به نام خدا
«خانه‌ام آتش گرفته است» متشکل از ده داستان کوتاه است که هرکدام به نوعی به دیکتاتوری پینوشه مربوط می‌شوند.
به فقر، به مبارزان و به خانواده‌ها‌ی آن دوران.

با اینکه آریل دورفمن را نویسنده‌ای حرفه‌ای و صاحب سبک می‌دانم این اثر او را «تلاشی ناموفق در نوشتن داستان کوتاه» می‌بینم که نیمی از داستان‌هایش را در  یک کلمه می‌توان بیان کرد:
                                                     «شعار»                                                 
 هیچ داستانی از اندیشه_ هرچند سطحی_ خالی نیست اما نویسنده باید بداند که مخاطب پیش و بیش از هر چیز می‌خواهد داستان بخواند. او نباید با سخنرانی‌های شخصیت‌ها اندیشه‌اش را فریاد کند بلکه باید فکرش را در سراسر داستان پخش کند و بگذارد مخاطبْ خود آن را کشف کند. شعارزدگی‌ در این مجموعه باعث شده نیمی از داستان‌ها، منطق مخدوش، پایان بی‌معنا و پیرنگ ضعیف داشته باشند.

البته ناگفته‌ نماند که دورفمن در آثار بلندش بسیار قدرتمندتر ظاهر شده و توانسته ترکیبی متوازن از اندیشه و داستان ارائه کند.

پ.ن: شعارزدگی در ادبیات متعهد _به هر چیزی_ بسیار دیرینه و فراگیر است و معلوم نیست تا چه زمانی، چه آثار ارزشمند دیگری را بناست نابود کند.

        

                به نام خدا

تا صفحه چهارصد جلد یکم توانستم بخوانم.

احمد محمود نویسنده مورد علاقه من است اما متأسفانه هرقدر می‌خواهم خوش‌بین باشم نمی‌توانم بی ماجرایی محضِ رمان را نادیده بگیرم. گفت‌وگو نویسی بی نقص و زبان صیقل خورده هم نمی‌تواند بی‌کشش بودن داستان را جبران کند. 
پس، 
چون چاره  نیست می‌روم و می گذارمت...

پ.ن: ان شالله بعدها می‌خوانمش تا ببینم چرا این‌قدر معروف است!
        

                به نام خدا

دغدغه داستان این است: اگر دستیابی به سودی کلان، بسته به یک عمل خُرد غیر اخلاقی باشد، انسان چه می‌کند؟ 
و اگر به عملی غیر اخلاقی_هرچند کوچک_ دست بزند، واکنش روانی‌اش چه خواهد بود؟

استیون کینگ در مقدمه‌ی کوتاه کتاب می‌گوید که اخلاقیات یک امر ثابت و همیشگی نیست و اصطلاحاً نسبی است.

اما مفهومی که داستان منتقل می‌کند عکس حرف کینگ است:
وجدان انسانی فعل غیراخلاقی را به هیچ بهانه‌ای نمی‌پذیرد.

البته امکان دارد نظر نهایی استیون کینگ ترکیبی از این دو گزاره  باشد:
وقت‌هایی هست که در دوراهی‌ها انسان نمی‌تواند اخلاق را انتخاب کند یا حتی مجاز است انتخاب نکند، اما این دلیل نمی‌شود که وجدانش آسیب نبیند.


داستانِ کوتاه و پرهیجانی است و در عین حال فکرشده و با مفهوم. نمونه خوبی از اندیشه سطح بالا در قالبی حرفه‌ای.

پ.ن: 
مترجم به گفته خودش نام اثر را از «اخلاق» به «جانشین» 
 تغییر داده تا این کتاب با آثار حوزه علوم انسانی اشتباه نشود اما با توجه به مقصود نویسنده، عنوان اصلی اثر بسیار گویاتر از عنوان ترجمه است.


        

                به نام خداوند

ژرژ سیمنون نویسنده پرکاری است که در دنیا به رمان‌های جنایی‌اش، مخصوصاً آثارش درباره‌ کمیسر مِگره، شناخته می‌شود. او را در ایران کمتر می‌شناسند.
نامزدی آقای ایر از رمان‌های جنایی مستقل اوست که مِگره در آن حضور ندارد. 

در محله‌ای در یکی از شهر‌های فرانسه قتلی سادیستی رخ داده و اهالی محل را مشوش کرده. دو هفته از قتل می‌گذرد. پلیس پیشرفتی حاصل نکرده و همچنان به تعقیب و مراقبت از آقای ایر، مظنون اصلی پرونده، مشغول است. اما هیچ مدرکی بر علیه او ندارد.

پیرنگ داستان خیلی جدید نیست اما روش پرداخت بسیار متفاوت است. 

زاویه دید رمان، سوم شخص نمایشی با تمرکز بر شخصیت آقای ایر است. ذهنیات و احساسات شخصیت اول و دیگر شخصیت‌ها از طریق کنش‌هایشان نشان داده می‌شود و این حالت به اندازه‌ای محسوس است که انگار نویسنده تمام ماجرا را با دوربینی ضبط کرده و بعد عیناً هر چه دیده را نوشته. اگر تمام جملات ذهنی رمان را جمع ببندیم با اِرفاق دو صفحه می‌شوند! این هنر نویسنده است که بدون آوردن جملات احساسی و ذهنی شخصیت ها را به خوبی می‌پردازد به طوری که ما جزئیات روانی آقای ایر را می‌فهمیم، تنهایی‌اش را درک می‌کنیم و حتی برایش دل می‌سوزانیم.
البته پرهیز نویسنده از توضیح و تفسیر باعث شده فهم پیرنگ داستان و علت و انگیزه رفتار شخصیت‌ها نیاز به تمرکز داشته باشد. به عبارتی می‌شود گفت به خلاف معمولِ رمان‌های جنایی، نویسنده جمع بندی نمی‌کند و فهم پیشامدها را به عهده مخاطب می‌گذارد.

روند داستان کند است و تمرکز بر شخصیت اصلی است. حل معمای قتل در درجه دوم اهمیت است و در واقع معمای اصلی معمای شخصیت آقای ایر است. البته از نیمه دوم رمان تزریق هیجان به نمایشگاهِ هنرهای سیمنون افزوده می‌شود.

نامزدی آقای ایر رمان جناییِ مدرن و روان شناختی است که از نویسنده‌اش هم کمتر در ایران شناخته شده است.

پ.ن: نشر چترنگ از محدود نشرهایی است که در زمینه آثار جنایی بسیار خوب فعالیت می‌کنند و عناوین حرفه‌ای را با ترجمه‌های سطح بالا عرضه می‌کنند.
        

                به نام خدا

 متن صحیفه سجادیه نیازی به معرفی ندارد و همچنین از نقد فراتر است اما درباره ترجمه آن می‌توان نکات مختصری گفت.

آشنایی با ترجمه استاد گرمارودی از این متن مقدس سبب شد تا من برای بار نخست شروع به خواندن آن کنم. چرا که تا قبل از آن، تسلط به عربی نداشتم و ترجمه‌ای که این‌گونه به دل بنشیند نیز سراغ نداشتم.

روش ترجمه طبق گفته خود استاد، زبان معیار همراه اندکی باستان‌گرایی بوده، تا سایه‌ای از قدمت متن در برگردان مشخص باشد. بنابراین  متن در عین روانی، ادبی و کهن هم هست. 

دکتر گرمارودی تا جایی که زیاده‌روی نبوده و معنا فدا نمی‌شده از برابرنهاده های فارسی استفاده کرده‌اند و این‌طور نبوده که مانند برخی مترجمان بعضی کلمات عربی را عیناً تکرار کنند. ( مانند ترجمه‌ی: جبروت به جبروت، عظمت به عظمت، عزت به عزت، و مانند آن! )

از آن جا که آقای گرمارودی شخصیت پژوهشگری دارند کتاب پر است از پی‌نوشت‌های مفید که اغلب منبع ترجمه کلمه‌ای خاص را گفته‌اند.


متن فراز دوازدهم و سیزدهم از نیایش چهل و ششم صحیفه سجادیه همراه با ترجمه و پی‌نوشت سید علی موسوی گرمارودی :


 انْصَرَفَتِ الآْمَالُ دُونَ مَدَى كَرَمِكَ بِالْحَاجَاتِ، وَ امْتَلَأَتْ بِفَيْضِ جُودِكَ أَوْعِيَةُ الطَّلِبَاتِ، وَ تَفَسَّخَتْ دُونَ بُلُوغِ نَعْتِكَ الصِّفَاتُ، فَلَكَ الْعُلُوُّ الْأَعْلَى فَوْقَ كُلِّ عَالٍ، وَ الْجَلَالُ الْأَمْجَدُ فَوْقَ كُلِّ جَلَالٍ

آرزوها پیش از آنکه به منتهای کرمت برسند، با نیاز‌های برآورده، باز می‌گردند و جامهای درخواست، از فیض تو سرشار می‌شوند و توصیفها پیش از رسیدن به حقیقتِ ستایش تو از هم می‌پاشند(۵٢٧)؛ پس فرابرترا که تویی بر فراز هر فرازمند و شکوه والاتر توراست برتر از هر شکوه دیگر.

۵٢٧. تَفسّخ: عَجَزَ و ضَعُفَ / تَقَطَّع‌ 
(ریاض السالکین، ج ۶، ص ٢١۴) 

كُلُّ جَلِيلٍ عِنْدَكَ صَغِيرٌ، وَ كُلُّ شَرِيفٍ فِي جَنْبِ شَرَفِكَ حَقِيرٌ، خَابَ الْوَافِدُونَ عَلَى غَيْرِكَ، وَ خَسِرَ الْمُتَعَرِّضُونَ إِلَّا لَكَ، وَ ضَاعَ الْمُلِمُّونَ إِلَّا بِكَ، وَ أَجْدَبَ الْمُنْتَجِعُونَ إِلَّا مَنِ انْتَجَعَ فَضْلَكَ

هر بزرگی در برابر تو خرد و هر شریفی در کنار شرف تو، ناچیز است هرکه جز به تو رو کرد، ناامید شد و هرکس جز از تو چیزی خواست، زیان دید و هرکه جز به درگاه تو فرود آمد(۵٢٨)، تباه گردید. و هرکه جز از سرزمین سرسبز فضل تو خرّمی خواست، دچار خشکسالی شد.

۵٢٨. اِلمام: فرود آمدن 
(مصادراللّغه ص ٩۴)

خدایش حفظ و رحمت کناد! که ما را با صحیفه مأنوس کرد.
آمین...
        

                به نام خدا

کشف عمیق و ماندگار کم داشت و کلیشه زیاد. 
از کار‌های ابتدایی و ضعیف عرفان پور است. 
        

                به نام خدا
نام دکتر کدکنی با پژوهش ، نقد ، تصحیح و تدریس در حوزه شعر و ادب فارسی گره خورده و متاسفانه کمتر او را به عنوان شاعر می‌شناسیم. این گزینه برای ورود به جهان شعری استاد انتخاب خوبی است. 
استاد در کسوت شاعری عموماً از جهت معنا لطیف و طبیعت‌گرا ، و از نظر ساختار نوسرا است. همچنین زبان ایشان کهن‌‌گرایی متعادل و دلنشینی دارد . مانند اکثریت شاعران نوپرداز، تصویرسازی نیز در شعر دکتر کدکنی حضور پررنگی دارد.
 
موعظه غوک
در هجوم زندگی ، در سوز خورشید تموز
پای در زنجیر خاک تفته می نالد گون: 
«روزها را می کنم ، پیمانه ، با آمد شدن»
غوک نیزاران لای و لوش گوید در جواب: 
«چند و چند این تشنگی ؟ خود را رها کن همچو ما 
پیش نه گامی و جامی نوش و کوته کن سخن» 
بوته‌ی خشک گون در پاسخش گوید : « خَمُش! 
پای در زنجیر ، خوش تر ، تا که دست اندر لجن» 

غوک: قورباغه یا وزغ
لوش : گل سیاه تیره که در زیر آب نشیند.
        

                به نام خدا
دادخواست مجموعه صد شعر اعتراض به انتخاب محمد مهدی سیار و امید مهدی نژاد است.
استاد کاظمی در مقدمه کتاب شعر اعتراض را تعریف  می‌کند و تاریخچه‌ای از این نوع نادر شعر فارسی ارائه می‌دهد.

متاسفانه اشعار کتاب سه ایراد بزرگ دارند:

1. برخی اشعار در تعریف شعر اعتراض نمی‌گنجند.
یعنی اجتماعی نیستند و بیشتر به عالم درونی شاعر مربوط‌اند.

2. بعضاً دغدغه محتوا، باعث بی توجهی به فرم شده. شعر شاید از نظر مضمون خوب باشد اما به خاطر ارائه ضعیفش چنگی به دل نمی‌زند.

3. مثنوی‌ها و قصیده‌های چندین صفحه‌ای مخاطب را در هنگام خواندن خسته می‌کند. متاسفانه بعضی از آن‌ها ایراد شماره دو را هم دارند.

گردآوران این مجموعه هر دو از شاعران بسیارخوب معاصر اند و این ضعف در انتخاب به نظر می‌رسد به نوپا بودن شعر اعتراض برمی‌گردد. به این معنا که شعر اعتراض هنوز اول راه است و صد شعر درجه یک ندارد. 
با این حال خواندن این مجموعه برای شاعران و یا شعر دوستان خالی از لطف نیست و  آشنایی آن‌ها با این جریان شعری را سبب می‌شود.
        

                به نام خدا
دردانه تلاشی‌ است برای گردآوری کتابی مستقل از شاه‌بیت‌‌های شعر معاصر.
به‌خودی خود ایده خوبی است اما این کتاب دو اشکال اساسی دارد:

1. هر تک‌بیت کاملاً فضای جدایی از ابیات دیگر دارد و هر شاعر هم ادبیات خاص خودش را. و این ارتباط گرفتن با این همه شعر متفاوت را سخت می‌کند.
ضمن اینکه بعضی از تک‌بیت‌ها به نظر می‌رسد فقط در بافت شعر شاه‌بیت محسوب بشوند و اگر جداشان کنیم ارزششان را از دست بدهند.

2. به گفته گردآوران، تمرکز کتاب بر تک‌بیت‌های شاعران معاصر است و همین باعث شده بسیاری از از اشعار پختگی لازم را نداشته باشند و صرفا تلاشی ناموفق برای سرودن بیتی شاهکار باشند.


        

                به نام خدا
نادر صدیف، سرباز توپخانه، به تازگی مجروح شده اما به اصرار خودش از بیمارستان مرخص می‌شود و به خواست خودش به منطقه‌ی مرزی دورافتاده‌ای اعزام می‌شود. 
 
_منشی آتش‌بار گفت : «لازم نیست از کسی بپرسی اونجا آخر خطه. خودت متوجه می‌شی.»_
 
رفتار‌های غیر‌عادی شخصیت اصلی به همین جا ختم نمی‌شود. او از ارتباط با آدم‌‌‌ها پرهیز می‌کند و دائماً غرق خاطرات و افکار خودش است . به طرز بیمارگونه‌ای به مرگ تمایل دارد اما خودکشی را گناه می‌داند، چیزی از درون او را آزار می‌‌دهد.
 
روایت داستان نیمه سیال است و بیشتر مبتنی بر ذهن. راوی، سوم شخص محدود به شخصیت اصلی است. ذهن شخصیت اصلی هم آشفته بازار است. گاهی به گذشته می‌رود و گاهی اتفاقی در آینده نزدیک را با جزئیات تخیل می‌‌کند.

داستان اتفاق ویژه‌ای ندارد و تمام تمرکز روی شخصیت اول است. حتی زمان رخ‌دادن داستان ( دوران دفاع مقدس) هم صرفاً ابزار نویسنده برای پرداخت شخصیت است. اگر اتفاقی هم رخ می‌دهد اهمیتش به سبب تاثیری است که بر شخصیت گذاشته، یا وضعیت شخصیت را تغییر داده یا به آن ثبات بیشتری بخشیده است. 

نثر کتاب در خدمت نوع روایت است. جمله‌ها بسیار بلند و پر از حرف ربط «واو» و «یا» و خط تیره و جمله معترضه هستند. به نحوی که گاهی یک جمله در دل خود پنج شش جمله را جای ‌می‌دهد.
همین نثر دیوانه‌وار سرعت داستان را زیاد می‌کند و ذهن هذیان‌زده‌‌‌ی شخصیت اصلی را به خوبی نشان می‌دهد.

بایرامی در پل معلق به بخشی از دفاع مقدس پرداخته که چندان شناخته شده نیست ، به آدم‌هایی که به اجبار نظام وظیفه به جنگ رفتند و نیت مقدسی نداشتند. به همین دلیل این رمان را می‌توان ضدجنگ دانست اما در زمره ادبیات دفاع مقدس قرار نمی‌گیرد
. 
در نهایت پل معلق اثری است کم حجم ، شخصیت محور ، ذهنی ، نوآور و قابل تحسین که ‌بیش از اینها استحقاق دیده شدن دارد.

پ.ن: پل معلق پلی است در منطقه‌ای که صدیف خدمت می‌کند و همزمان نمادی است از وضعیت روحی او .
        

                «به نام خدا» 

«ساحل تهران» جدیدترین مجموعه داستان
مجید قیصری، سطح بالایی از ویژگی‌های سبکی او را بروز می‌دهد. 

قیصری توضیح نمی‌دهد. بسیاری اوقات با دیالوگ و کنش مطلبی را به مخاطب می‌رساند. این ویژگی برای اکثر رمان‌خوان‌ها و کسانی که به توضیحات نویسندگان دیگر عادت کرده‌اند فهم داستان را با مشکل مواجه می‌کند. در خواندن داستان‌هایی از این دست نمی‌توان سریع از روی جمله‌ها رد شد و امیدوار بود که در پایان داستان نتیجه‌ای گرفت؛ چرا که نویسنده نشانه‌ها را در سراسر داستان می‌نشاند و این به عهده خواننده است که آن‌ها را پیدا کند. نشانه‌ها گاه یک دیالوگ خاص، یک قاب عکس و یا کنشی از شخصیتی هستند. 

داستان کوتاه‌های او معمولا اتفاقات هیجان‌انگیزی ندارند و بیشتر بر احساسات و دریافت‌های شخصيت‌ها استوارند. البته تمام داستان‌ها خالی از اتفاقات هیجان‌انگیز نیستند اما آن اتفاق اصالت ندارد بلکه اثر روانی و احساسی واقعه بر شخصیت، نقطه تمرکز نویسنده است. تا جایی که در پايان داستان شاید آن کشف نهایی فقط تغییر بینش یک شخصیت یا تاثیری روانی بر او باشد. 

نویسنده مخاطب را یک داستان‌کوتاه‌‌خوان حرفه‌ای در نظر می‌گیرد. خودش در مصاحبه‌ای می‌گوید: «یک مدت می‌گفتم مخاطب من نجف دریابندری است، یعنی یک آدم فوق‌العاده باهوش مثلاً داستان خوب می‌خواند، خوب می‌شناسد و او باید از کشف لذتش را ببرد. چون خیلی ترجمه‌هایش را دوست دارم و این‌طوری برای خودم الگو قرار دادم، یک آدم پخته‌ای است، نه یک نوجوان، نه یک جوان.»*
چنین نگاهی به مخاطب باعث می‌شود نویسنده ساده ننویسد و در زیرلایه‌ اثر، نماد و نشانه به کار ببرد. به همین خاطر داستان‌های این مجموعه را حداقل دوبار باید خواند.

سوژه‌های ساحل تهران مانند دیگر آثار نویسنده  سوژه‌های بدیع و بکری هستند. همین نو بودن سوژه باعث می‌شود نوعی هوای تازه در داستان جریان داشته باشد. البته موضوع کلی اکثر داستان‌های قیصری، جنگ، اتفاقا بسیار هم استفاده شده اما او این مکرر را هر بار از دیدگاهی نو و به روشی تازه می‌بیند و عمق این فاجعه را بیشتر نشان می‌دهد. 

شخصیت‌های قیصری هم به مانند سوژه‌هایش ویژه‌اند. 
خانمی که راننده تاکسی اینترنتی است،
سرایدار خانه‌ای که خاطراتی با آن خانه دارد،
پسر یتیمی که هر مردی را می‌بیند پدر صدا می‌کند،
و...


اگر با ویژگی‌هایی که در بالا گفتم مواجهه نداشته‌اید سراغ این کتاب نروید.
اگر با این سبک مشکلی ندارید و نمی‌خواهید غیر از این، اثری از مجید قیصری بخوانید، ساحل تهران انتخاب بسیار خوبی است. 
اما اگر می‌خواهید بیش از این‌ها از قلم قیصری لذت ببرید و از او اثری نخوانده‌اید من ساحل تهران را توصیه نمی‌کنم، چرا که با خواندن آن احتمالا باقی آثار نویسنده از چشمتان می‌افتد، بهتر است از 
«سه دختر گل‌فروش» شروع کنید و باقی آثار قیصری را بخوانید، آن‌وقت اگر ساحل تهران را بخوانید
 لذتی بی‌حد خواهید برد. 

*(گفت و گوی حسام آبنوس با مجید قیصری، مجله الکترونیک واو)
        

                به نام خدا
بیشتر رباعی‌ها بدون کشف شاعرانه‌ و صرفاً تکرار مضامین قدما و یا خود شاعر‌اند.
هرچند تعدادی (کمتر از نصف) رباعی بدیع هم در مجموعه هست. اما از آثار ضعیف عرفان پور است. 


        

                به نام خدا
مجموعه رباعی طنز به سبک و سیاق دوبیتی‌های باباطاهر. 
متاسفانه تعداد اندکی‌شان خنده بر لبم آورد. واژه‌نامه آخر کتاب  بهتر از اشعار است. در مجموع اما ارزش خواندن ندارد. 
 توصیه می‌کنم از مهدی نژاد مجموعه شعر‌های جدی‌اش را بخوانید. (رجزمویه، آتشگردان، ملاحظات و...) 
        

                . به نام خدا. 

از اولین‌های عرفان پور است و انتظار زیادی نباید داشت. 

انشام دوباره بیست، بابای گلم!
موضوع کسی که نیست، بابای گلم!
دیشب زن همسایه به من گفت: «یتیم»
معنای یتیم چیست؟ ، بابای گلم!

پ. ن: تیمناً و تبرکاً


        

                به‌ نام خدا.
کتاب از سه بخش تشکیل شده:
خیزرانی، 
سیاه و سفید، 
نامه‌های کوفی. 
بخش اول و سوم دربردارنده اشعار آیینی است و بخش دوم (سیاه و سفید) سروده های مختلف شاعر است. اگر ترتیب بخش‌ها جابجا می‌شد و آیینی‌ها بی‌فاصله می‌آمدند بهتر بود. یا حتی اگر جدا چاپ می‌شدند. چرا که با این ترکیب منِ مخاطب ممکن است با ذهنیت آیینی سراغِ بخش سیاه و سفید بروم   و ارتباط درستی با اشعار برقرار نکنم.
جدای از این مسئله خودِ اشعار کتاب، بدیع و بسیار زیبا هستند.