بودن آن‌ها برای علاقه‌مندان به نقدنویسی نیست.

97

نوشتن با تنفس آغاز می شود: پیکربخشی صدای معتبرتاناز روی دست رمان نویس: مصاحبه با چند نویسندهنویسنده شدن

چگونه مثل یک نویسنده زندگی کنیم؟

10 کتاب

کتاب‌های آموزش نویسندگی انباشته از نکات فنی و آموز‌ه‌هایی دربارهٔ طرح و ساختار و عناصر داستان هستند؛ اما علاقه‌مندان به نویسندگی در این مسیر با چالش‌ها و سوالاتی مواجه می‌شوند که جنس دیگری دارد. آن‌ها می‌خواهند بدانند نویسندگان بزرگ چگونه زندگی می‌کنند و ایده‌های داستانی خود را از کجا می‌یابند. ممکن است برخی تازه‌کارها با تمام قواعد شخصیت‌پردازی، نگارش پیرنگ و بازنویسی داستان آشنا باشند، اما وقتی برای نوشتن تمرکز ندارند یا علاقه‌شان را به ایده‌های قبلی خود از دست می‌دهند، نمی‌دانند چه‌کار باید بکنند. خیلی‌ها هنوز درگیر سوالاتی از این جنس هستند که: بهترین ساعت شبانه‌روز برای نوشتن چه زمانی است؟ آیا حتماً برای داستانمان باید طرح آماده داشته باشیم یا حق داریم شهودی و فی‌البداهه پیش برویم؟ سبک زندگی ما چگونه باشد که بتوانیم ایده‌های جدید را از دنیای اطرافمان شکار کنیم؟ نوشتن با رایانه یا قلم و کاغذ چه مزایا و معایبی دارند؟ و سوالاتی از این دست. کتاب‌های معرفی‌شده در این سیاهه خالی از نکات آموزشی و قواعد داستان‌نویسی نیستند؛ اما فکر می‌کنم تا حدی بر «زیست یک نویسنده»، «نحوهٔ فعالیت نویسندگان مشهور» و «چگونگی یافتن ایده‌های جذاب توسط نویسنده‌ها» تمرکز کرده‌اند. اگر می‌خواهید مثل یک نویسنده زندگی کنید و از تجربیات آنان در کار خود بهره ببرید، احتمالاً این کتاب‌ها به دردتان خواهد خورد.

108